وحشی بافقی یکی از شاعران بزرگ تاریخ ایران در سال ۹۳۹ هجری قمری در شهرستان بافق استان یزد متولد شد. او تحصیلات ابتدایی خود را در همین شهر گذراند و سپس در کنار برادرش «مرادی بافقی» و اساتیدی مثل «شرفالدین علی بافقی» علم ادب را یاد گرفت و پس از آن مدتی به کاشان رفت.
وحشی بافقی بهدلیل انزواطلبی که داشت، این تخلص را برای خود انتخاب کرد. وحشی در گذشته بهمعنای «گوشهگیر» بوده است و با مفهوم امروزی آن کاملا تفاوت دارد. وحشی را فردی میدانند که نوعی زندگی دور از جمع را انتخاب کرده تا امور مادی فریبش ندهند.
مولانا شمس الدین محمد وحشی بافقی از شاعران بزرگ
سده دهم است که آوازه اشعار او تا سرزمین پهناور هند نیز رسیده است. او در زمان پادشاهان صفوی همچون شاه طهماسب صفوی، شاه اسماعیل ثانی و شاه محمد خدابنده زندگی میکرد. وحشی در برخی اشعارش شاه طهماسب را بهخاطر فضیلتهای اخلاقیش ستوده است.
او در خانوادهای متوسط بزرگ شد. پدرش کشاورزی میکرد و برادر بزرگش مرادی وحشی، اهل شعر و ادب بود و گاهی وحشی بافقی را با خود به محافل ادبی میبرد. برادرش قبل از آن که او به شهرت برسد از دنیا میرود و وحشی بافقی بعدها در اشعار خود از او یاد میکند.
وحشی پس از آن که دستی بر ادبیات پیدا کرد به کاشان مهاجرت میکند و در آن جا مکتبدار میشود. او پس از مدتی به زادگاهش یزد برمیشود و به سرودن شعر در ستایش فرومانروایان آن زمان میپردازد. تنها منبع درآمد بافقی در شهر یزد سرودن شعر در وصف بزرگان آن زمان بود. حامی اصلی او «میر میران» حاکم وقت یزد بوده است. او همچنین قصیدهای طولانی در وصف شاه طهماسب نیز سروده است.
ویژگیهای اخلاقی وحشی بافقیدر توصیف ویژگیهای بارز اخلاقی وحشی بافقی میتوان به روحیات لطیف، انزواطلبی، پاکبازی و وارسته بودن او اشاره کرد. علیرغم اینکه شاعران بسیاری آن زمان برای بهرهمندی از امکانات گوناگون موجود در دربار گورکانی هند و فرمانروایان آن جا به این کشور سفر میکردند، او هیچوقت از ایران خارج نشد و در طول عمر خود تنها از بافق چند بار به کاشان مهاجرت کرده بود.
آثار وحشی بافقیوحشی بافقی
غزل سرای بزرگی بود. او در اشعار و آثار خود از عشقهای نافرجام و مشکلات زندگی سخت خود یاد کرده است. کلیات وحشی شامل ۹ هزار بیت و شامل قالب شعرهای مختلفی میباشد. وحشی دارای دو منظومه به نامهای ناظر و منظور است. این منظومه ۱۵۶۱ بیت دارد و بر وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن و در بحر هزج مسدس محذوف است. مثنوی وحشی خسرو و شیرین نام دارد. دیوان اشعار وحشی بافقی شامل ۹۰۷۶ بیت غزل، قصیده، قطعه، رباعی، ترکیب بند، ترجیع بند، مخمس و مثنوی است که در نشر فردوس تهران در سال ۹۲ منتشر شد.
علت مرگ وحشی بافقیوحشی بافقی در سال ۹۹۱ هجری قمری در حالی که ۵۲ سال داشت از دنیا رفت. در رابطه با علت وفات این شاعر ایرانی نقلهای زیادی وجود دارد اما گفته میشود وی براثر
تب شدید از دنیا رفته است.
آرامگاه و محل دفن وحشی بافقیوحشی بافقی در سال ۹۹۱ هجری قمری در سن ۵۲ سالگی درگذشت و در محلهای معروف به کوچه آروک (اهرٌک) که در آن جا زندگی میکرد دفن شد. مقبره او سنگی مرمرین داشت که روی آن یکی از اشعار غمگینش نوشته شده بود.
اولین آرامگاه وحشی بافقی در زمان آخرین پادشاه
سلسله صفوی توسط فردی بنام محمد علی بیگ ناظر ساخته شد. سپس «شمس الدین محمد بافقی» روی آن گنبدی میسازد و تا سال ۱۰۸۲ قمری این بنا سالم بوده است. رضا خان اختلافهای گستردهای با خوانین بختیاری داشت. حاکم آن زمان شهر یزد «مدبر نوری» برای نشان دادن خوش خدمتی خود به رضا خان در سال ۱۳۱۲ این بنا را تخریب میکند. او حتی سنگ قبر وحشی بافقی را میفروشد؛ اما یاد و خاطره این شاعر هرگز از بین نمیرود و بنایی یادبود در مرحله پیر و برج بوستان وحشی بافقی ساخته میشود که کار مرمت آن در سال ۱۳۵۸ به پایان میرسد.
امروزه آرامگاه وحشی در محله پیر و برج روبهروی امامزاده شاهزاده فاضل در استان یزد قرار دارد. این آرامگاه سالانه پذیرای افرادی است که یزد را مقصد گردشگری خود انتخاب کردهاند.