مهروماه

تصور کنید که حدود یک برابر و نیم جمعیتی که در ورزشگاه آزادی جای می‌گیرند و به تماشای فوتبال می‌نشینند، در یک خط قرار بگیرند و با سوت آغاز مسابقه، شروع به دویدن کنند؛ مسابقه‌ای که زمان آن چهار ساعت به طول می‌انجامد و قرار است که شرکت‌کنندگان آن، در چهار درس عمومی و سه درس اختصاصی رقابت کنند. برندگان این مسابقه در نهایت می‌توانند در رشته‌محل‌هایی که علاقه دارند، پذیرفته شوند و البته در این مسابقه هر کسی می‌تواند مقامی بیاورد و در نهایت هیچ کس هم بازنده نخواهد شد، اما بدون شک، تنها نفرات برتر هستند که امکان انتخاب هر رشته و دانشگاهی را دارند.

وضعیت داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی این‌گونه است؛ زیرا سال گذشته 150 هزار و 540 داوطلب گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی در آزمون سراسری حضور یافتند. برخی از این داوطلبان آمادگی کامل داشتند و مشخص بود که با یک برنامه‌ریزی دقیق، خود را برای این مسابقة علمی آماده کرده بودند؛ برای مثال، در این آزمون، 31 داوطلب به 100 درصد سؤال‌های درس فیزیک پاسخ صحیح دادند، اما تعداد قابل توجهی نیز، بدون مطالعه و کسب آمادگی علمی لازم، فقط در این آزمون شرکت کردند؛ از این رو، میانگین پاسخگویی همین 150 هزار و 540 داوطلب در درس فیزیک، 5/8 درصد بوده است.

نکتة جالب توجه در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی این است که هیچ یک از داوطلبان، در درس‌های ریاضی، فیزیک و شیمی، درصد 3/33- تا 1/30- کسب نکرده‌اند، اما در درس‌های ادبیات، معارف و زبان، تعداد معدودی از داوطلبان چنین درصدی را کسب نموده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که عده‌ای از داوطلبان تصور می‌کنند که در بعضی از دروس عمومی، می‌توانند با تکیه بر اطلاعات عمومی خود، پاسخگو باشند و در نتیجه درصد منفی کسب می‌کنند، اما در درس‌های اختصاصی، داوطلبان چنین ریسکی را نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند که به سؤالات اصلاً‌ پاسخ ندهند تا نمرة منفی کسب کنند.

نکتة جالب دیگر این‌که امسال، با وجود آن‌که بیشترین تعداد 100 درصد پاسخگویی صحیح به سؤال‌های یک درس، متعلق به درس زبان خارجی است و 87 داوطلب در این درس به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح داده‌اند، بیشترین درصد منفی و صفر (در مجموع) نیز متعلق به همین درس است و در مجموع 74 هزار و 189 داوطلب، یعنی حدود 50 درصد داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، در درس زبان درصد صفر یا منفی کسب کرده‌اند.

آمار ارائه شده در جدول‌ها، تأییدی است بر این‌که آزمون سراسری، یک مسابقه است و قرار نیست که شما به همة سؤال‌های آن، پاسخ صحیح بدهید، بلکه لازم است که در مقایسه با سایر داوطلبان، وضعیت بهتری داشته باشید و این هدف، بدون دقت و هوشمندی در پاسخگویی به سؤال‌ها، به دست نخواهد آمد.

دقت کنید که آزمون سراسری 98 آزمونی متمایز (در مقایسه با آزمون سال‌های گذشته) بود؛ زیرا در سال 98 داوطلبان نظام قدیم و نظام جدید، با سؤال‌هایی متفاوت و مطابق با کتاب‌های درسی خود و سؤالات مشترک از مباحث مشترک هر دو نظام، سنجیده شدند و سپس نمرات این دو گروه از داوطلبان نسبت به هم با استفاده از روش‌های متداول هم‌ترازی در دنیا، هم‌تراز شد و در نهایت به صورت یکپارچه تراز شده و نمرة کل‌سازی و رتبه‌دهی انجام شد. در نهایت، داوطلبان دو نظام با یکدیگر سنجیده و یک رتبه برای هر دو گروه اعلام شد.

در جدول ارائه شده در زیر، به غیر از داوطلبانی که در هر درس 3/33- تا 1/30- درصد کسب کرده و داوطلبانی که به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح داده‌اند، سایر داوطلبان در گروه‌های 10 درصدی بررسی شده‌اند.

ذکر این نکته مهم است که میانگین ذکر شدة هر سال، یکسان نیست؛ برای مثال، در آزمون سراسری سال 93 در درس‌های عربی و فرهنگ و معارف اسلامی، هیچ یک از داوطلبان به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح نداده‌اند، اما در سال 94، 228 داوطلب به 100 درصد سؤال‌های عربی و 213 نفر به 100 درصد سؤال فرهنگ و معارف اسلامی پاسخ صحیح داده‌اند و در سال 95، 44 داوطلب در درس عربی و 39 داوطلب در درس فرهنگ و معارف اسلامی به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح داده‌اند. همچنین در سال 96، 32 داوطلب در درس عربی و سه داوطلب در درس فرهنگ و معارف اسلامی به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح داده‌اند. در سال 97 نیز، 23 داوطلب در درس عربی و یک داوطلب در درس فرهنگ و معارف اسلامی به 100 درصد سؤال‌ها پاسخ صحیح داده‌اند و در سال 98 این تعداد در درس عربی 11 و در درس معارف 49 داوطلب بوده است

نفرات برتر گروه آزمایشی

علوم ریاضی و فنی چه درصدهایی آورده‌اند؟

«اگر یک درس اختصاصی را 100 درصد بزنید، حتماً رتبة دو رقمی می‌آورید.»

این جمله را بارها از زبان داوطلبان آزمون سراسری شنیده‌ام؛ افرادی که بر اساس شایعاتی که شنیده‌اند، تصور می‌کنند که اگر روی یک درس، که نقطة قوت آن‌هاست، سرمایه‌گذاری کنند و تلاش کنند تا به 100 درصد سؤال‌های آن درس پاسخ صحیح بدهند، رتبة ایده‌آلی در آزمون سراسری کسب خواهند کرد؛ در نتیجه، تمام همّ و غمّ خود را صرف فراگیری یک درس می‌کنند و با انجام این کار، دو آسیب جدی می‌بینند: از یک سو احتمال این‌که بتوانند به 100 درصد سؤال‌های یک درس پاسخ صحیح بدهند، بسیار کم است و از سوی دیگر، از سایر درس‌ها باز می‌مانند و نمی‌توانند در سطح مناسبی به سؤال‌های آن دروس پاسخ دهند. همچنین نگاهی به وضعیت داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی آزمون سراسری سال گذشته به ما نشان می‌دهد که می‌توان در هر درسی درصد 100 را کسب کرد، اما جزو نفرات برتر (1000 نفر اول کشوری) نشد؛ برای مثال، از 87 داوطلب گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، که درس زبان خارجی را 100 درصد زده‌اند، تنها 16 داوطلب جزو 1000 نفر اول کشوری هستند. همچنین یک داوطلب، درس تخصصی و مهم ریاضی، و یک داوطلب، درس شیمی را 100 درصد زده‌اند، اما جزو 1000 نفر اول کشوری نیستند.

می‌خواهیم بگوییم که حتی به دست آوردن 100 در درسی مثل ریاضی، که برای بسیاری از داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، درسی دشوار است، نمی‌تواند عامل کسب رتبة عالی شود.

در جدول زیر، میانگین درصد 1000 نفر اول کشوری گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی در تمامی دروس آزمون سراسری ارائه شده است. همچنین در هر درس، بهترین و بدترین درصد در بین 1000 نفر اول آمده است. توجه داشته باشید که این آمار، برای آزمون سراسری سال 1398 است و میانگین ذکر شده، در هر سال تغییر می‌کند.