یکی از دغدغههای فضانوردان در سفرهای فضایی ناتوانی در دسترسی به مواد خوراکی تازه و خوش طعم است که برای رفع این مشکل دانشمندان راهکاری منحصر به فرد ابداع کرده اند.
به گفته محققان تا چند سال آینده انسان برای اولین بار به سیاره مریخ سفرخواهد کرد. انسانها در طول این سفر طولانی که امکان دارد حدود ۳ سال به طول بینجامد به انواع مواد خوراکی و آشامیدنی نیاز دارند تا بتوانند سلامت جسمانی و روانی خود را دربالاترین وضعیت حفظ کنند.
در طول سالها خوراک فضانوردان تحول فراوان یافته است و اکنون در ایستگاه فضایی بین المللی فضانوردان برخی سبزیجات تازه را کشت داده اند و محققان موفق به تولید گوشت آزمایشگاهی شده اند.
بنا برمطالعههای انجام شده، نگهداری خوراک در فضا کاری سخت و نیازمند استفاده از انواع تجهیزات است. حمل و نقل قوطیهای فلزی و شیشهای به فضا کاری خطرناک است.
امروزه خوراک ویژه فضانوردان در کیسههای پلاستیکی که کاملاً هوای درون آنها خارج شده به دست آنها در ایستگاه فضایی بین المللی میرسد.
یکی دیگر از مشکلات فضانوردان، آسیب دیدن جوانههای چشایی زبان آنها است. دلیل این مشکل، زندگی در وضعیت میکرو گرانشی و استفاده بسیار اندک از نمک در تهیه انواع خوراک است، زیرا نمک میتواند سبب تسریع در پوکی استخوان فضانوردان شود.
دانشمندان دانشگاه ایالتی واشنگتن WSU به تازگی راهکاری برای تهیه خوراکهای مورد علاقه فضانوردان از جمله خوراک مشهور ماکارونی و پنیر کشف کرده اند که میتواند در سفرهای طولانی مدت فضایی از جمله سفر به سیاره مریخ برای تغذیه آنها مورد استفاده قرار بگیرد.
محققان در این شیوه راهی برای سه برابر شدن ماندگاری خوراک ماکارونی و پنیر پیدا کرده اند تا فضانوردان بتوانند در سفرهای طولانی مدت فضایی خوراکهای مورد علاقه خود را مصرف کنند.
امروزه نسل جدیدی از بسته بندیهای پلاستیکی در دنیا مورد استفاده قرار میگیرند که میتوانند مواد خوراکی را تا ۱۲ ماه در دمای اتاق سالم نگه دارند و محققان دانشگاه واشنگتن با استفاده از نوعی پوشش عایق میتوانند تا سه سال ماده خوراکی را سالم نگهداری کنند.
در این شیوه نگهداری نیاز به دگرگون شدن دستورالعمل خوراک یا ایجاد دستکاری ژنتیکی در ساختار ماده خوراکی نیست و تنها راه جلوگیری و بستن منافذ حاوی اکسیژن به ماده خوراکی است.
جلوگیری از ورود اکسیژن با استفاده از پوشاندن پوشش پلاستیکی به کمک اکسید فلز انجام میشود. مشابه این روش حدود یک دهه است که در دنیا مورد استفاده قرار میگیرد، اما در شیوه جدید چندین لایه پوشش فلزی با بهره گیری از فناوری سایز میکرون مورد استفاده قرار میگیرند تا مانعی قوی برای جلوگیری از نفوذ اکسیژن به مواد خوراکی باشند.
دانشمندان نمیتوانند برای تهیه خوراکهای مصرف شده به وسیله فضانوردان از ورقهای قلع استفاده کنند، زیرا ورق قلع دارای وزن بالاست و هرگونه اضافه وزن در هنگام پرواز سبب افزایش وزن فضاپیما، نیاز به سوخت بیشتر دارد و باعث ایجاد هزینههای فراوان برای شرکتهای سازنده فضاپیماها میشود.
امروزه دانشمندان تلاش میکنند تا هرچه بیشتر از وزن هواپیماها بکاهند تا سرعت فضاپیما برای رسیدن به مقصد افزایش یابد. فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بین المللی در تلاش هستند تا در پروژههای آتی، به رشد گونههای بزرگ تری از سبزیجات، سیب زمینی، سویا، گندم، برنج و لوبیا در طول ماموریت فضایی خود بپردازند و به این ترتیب در آینده فضانوردان قادربه مصرف مواد خوراکی تازه خواهند بود.
رشد گوشت آزمایشگاهی هم چندی پیش با استفاده از نوعی چاپگر ۳ بعدی انجام شده و دانشمندان در تلاش هستند در آینده در فضای میکروگرانشی ایستگاه فضایی بین المللی بافت گوشت گاو، خرگوش و بافت ماهی را تولید کنند.
تهیه گوشت آزمایشگاهی در فضا با استفاده از چاپگرهای ۳ بعدی طرفداران زیادی بین انسانها به ویژه گیاهخواران دارد. این کار میتواند سبب جلوگیری از نابودی منابع کره زمین، چون خاک و آب و مراتع شود و میزان متان تولیدی در جو کره زمین را کنترل کند.
همچنین گوشت آزمایشگاهی به دلیل تولید با هزینه بسیار کمتر به نسبت نمونه سنتی و طبیعی آن میتواند در کشورهای محروم دنیا برای تغذیه مورد استفاده قرار بگیرد.
امروزه برای نگهداری و ارسال میوه تازه برای تغذیه فضانوردان، میوه را در گرمای بسیار زیاد پخته یا درمعرض پرتوهای اشعه برای ضدعفونی شدن قرار میدهند و به این ترتیب میوه برای بازه زمانی طولانی سالم باقی میماند.
دانشمندان در نظر دارند مواد خوراکی قرارداده شده در پوشش اکسید فلز را به وسیله فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بین المللی مورد آزمایش قرار دهند تا در نهایت در آینده برای سفر به سیاره مریخ مورد استفاده قرار بگیرد.
یکی دیگر از هدفهای تهیه خوراک با ماندگاری طولانی تهیه خوراک مورد نیاز فضانوردان راهی ماموریت آرتمیس به کره ماه است.