ترسناک ترین و مخرب ترین آتشفشان های دنیا

آتشفشان ها از دیرباز منبعی از افسانه ها و اسطوره ها بوده اند. از نظر فرهنگ های باستانی، قدرت آتشفشان ها را تنها می توان به عنوان اقدامات خدایان یا الهه ها توضیح داد.
حالا ما می دانیم که آتش فشان ها در حقیقت نتیجه حرکت های تکتونیک پوسته زمین به وجود می آیند. با اینکه ما شیوه عملکرد درونی آن ها را می دانیم، ولی آتشفشان ها هنوز هم نمایانگر نیرویی از طبیعت هستند که می تواند ارعاب آور و گیج کننده باشد.

کدام آتشفشان ها خطرناک اند؟
افراد بسیاری در نقاط مختلف دنیا جان خود را در اثر فوران آتشفشان ها از دست داده اند و به طور کلی می توان گفت این کوه ها بسیار خطرناک اند اما ارزیابی اینکه کدام یک از آتشفشان های موجود بر روی کره زمین خطرناک تر هستند کار نسبتاً پیچیده ای بوده و به عوامل مختلفی بستگی دارد، برخی از این عوامل عبارتند از میزان فعالیت و فوران های آتشفشان در طول سالیان متعدد، مناطق مسکونی اطراف و جمعیت ساکن در آن مناطق و غیره، محققان با توجه به معیار های گوناگون، لیستی از خطرناک ترین آتشفشان های جهان را ارائه کرده اند که در این مقاله به معرفی برخی از آن ها می پردازیم.

آتشفشان وزوویوس در ایتالیا | Mount Vesuvius

وزوویوس یا وزوو یکی از خطرناک ترین آتشفشان های فعال ایتالیا است. وزوو در شرق ناپل واقع شده و در واقع تنها آتشفشان فعال، قاره اروپای می باشد که در صد سال اخیر فوران کرده است.
شهر هایی نظیر پمپیی، هرکولانیوم، اوپلونتیس، استابیا و نوکرانیوم در اثر یکی از بزرگ ترین فوران های این آتشفشان خطرناک که در سال 79 میلادی رخ داده است، در زیر گدازه و خاکستر مدفون شده و امروزه به جاذبه های گردشگری ایتالیا تبدیل شده اند.
آتشفشان وزوویوس به سبب فوران های انفجاری که دارد به عنوان یکی از خطرناک ترین آتشفشان های موجود بر روی کره زمین شناخته شده است، لازم به ذکر است که بیش از 6 میلیون نفر در مناطق اطراف این کوه آتشفشانی زندگی می کنند و از آنجایی که وزوو همواره فعال است، فوران آن می تواند فاجعه ای بزرگ به بار آورد، البته دولت ایتالیا اقدامات بسیاری را برای کاهش صدمات ناشی از فوران های بعدی این کوه در نظر گرفته است.
خوب است بدانید که آخرین فوران این آتشفشان خطرناک به سال 1944 باز می گردد که در اثر آن 4 دهکده و 88 هواپیمای جنگی تخریب شدند.
دهانه وزوویوس 400 متر قطر دارد و با اینکه سال ها از آخرین فوران آن می گذرد، همچنان فعال بوده و در طول سال بیش از 700 زلزله در اطراف آن رخ می دهد.

کوتوپاکسی (Cotopaxi)

کوتوپاکسی دومین قله بلند در اکوادور است، به طوری که ارتفاع آن به ۵۸۹۷ متر می رسد. آتشفشان آن یکی از معدود یخچال های طبیعی در جهان را دارد، که در ارتفاع ۵۰۰۰ متری آغاز می شود. این آتشفشان به آسانی از شهر کیتو پایتخت اکوادور قابل مشاهده است. کوتوپاکسی با بیش از ۵۰ فوران از سال ۱۷۳۸ یکی از مرتفع ترین آتشفشان های فعال در جهان است. خطر اصلی فوران بزرگ از کوتوپاکسی، جریان یخ از یخچال های طبیعی آن خواهد بود.

کوه رینیر در آمریکا | Mount Rainier

کوه رینیر، بلندترین کوه ایالت واشینگتن بوده و در 59 کیلومتری شهر سیاتل واقع شده است و یکی از خطرناک ترین آتشفشان های فعال دنیا به شمار می آید، جالب است بدانید که عوامل بسیاری در قرار گیری کوه رینیر در میان خطرناک ترین آتشفشان های جهان نقش داشته اند که برخی از آن ها عبارتند از فوران های انفجاری و مهیب، توانایی تولید جریان های بزرگ و مخرب بر سطح کره زمین، ارتفاع زیاد این کوه و غیره.
همچنین لازم به ذکر است که حدود 2 میلیون نفر در مناطق نزدیک این آتشفشان زندگی می کنند و به همین سبب در معرض خطر قرار دارند.

کراکاتوا (Krakatoa)

کراکاتوا جزیره ای آتشفشانی بین جاوه و سوماترا در اندونزی است. فوران کوه کراکاتوا در 26 و 27 آگوست 1883 یکی از شدیدترین حادثه های آتشفشانی در تاریخ مدرن و ثبت شده بود. این فوران معادل با 200 مگاتن تی‌ان‌تی (حدود 13000 برابر خروجی هسته ای بمب اتمی که هیروشیما را نابود کرد) بود.
این انفجار عظیم حتی تا ۳۱۱۰ کیلومتر آن طرف تر در شهر پرث در غرب استرالیا نیز شنیده شد. در سال ۱۹۲۷، فوران های این آتشفشان موجب شد جزیره آناک کراکاتوا (به معنای فرزند کراکاتوا) از آب بیرون آید، و این جزیره آتشفشانی با نرخ متوسط ۷ متر در سال همچنان در حال پدیدار شدن است. آخرین فوران آناک در آپریل ۲۰۰۸ شروع شد و امروز نیز همچنان در حال ادامه است.

نیراگونگو (Nyiragongo) در کونگو

شاید این آتشفشان یکی از مرگ‌بار‌ترین آتشفشان‌های آفریقا باشد. هیچ جای دیگر در کره‌ی زمین، آتشفشان‌ها چنین دریاچه‌ها و رودخانه‌های عظیمی از مواد مذاب را ایجاد نمی‌کنند. در سال ۱۹۷۷، جریان مواد مذاب، جان ۱۰۰ نفر را گرفت و بر طبق گزارشات برخی منابع، هزاران نفر به اشکال گوناگون، قربانی این حادثه شدند. در سال ۲۰۰۲، فوران دیگری به کشته شدن ۴۵ نفر منجر شد، ۱۵ درصد از ساختمان‌های شهر گوما (Goma) تخریب شد و نزدیک به ۱۲۰۰۰۰ نفر بی‌خانمان شدند.

کوه پیناتوبو در فیلیپین | Mount Pinatubo

این کوه در بزرگ ترین جزیره کشور فیلیپین یعنی جزیره لوزون واقع شده است و از خطرناک ترین آتشفشان های دنیا محسوب می شود، لازم به ذکر است که دومین فوران عظیم قرن 21 در سال 1991 و در این آتشفشان رخ داد که منجر به مرگ دسته کم 722 نفر شد، پیناتوبو در حال حاضر نیز فعال بوده و جمعیت نسبتاً زیادی (نزدیک به 21 میلیون نفر) نیز در مناطق اطراف آن زندگی می کنند به همین جهت دولت فیلیپین همواره این منطقه را تحت نظر دارد تا در صورت فوران آتشفشان خسارت های ناشی از آن را با انجام اقدامات لازم به حداقل برساند، جالب است بدانید که کوه پیناتوبو پیش از فوران 1991 هیچگونه فعالیتی نداشته و در واقع این پدیده بزرگ و مخرب اولین فوران کوه پیناتوبو بود که از نظر شدت فوران در رتبه ششم جهان قرار دارد.

کوه نواروپتا در آمریکا | Novarupta Volcano

پارک ملی کتمای واقع در ایالت آلاسکا های کشور آمریکا میزبان یکی دیگر از خطرناک ترین آتشفشان های دنیا می باشد، این کوه ظاهر بسیار عجیبی دارد و بزرگ ترین فوران قرن بیستم میلادی نیز در این آتشفشان رخ داده است، این فوران مهیب در سال 1912 اتفاق افتاد و در اثر آن بیش از ده هزار روستا زیر گدازه های آتش مدفون شدند و خسارت های بسیاری به مردم منطقه وارد شد.
به گفته محققان فوران هایی که در کوه نواروپتا صورت گرفته است بسیار منحصر به فرد بوده و شبیه به فوران سایر آتشفشان های موجود در منطقه نمی باشد.
خوب است بدانید دولت آمریکا اقدامات بسیاری در جهت محافظت منطقه در برابر آسیب های ناشی از فوران های احتمالی این آتشفشان خطرناک در نظر گرفته است.
از دیگر آتشفشان های فعال جهان می توان به آتشفشان فعال در اندونزی و آتشفشان همیشه فعال فیلیپین اشاره کرد، کوه دماوند نیز از آتشفشان های ایران می باشد که در حال حاضر خاموش است.

یلواستون (Yellowstone) در وایومینگ (Wyoming)، آمریکا

با وجود اینکه آخرین فوران این آتشفشان ۶۴۰,۰۰۰ سال پیش اتفاق افتاده‌است، وجود آبفشان‌های گرمابی (hydrothermal) بر روی سطح داغ و گل‌و‌لای می توانند به شکل بالقوه، خطرناک باشند. دانشمندان معتقدند که اگر روزی این آتش فشان فوران کند، عواقب فاجعه آمیزی، دامن بخش‌های عظیمی از آمریکا و کانادا را خواهد گرفت. با این حال، متخصصان پیش‌بینی می‌کنند که این فوران در ۹۰۰۰۰ سال آینده رخ نخواهد داد.

آتشفشان وزوویوس در ایتالیا | Mount Vesuvius

اتنا (Etna) در ایتالیا

این آتشفشان، بلند‌ترین و فعال‌ترین آتشفشان در منطقه‌ی اروپا است و یک تهدید بسیار جدی برای ساکنان روستا‌ها و شهرهای جزیره‌ی سیسیل به شمار می‌رود. خطرناک‌ترین فوران این آتشفشان در سال ۱۶۶۹ اتفاق افتاد که در جریان آن، گدازه‌ها و مواد مذاب آتشفشانی، چندین روستای مجاور و بخش‌هایی از کاتانیا، شهری باستانی در شرق سیسیل را تخریب کردند. در سال ۱۹۹۲ دو رود تشکیل شده از مواد مذاب، جمعیت ۸۰۰۰ نفری این شهر را با خطری جدی مواجه کرد.

کوه سنت هلن در آمریکا | Mount St. Helens

کوه سنت هلن نیز یکی دیگر از خطرناک ترین آتشفشان های جهان است که در ایالت واشینگتن کشور آمریکا واقع شده است، این کوه آتشفشانی پیش از فوران سال 1980، حدود 3000 متر ارتفاع داشته و دارای شکلی مخروطی بود، اما این کوه خطرناک پس فوران فاجعه باری که داشت به شکل کوهی نعلی در آمد و ارتفاع آن حدود 400 متر کاهش یافت، جالب است بدانید که فوران سال 1980 مهیب ترین و مرگبار ترین رویداد آتشفشانی در تاریخ ایالات متحده آمریکا بود و در اثر آن حدود 57 نفر جان باخته و بیش از 200 کیلومتر از جنگل های اطراف به همراه حیواناتی که در آن ها زندگی می کردند، نابود شدند.
منطقه ای که کوه سنت هلن در آن قرار دارد همواره تحت نظر می باشد تا در صورت بروز حادثه اقدامات لازم برای جلوگیری از کشته شدن ساکنین منطقه به سرعت انجام شود.

کوه آگونگ در اندونزی | Mount Agung

در شرق جزیره زیبای بالی، آتشفشان بسیار خطرناکی وجود دارد که بلندترین و مقدس ترین کوه جزیره به شمار می آید، این کوه که بالغ بر 3 هزار متر ارتفاع دارد و دهانه آتشفشانی آن در عمق 200 متری از قله واقع شده است.
آتشفشان آگونگ در سال 1963 پس از 120 سال خاموشی، فوران عظیمی کرد که از آن به عنوان یکی از بزرگ ترین فوران های قرن بیستم یاد می شود، در اثر این حادثه مرگبار که حدود 11 ماه طول کشید، بیش از 1600 نفر جان خود را از دست داده و حدود 86 هزار نفر بی خانمان شدند. آخرین فوران این آتشفشان به نوامبر سال 2017 باز می گردد و از آن تاریخ هواره خروج گاز و گدازه از دهانه این کوه خطرناک مشاهده می شود به همین جهت نیز این منطقه به شدت تحت نظر است.
لازم به ذکر است که امروزه حدود 4 میلیون نفر در مناطق اطراف آگونگ سکونت دارند و این امر یکی از مهم ترین علل قرار گیری این کوه در میان خطرناک ترین آتشفشان های دنیا می باشد.

آتشفشان "Calbuco" کَلبیکو در کشور شیلی

در پی فوران آتشفشان "Calbuco" در کشور شیلی، حدود 4 هزار نفر از سکنه‌ی شهرها و روستاهایی که در مجاورت این آتشفشان قرار داشتند، به سرعت تخلیه شدند. مقامات کشور آرژانتین به شهروندان خود پیرامون خاکسترهای آتشفشانی هشدار داده‌اند.

این آتشفشان به دو شهر "Puerto Montt" و "Puerto Varas" مسلط است. شهرهایی که در مجموع 250 هزار سکنه دارند. آخرین فوران کَلبیکو به سال 1972 باز می‌گردد، از این رو مقامات رسمی از بروز مجدد این اتفاق شگفت زده هستند، چون به این زودی منتظر این فوران نبودند.

کَلبیکو در شمار "آتشفشان‌های چینه‌ای" (Startovolcano) یا "مرکب" جای می‌گیرند. آتشفشان‌هایی که بیش از هر چیز به دلیل فوران‌های توام با انفجار شناخته می‌شوند. از این گروه می‌توان به آتشفشان‌های کِراکِتوا (Krakatoa)، آتشفشان قلّه‌ی سنت هلن و وِزو (Vesuvius) اشاره کرد. در حال حاضر تنها می‌توان امیدوار بود که شدت این فوران آنقدرها هم سخت و خطرناک نباشد.