یادداشت برداری به روش «درخت حافظه»

در يادداشت برداري به روش «درخت حافظه»، مطالب به‌صورت «فهرست‌وار» نوشته نمي‌شوند، بلکه شکل شاخه‌اي دارند. اساس کار به اين‌گونه است که موضوع اصلي و درجه‌ی اهميت مطالب و ارتباط بين آن‌ها، به‌صورت کاملاً مشخّص نشان داده مي‌‌شود. مزيّت ديگر اين روش آن است که به‌راحتي مي‌‌توان مطالب جديد را به درخت حافظه‌ی تکميل شده، اضافه کرد، بدون آن که نظم مطالب از بين برود؛ اين کار در يادداشت‌برداري معمولي، به سادگي امکان ندارد. مسئله‌ی مهم اين است که شکل ظاهري درخت حافظه در به‌خاطر آوردن مطالب، کمک بسياري مي‌‌کند. اگر شکل درخت حافظه، به‌خاطر آورده شود و در ذهن ترسيم گردد، مطمئناً مطالب ذکر شده در آن و ترتيب جاي‌‌گيري آن‌ها نيز به ياد آورده مي‌شود.

درخت حافظه علاوه بر يادداشت‌برداري، در موارد زير نيز کاربرد دارد:

- خلاصه کردن مطالب

- تنظيم مطالبي که از منابع مختلف گردآوري شده است.

- بررسي مسائل دشوار و پيچيده

- ايجاد طرحي کلّی از موضوع مورد مطالعه

ترسيم درخت حافظه

براي ترسيم درخت حافظه، مي‌توان به‌ترتيب زير عمل کرد:

1- موضوع اصلي مطالعه در گوشه‌ی سمت چپ و پايين صفحه نوشته شده و کادري به دور آن کشيده شود؛ سپس از اين قسمت، خطّی به طرف گوشه‌ی سمت راست و بالاي صفحه رسم شود.

2- سپس از خطّ اصلي، خطوطي را مي‌توان انشعاب داد و نکات مهمّ مرتبط با موضوع را در کنار اين خطوط نوشت.

3- اگر مطالب ديگري در ارتباط با نکات قبلي وجود دارد، خطوط قبلي را بار ديگر مي‌توان انشعاب داد و آن مطالب را به موارد قبلي اضافه کرد.

4- به‌همين ترتيب مي‌توان خطوط قبلي را باز هم انشعاب داده و مطالب جزئي‌تر را در کنار آن‌ها يادداشت کرد.

توصيه‌هاي کليدي

1. در بالاي صفحه، تاريخ رسم درخت حافظه را بنويسيد.

2. همواره از کلمات و عبارات کوتاه و کليدي استفاده کنيد.

3. مطالب را به‌صورت کلمات و عبارات کليدي بر روي درخت حافظه يادداشت کنيد و از درج توضيحات اضافي بپرهيزيد. مسئله ی مهم اين است که فقط 20% اطّلاعات بايد بر روي درخت حافظه نوشته شود و 80% بقيّه، در حافظه‌ی شما نگه‌داري مي‌‌شود. در هنگام دوره کردن مطالب، اگر چند بار کلمات کليدي را مرور کنيد، ذهن شما فعّال شده و بقيّه‌ی مطالب را به ياد خواهد آورد.

4. بهتر است مطالب را با خطّ خوش و خوانا بنويسيد؛ کلمات با فاصله و خوانا نوشته شود تا براي خواندن آن‌ها در آينده، به مشکلي بر نخوريد.

5. بهتر است براي مشخّص کردن مطالب متفاوت، از رنگ‌هاي مختلف استفاده کنيد. اين کار از آشفتگي و سردرگمي جلوگيري کرده و به فهم مطلب کمک مي‌‌کند. مي‌‌توانيد شاخه‌ی اصلي را با يک رنگ مشخّص کنيد و شاخه‌هاي منشعب شده را با رنگ ديگري نشان دهيد.

6. مي‌توانيد از نشانه‌ها و تصاوير استفاده کنيد. در جاهايي که لازم است مي‌توانيد از نشانه‌ها و نقّاشي‌هاي کوچکي که داراي معناي مشخّصي است و با مطلب موردنظر مرتبط است، استفاده کنيد. اهمّیّت اين امر از آن جهت است که به هنگام يادآوري مطالب، تصاوير سريع‌تر از کلمات به ذهن شما خطور مي‌‌کنند و راحت‌تر به ياد آورده مي‌‌شوند.