یک دانش آموز در دوران تحصیلات ابتدایی تا دریافت دیپلم متوسطه حدود چهار سال از عمر خود را در فراغت به سر می برد. اگر از این زمان به درستی استفاده شود می تواند بهترین و طلایی ترین دوران یک دانش آموز باشد.
به همین منظور بهره گیری از وقت را باید از دوران کودکی به فرزندان تعلیم داد. فعالیت هایی که دانش آموزان در اوقات فراغت تابستانی انجام می دهند می تواند مسیر زندگی آن ها را متحول کند.
فراغت چیست؟
در زبان فارسی، واژه فراغت به معنای آسودگی، استراحت و آسایش است. واژه فراغت بیشتر در برابر گرفتاری ها و مشغله های روزمره، به کار می رود. معنای دیگر فراغت از نظر لغوی یعنی فراغ بالی آسایش و آرامش است. این واژه آزاد بودن از کار روزمره و هر نوع زمان و فرصت دیگر نیز معنا شده است.
اوقات فراغت تابستانی باید چگونه سپری شود؟
ورزش و سرگرمی های سالم یکی از شیوه های های برطرف کردن کمبودهای جسمی و روانی فرد است. هیچ چیز نمی تواند جای تفریحات سالم را بگیرد، چون این کارها سبب تخلیه انرژی و احساسات می شوند. در واقع می توان گفت که اوقات فراغتِ تابستانی، موقعیت مناسبی برای رشد خلاقیت و ابتکار کودکان و نوجوانان است.
اما به یاد داشته باشید که برنامه ریزی والدین می بایست با مشورت و نظر خود فرزندان انجام شود و نباید والدین در اوقات فراغت تابستانی نظر خود را بر فرزندانشان تحمیل کنند. بدین گونه مهمترین مفهوم زمان فراغت که نبود جبر و اکراه است، کمرنگ می گردد و در نتیجه بستر مطلوب برای پرورش خلاقیت فرزندان آسیب می بیند.
نقش تکنولوژی در اوقات فراغت تابستانی
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و اپلیکیشن های موبایل در واقع اوقات فراغت از بیرون به درون منزل و از جمع خانواده به اتاق های تک نفری فرزندان کشیده شده است. این اتفاق متاسفانه موجب شده اوقات فراغت صحیح معنا نشود. همچنین تعلیم های ناسالم در رسانه ها موجب شده کودکان و نوجوانان نسبت به مطالعه بی انگیزه شوند. رسانه ها اطلاعات تصویری همراه با آهنگ های سرگرم کننده دارند اما خطوط کتاب از این ویژگی ها بی بهره هستند. در این میان نقش والدین، این است که کتاب خواندن را برای فرزندان خود جالب کنند و مشوقی برای آنها باشند. والدین می توانند با دادن پاداش های کوچک به فرزندان در مقابل با کتاب خواندن، آنها را به این کار تشویق کرده و به آنها از این طریق انگیزه بدهند.
پژوهش ها نشان داده اند افرادی که اوقات فراغت خود را سودمند و مطلوب سپری می کنند، از نظر اقتصادی بازده خوشایند تری دارند و از لحاظ روحی نسبت به دیگران شادترند. البته زمان اوقات فراغت برای هر سن و گروه ناهمگون است. در این مقاله منظور از اوقات فراغت تعطیلی سه ماه تابستان دانش آموزان است. این لغت برای دانشجویان حتی تعطیلی بین دو ترم نیز می تواند تعریف شود و برای شاغلین آخر هفته می تواند اوقات فراغت به حساب آید. به هر حال این ایام برای تمام گروه های سنی نیاز به برنامه ریزی خوب دارد تا فرد بتواند علاوه بر برطرف کردن خستگی، استعداد های خود را در عرصه های مختلف شکوفا کند.
گذراندن اوقات فراغت با شرکت در کلاس های تابستانی
شرکت در کلاس های گوناگون تابستانی می تواند کودکان را سرگرم کند و اوقات فراغت آنها را پر کند. شرکت در کلاس های تابستانی اعتماد به نفس کودکان را افزایش می دهد و روابط اجتماعی کودکان را تقویت می کند. سپری کردن او قات فراغت در خانه و پای تلویزیون و کامپیوتر سبب عدم تحرک، انزوا و گوشه گیری، کسل شدن و درون گرایی کودکان می شود ولی اگر کودک درهفته دو بار به کلاس تابستانی به عنوان مثال کلاس شنا برود، ضرورت و اهمیت تحرک و فعالیت برای او محسوس خواهد بود.
اما نکته ای که از خود کلاس های تابستانی مهم تر است انتخاب کلاسِ مناسب با روحیه کودک است. اجازه بدهید کلاس تابستانی را خود کودک انتخاب کند تا انگیزه ادامه دادن آن را داشته باشد. به یاد داشته باشید که این کلاس ها می تواند موفقیت کودک شما را در آینده تضمین کند. حتی می تواند شغل آینده کودک شما باشد. پس حتما در انتخاب کلاس مناسب برای فرزند خود وقت کافی گذاشته و علاقه کودک را رکن اصلی قرار دهید.
فرزند خود را با طبیعت آشنا کنید
لمس طبیعت می تواند مراحل و درجات گوناگونی داشته باشد. می توانید در تابستان برنامه های مختلف و متنوعی را برای کودکان خود مانند بازدید از موزه، کوه نوردی، پارک و ... در نظر بگیرید. دکتر شعرا نقل می کند: «اجازه دهید کودک شما سنگ، درخت، چشمه، کوه و بیابان را لمس کند. همچنین مسافرت رفتن می تواند تجربیات زیادی از جمله صبر، تفریح، درک موقعیت های سخت و ... را به کودکان آموزش دهد.»
در تعطیلات تابستان می توان فرزندان را مسئولیت پذیر و متعهد پرورش داد. خانواده ها می توانند با سپردن بعضی از مسئولیت های کوچک به فرزندانشان، آنها را مسئولیت پذیر و متعهد بپرورانند. ضمنا در اوقات فراغت تابستانی والدین می توانند زمان بیشتری را با فرزندان خود سپری کنند. گذران اوقات فراغت در کنار افراد خانواده، محبت، صمیمیت و یکرنگی را میان افراد خانواده بیشتر می کند و روابط فرزندان و والدین را مستحکم می سازد. سرگرمی های سالم و تعامل اجتماعی با بزرگترها احساس بیگانگی، دلتنگی، هراس، گوشه گیری را کاهش می دهد.
مهارت آموزی دانش آموزان در اوقات فراغت تابستانی
برنامه ریزی اوقات فراغت تابستانی نمی تواند چیزی جدا و بی ربط با برنامه روزانه زندگی باشد. در غیر این صورت خواه ناخواه قسمت هایی از عمر با ارزش انسان در عرصه بیهودگی و بی حاصلی از بین می رود و صرف کارهای باطل می شود. بهتر است با یاری والدین در اوقات فراغت تابستانی، فرزندان به مسیر کسب مهارت هدایت شوند. حتما می دانید که پرداختن به کار مورد علاقه هیچگاه با خستگی همراه نخواهد بود. پس در انتخاب کلاس تابستانی فرزند خود دقت داشته باشید. تا همسو با علاقه او بوده و در نهایت آینده مناسبی را برای کودک شما همراه داشته باشد. این نکته را نیز بدانید که تعامل فرزندان شما با همسالان خود و کسب تجربیات جدید و مفید برای زندگی اجتماعی در آینده ضروری است.
جمع بندی
فعالیت های زیادی هستند که می توانند اوقات فراغت را پر کنند اما همانطور که گفتیم نباید هدف والدین از کلاس های تابستانی این باشد که تنها اوقات کودک پُر شود. در انتخاب کلاس تابستانی باید علاقه کودک را نیز در نظر بگیرید. البته باید در نظر داشت که کلاس یا فعالیت انتخابی چه مقدار می تواند برای فرزند شما مفید باشد. بسیاری از والدین آگاه می دانند که می توانند در همین اوقات آینده کودک خود را شکل دهند. پس در کنار کلاس های تابستانی مهارت های شغلی را نیز به فرزندان خود آموزش می دهند. برای آنکه بهترین انتخاب را برای اقات فراغت فرزند خود رقم بزنید می توانید از مشاوران کودک در این زمینه کمک بگیرید.
