مهروماه

لطفاً پیش از آنکه نحوة پاسخگویی داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی را در آزمون سراسری سال 98 مطالعه کنید، به این چند سؤال پاسخ دهید: تصور می‌کنید که در آزمون سراسری 98 کدام درس‌ها بوده‌اند که هیچ یک از داوطلبان به 100 درصد سؤال‌های آن پاسخ صحیح نداده‌اند؟ تصور می‌کنید که در کدام درس، اگر داوطلبی فقط به یک سؤال پاسخ صحیح می‌داد، و البته به هیچ سؤالی نیز پاسخ غلط نمی‌داد، از 47 درصد داوطلبان پیشی می‌گرفت؟ به نظر شما می‌توان براساس آمار و اطلاعات سال‌های گذشته به این سؤال‌ها پاسخ صحیح داد؟ به عبارت دیگر، آیا می‌توان براساس اطلاعات سال‌های گذشته دربارة آزمون سراسری پیشِ رو با اطمینان کامل نظر داد و گفت که با چه درصدهایی می‌توان در رشته‌ای خاص پذیرفته شد؟

می‌خواهیم بگوییم که اطلاعات آماری آزمون‌های سراسری سال‌های مختلف، به ما می‌گوید که هیچ فردی نمی‌تواند به طور صددرصد به ما بگوید که برای قبولی در رشته‌محلی خاص، باید چه درصدهایی کسب نمود؛ زیرا هر سال، نوع سؤال‌ها و وضعیت داوطلبان، نسبت به سال‌های دیگر، متفاوت است؛ البته آمار نحوة پاسخگویی، می‌تواند اطلاعات مفیدی را در اختیار ما قرار دهد که در زیر به طور خلاصه به آن‌ها اشاره‌ای می‌کنیم.

در آزمون سراسری سال گذشته گروه آزمایشی علوم تجربی، 575 هزار و 484 داوطلب در جلسه حضور داشتند و به چهار درس عمومی و پنج درس اختصاصی پاسخ دادند؛ در این میان، اگر داوطلبی فقط به یک سؤال از 30 سؤال درس ریاضی پاسخ صحیح می‌داد (و البته به هیچ یک از سؤال‌های این درس نیز پاسخ غلط نمی‌داد) از 270 هزار و 794 داوطلب، یعنی 47 درصد داوطلبان، درصد بهتری در این درس کسب می‌کرد. گفتنی است که سال گذشته 219 هزار و 823 داوطلب (56/38 درصد داوطلبان) چنین وضعیتی داشتند و در کل، میانگین پاسخگویی به درس ریاضی در سال 97، 5/8 درصد و در سال 98، 7/6 درصد بوده است؛ به عبارت دیگر، داوطلبان سال 98 گروه آزمایشی علوم تجربی، در مجموع، درس ریاضی را بدتر از سال گذشته پاسخ داده‌اند؛ از سوی دیگر، سال 97، 132 هزار و 357 داوطلب در درس زیست‌شناسی درصد منفی کسب کرده‌اند و تعداد این افراد در آزمون 98، 100 هزار و 336 داوطلب بوده است و در کل نیز میانگین پاسخ صحیح به سؤالات زیست‌شناسی در سال 97، 5/12 درصد و در سال 98، 8/14 درصد بوده است؛ یعنی داوطلبان سال 98 درس زیست‌شناسی را بهتر از سال 97 پاسخ داده‌اند.

آمارهای ذکر شده، بیانگر این است که اگر داوطلبی حتی به یک سؤال درسی، که در آن ناتوان است و ضعف دارد، پاسخ صحیح بدهد (و البته به هیچ یک از سؤال‌های همان درس نیز پاسخ غلط ندهد)، نسبت به تعداد قابل توجهی از داوطلبان در همان درس، وضعیت بهتری خواهد داشت. اهمیت این امر زمانی مشخص می‌شود که بدانیم کنکور، یک مسابقة علمی است و قرار نیست که به 100 درصد سؤال‌های آن پاسخ دهید تا قبول شوید، بلکه باید در مقایسه با سایر داوطلبان، وضعیت بهتری داشته باشید؛ در ضمن، باید پذیرفت که از میان مجموعه سؤال‌های یک درس، هر چقدر هم که سخت باشد، حتماً می‌توان به چند سؤال پاسخ صحیح داد؛ در واقع، مشکل اینجاست که تعداد قابل توجهی از داوطلبان، بدون علم و دانش لازم در آزمون سراسری شرکت می‌کنند و چون سؤال‌ها تستی است، تصور می‌کنند که می‌شود به شانس و اقبال اعتماد کرد و براساس آن به سؤال‌ها پاسخ داد. به همین خاطر، در دو درس زبان و ادبیات فارسی و زبان خارجی، شاهد تراکم بیشترین تعداد داوطلبانی هستیم که به تمامی سؤال‌ها پاسخ منفی داده و 33- درصد را کسب کرده‌اند؛ داوطلبانی که تصور کرده‌اند می‌توانند در این دو درس، تنها با تکیه بر اطلاعات عمومی خود، حداقل به چند سؤال پاسخ صحیح بدهند! در حالی که سؤال‌های آزمون سراسری به گونه‌ای است که تنها داوطلبی که درس مورد نظر را مطالعه کرده، تست زده و تمرین و ممارست داشته است، موفق به پاسخگویی صحیح آن‌ها می‌شود. همچنین تعدادی از داوطلبان عادت دارند که به همة سؤال‌های یک درس پاسخ دهند و چون به سؤال‌هایی هم که کاملاً مسلط نیستند پاسخ می‌دهند و نمرة منفی کسب می‌کنند، تأثیر پاسخ‌های صحیح آن‌ها از بین می‌رود.

باید دقت داشت که آزمون سراسری، محل آزمون و خطا نیست و نباید به سؤال‌ها به طور سرسری پاسخ داد (گاه می‌شنویم که داوطلبی می‌گوید حوصلة کافی یا زمان لازم را برای خواندن همة گزینه‌ها نداشتم و برای همین، وقتی دیدم که گزینة اول یا دوم به نظرم درست هستند آن را انتخاب کردم!) همچنین نباید به امید شانس و اقبال، گزینه‌ها را بدون دانش و دقت لازم انتخاب کرد؛ زیرا کسب نمرة منفی، بسیار بدتر از درصد صفر است.

هیچ درسی را رها نکنید

گاه از داوطلبان می‌شنویم که سؤال‌های این یا آن درس در آزمون سراسری، دشوار بود و آن‌ها نتوانسته‌اند به این سؤالات پاسخگو باشند. بدون شک، در یک آزمون ملی مهم، باید تعدادی از سؤال‌ها دشوار باشد تا بتواند به‌درستی، سطح علمی داوطلبان را بسنجد، اما آیا تمامی سؤال‌های یک درس دشوار هستند یا تعدادی از داوطلبان برخی از درس‌ها را رها می‌کنند و در سر آزمون هم بدون دانش لازم به سؤال‌های همان درس پاسخ می‌دهند؟ پس از همین امروز، بی‌علاقگی یا ضعف علمی را بهانه نسازید و با برنامه‌ریزی، برای مطالعة همة درس‌ها وقت بگذارید و مطمئن باشید که می‌توانید به حداقلی از سؤال‌های هر درس پاسخ صحیح بدهید و در آزمون سراسری هم نتیجة بهتری کسب کنید.اهمیت این امر زمانی مشخص می‌شود که بدانیم برای موفقیت در آزمون سراسری، باید به همة دروس توجه داشت و نمی‌توان چند درس را مطالعه کرد و یک یا دو درس را رها کرد.

آزمون 98، آزمونی متمایز با نتایجی یکسان
آزمون سراسری 98 در مقایسه با آزمون سال‌های گذشته، آزمونی متمایز بود؛ زیرا در سال 98 داوطلبان نظام قدیم و نظام جدید با سؤال‌هایی متفاوت و مطابق با کتاب‌های درسی خود و سؤالات مشترک از مباحث مشترک هر دو نظام، سنجیده شدند و سپس نمرات این دو گروه از داوطلبان نسبت به هم با استفاده از روش‌های متداول هم‌ترازی در دنیا، هم‌تراز شد و در نهایت به صورت یکپارچه تراز شده و نمرة کل‌سازی و رتبه‌دهی انجام شد.

به این نکته‌ها دقت کنید
بار دیگر می‌گوییم که کنکور، یک مسابقه است و قرار نیست که شما به همة سؤال‌های آن، پاسخ صحیح بدهید؛ بلکه لازم است که در مقایسه با سایر داوطلبان، وضعیت بهتری داشته باشید و این امر بدون دقت و هوشمندی در پاسخگویی به سؤال‌ها، به دست نخواهد آمد.
یادآوری این نکته نیز مهم است که میانگین ذکر شده در هر سال یکسان نیست؛ برای مثال، سال 94، چهار نفر در کل کشور به 100 درصد سؤال‌های درس شیمی پاسخ صحیح داده‌اند و در هر یک از سال‌های 95 و 96 نیز، سه داوطلب در درس شیمی به کل سؤال‌ها پاسخ صحیح داده و در سال 97 هم هیچ داوطلبی در درس شیمی، به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح نداده است و سال 98، 48 داوطلب به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح داده‌اند. همچنین سال 96، 67 داوطلب گروه آزمایشی علوم تجربی به 100 درصد سؤال‌های ریاضی پاسخ صحیح داده و در سال 97، 13 داوطلب به همة سؤال‌های این درس پاسخ صحیح داده و سال 98، 44 داوطلب به 100 درصد سؤال‌های این درس پاسخ صحیح داده‌اند؛ در ضمن، تأثیر مثبت سوابق تحصیلی یک داوطلب نیز محاسبه می‌شود (30 درصد تأثیر مثبت سوابق تحصیلی داوطلب در آزمون کتبی نهایی سال دوازدهم برای نظام 3-3-6 و 25 درصد تأثیر مثبت سوابق تحصیلی داوطلب در آزمون کتبی نهایی سال سوم متوسطه و 5 درصد تأثیر مثبت آزمون کتبی نهایی پیش‌دانشگاهی برای داوطلبان نظام ترمی واحدی / سالی واحدی محاسبه می‌شود)؛ یعنی امکان دارد که داوطلبی در آزمون سراسری درصدهای مطلوبی کسب نکرده، اما سوابق تحصیلی خوبی داشته باشد و سوابق تحصیلی مثبت، در پذیرش نهایی او مؤثر واقع شود.

در جدول ارائه شده در زیر، به غیر از داوطلبانی که در هر درس 3/33- تا 1/30- درصد کسب کرده، داوطلبانی که سفید یا صفر درصد زده و داوطلبانی که به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح داده‌اند، سایر داوطلبان در گروه‌های 10 درصدی بررسی شده‌اند.

نفرات برتر گروه آزمایشی علوم تجربی چه درصدهایی آورده‌اند؟

بسیاری از داوطلبان تصور می‌کنند برای اینکه جزو نفرات برتر آزمون سراسری باشند، باید در چند درس به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح دهند یا حتی تصور می‌کنند که اگر در یک درس به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح دهند، یک صفر از رتبه‌شان می‌افتد! این در حالی است که می‌بینیم از 44 داوطلبی که به 100 درصد سؤال‌های ریاضی پاسخ صحیح داده‌اند، تنها 27 داوطلب جزو نفرات برتر آزمون سراسری بوده‌اند و رتبة آن‌ها زیر 1000 کشوری شده است یا هیچ یک از داوطلبانی که رتبة زیر 1000 کشوری در گروه آزمایشی علوم تجربی کسب کرده‌اند، در درس زبان خارجی به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح نداده‌اند؛ به عبارت دیگر، 12 داوطلبی که به 100 درصد سؤال‌های زبان خارجی پاسخ صحیح داده‌اند، جزو نفرات زیر 1000 گروه تجربی نبوده‌اند.

آنچه مهم است، این است که میانگین داوطلبان برتر در همة دروس آزمون سراسری، به طور نسبی یکسان است؛ به عبارت دیگر، داوطلبان برتر، برای موفقیت و کسب درصد خوب در همة دروس تلاش می‌کنند.

البته در میان هزار نفر اول کشور، معدود داوطلبانی هستند که در یک درس درصد خوبی کسب نکرده‌اند. این افراد به احتمال قوی در سایر درس‌ها نمرة بسیار بالایی کسب کرده‌اند؛ برای مثال، داوطلبی که در درس زبان خارجی 7/18 درصد کسب کرده است، بی‌شک، در سایر درس‌های عمومی و اختصاصی، درصد بالایی کسب کرده که توانسته است جزو نفرات برتر کشوری گروه آزمایشی علوم تجربی باشد.

در جدول زیر، درصدهای 1000 نفر اول کشوری گروه آزمایشی علوم تجربی در تمامی دروس آزمون سراسری ارائه شده است. همچنین در هر درس، بهترین و بدترین درصد در بین 1000 نفر اول آمده است. توجه داشته باشید که این آمار، برای آزمون سراسری سال 1398 است و میانگین ذکر شده، در هر سال تغییر می‌کند.

تعداد، میانگین، کمترین و بیشترین درصد داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی در آزمون سراسری سال 1398 دارای رتبة کشوری کمتر از 1000