خزهها گیاهانی هستند که در مکانهای مرطوب و مردابی میرویند و نمونههایی از آنها که در آبهای شور زندگی میکنند دیده شده است. تخته سنگها و تنه درختان در نواحی مرطوب و جنگلها پوشیده از یک قشر خزه است. گروهی ابتدایی از گیاهان را تشکیل میدهند که آثار سنگوارهای آنها در دوره دونین و کربونیفر مشاهده شده است. فاقد گل هستند که دستگاه رویشی آنها از ساقه و برگ تشکیل شده است.
دستگاه آوندی مشخصی در آنها دیده نمیشود و بجای ریشه کرکهای یک یا چند یاختهای به نام ریزوئید عمل جذب مواد را برای آنها انجام میدهند.خزهها چرخه زندگی مخصوص به خود را دارند که با چرخه زندگی گیاهان متعلق به شاخههای دیگر متفاوت است. در این گیاهان وجود گامتوفیت طولانی و بسر بردن اسپروفیت روی گامتوفیت یکی از ویژگیهای چرخه زندگی است.
رده بندی خزهها
این شاخه از گیاهان در سه رده مورد مطالعه قرارمیگیرند.
رده خزههای اصلی
خزههای اصلی (Bryosida) دارای تقارن محوری هستند و مشخصاتی که در مورد خزهها ذکر شد بیشتر متعلق به این گروه است. مهمترین راستههای این رده عبارتند از: راسته خزههای اصلی (Bryales) و راسته خزههای توربی یا باتلاقی (Sphagnales).
رده هپاتیکها
هپاتیکها خزههایی هستند که دستگاه رویشی آنها به شکل نوارهای پهن و با ساقه برگی شکل با تقارن صفحهای میباشند. این گیاهان از نقطه نظر ظاهری ساختمان متفاوتی را باهم نشان میدهند و در بین آنها انواعی به صورت هپاتیکهای برگدار که نشان دهنده شباهت آنها با خزههای اصلی است. گروهی دیگر به صورت خزههای دارای تال دیده میشوند که شباهت آنها بیشتر با جلبکهای سبز است. هپاتیکها دارای پروتونمای کوچک یا فاقد آن هستند. مهمترین راسته این رده راسته Marchantiales میباشد.
رده شاخ واشها
گروه کوچکی از گیاهان را تشکیل میدهند که سابقا در گروه هپاتیکها رده بندی میشدند ولی امروزه مستقل هستند. گامتوفیت آنها به صورت تال کوچکی به ابعاد 15 - 5 میلیمتر است که در هر دو سطح آن روزنه دیده میشود و در کلیه بافتهای آن کلروپلاست دیده میشود. از این گیاهان میتوان به آنتوسروز و نوتوتیلا اشاره کرد.
