زندگینامه سیف فرغانینام کامل: محمد بن ابی‌الحامد فرغانی
شهرت: سیف فرغانی
زادگاه: فرغانه (ناحیه‌ای در آسیای میانه، بخشی از ماوراءالنهر)
وفات: حدود ۷۴۹ هجری قمری (حدود قرن هشتم میلادی)، در شهر آقسرا (ترکیه امروزی)
سیف فرغانی از شاعران میانه‌دوره زبان فارسی است که در قرن ۷ و ۸ هجری می‌زیست و از پیروان مذهب حنفی و اهل سنت بود. بیشتر عمرش در تبریز گذشت و با بزرگان زمان چون همام تبریزی نشست و برخاست داشت.وی از اهل سنت و پیرو مذهب حنفی بود و در سرودن اشعار فارسی مهارت داشت. سیف در تبریز زندگی می‌کرد و با همام تبریزی آشنا شد.
ویژگی‌های شعر سیف فرغانیقالبهای شعری: سیف در قالب‌های مختلفی چون قصیده، غزل، قطعه و رباعی شعر می‌سرود. در دیوان او بیش از ۱۲٬۰۰۰ بیت شعر در این قالب‌ها موجود است .
مضامین: اشعار او بیشتر در زمینه‌های حمد و ستایش خداوند، نعت پیامبر اسلام (ص)، وعظ و اندرز، انتقاد از نابه‌سامانی‌های اجتماعی و استقبال از استادان بزرگی چون رودکی، خاقانی، کمال‌الدین اسماعیل، سعدی و همام تبریزی است. او به انتقاد از نابه‌سامانی‌های اجتماعی و بیان حقیقت‌های عرفانی می‌پرداخت .
سبک‌شناسی: سبک شعر سیف تحت تأثیر سبک خراسانی قرار دارد. کلام او ساده و روان است. او در اشعارش ترکیب‌های عربی و فارسی را درهم می‌آمیخت.
۱. موضوعات اصلی شعر:
مدح پیامبر اسلام (ص)
حکمت و اندرزهای اخلاقی و عرفانی
شکایت از فساد اجتماعی و حکومتی
وصف بزرگان و اهل تصوف
سوگ‌نامه‌هایی با مضامین انسانی و اجتماعی
2. زبان و سبک:
زبانی ساده، روان و بی‌تکلف
پیرو سبک خراسانی
تلفیقی از واژگان فارسی و عربی
گاه با نیش و طنز اجتماعی همراه است.
آثار و دیوان:دیوان سیف فرغانی مجموعه‌ای از اشعار او است که در قالب‌های مختلفی چون قصیده، غزل، قطعه و رباعی تنظیم شده است. این دیوان در وبگاه گنجور قابل دسترسی است. همچنین، نسخه‌ای از دیوان سیف فرغانی در پلتفرم طاقچه برای دانلود رایگان در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد .
جایگاه ادبی:سیف فرغانی نه‌تنها پیونددهنده سنت خراسانی به سبک عراقی است، بلکه منتقد اجتماعی صریح‌اللهجه‌ای نیز بود. برخلاف بسیاری از شاعران مدیحه‌سرا، او بسیاری از شعرهای خود را به نقد حکمرانان و زهد نمایان اختصاص داد. او در زمره‌ی شاعران "شهروند" به‌شمار می‌آید، که دغدغه جامعه و مردم داشتند.
