تمرکز نقش بسیار مهمی در زندگی ما ایفا می کند و تقویت و افزایش تمرکز و کنترل ذهن میتواند تا حد بسیار زیادی زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهد. برای داشتن تمرکز بیشتر، ما به این نیاز داریم که با انجام تمرینات موثر و کاربردی آنرا تقویت کنیم. تمرین های ذهنی و عملی بسیاری مثل مدیتیشن هستند که می توانند تاثیر بسزایی بر روی تمرکز ما داشته باشند. از همین رو به بررسی و معرفی تعدادی از بهترین تمرین های افزایش تمرکز میپردازیم.
تمرینات ذهنی مستقیما بر روی مغز ما و قوه تمرکز آن تاثیر می گذارند. بارها گفته ایم که مغز ما هم مثل ماهیچه است و هرچه تمرینات مغزی بیشتری داشته باشیم می توانیم عملکرد بهتری از آن شاهد باشیم. در ادامه برخی از بهترین تمرین های افزایش تمرکز را به شما معرفی میکنیم این تمرینات را هر روز تکرار کنید تا شاهد بهبود عملکرد مغز خود باشید.
تمرین اول: شمردن لغاتاین تمرین بسیار ساده است و تقریبا هر کسی که خواندن و شمردن بلد است می تواند آنرا انجام دهد. یک کتاب بردارید و صفحه ای از آن را به دلخواه انتخاب کنید. ترجیحا یک رمان یا کتابی که عکس، فرمول یا جدول نداشته باشد. حالا پاراگراف اول را نگاه کرده و تنها با چشم هایتان شروع به شمردن لغات کنید. یادتان باشد که تنها باید از چشم هایتان استفاده کنید و به هیچ وجه از انگشت یا هر چیز دیگری برای شمردن لغات استفاده نکنید. ابتدا فقط لغات یک پاراگراف را بشمارید و به تدریج دو پاراگراف و سپس کل لغات صفحه را به کمک چشم هایتان بشمارید. این تمرین گرچه ساده به نظر می رسد اما در عین سادگی بسیار مفید و موثر است.
تمرین دوم: نشستن آرامروی یک صندلی راحت بنشینید. چشمانتان را ببندید و سعی کنید بدون اینکه هیچ حرکتی انجام دهید روی صندلی نشسته بمانید. این تمرین هم گرچه به نظر ساده می آید، اما در واقع کار مشکلی است. برای اینکار لازم است که تمام حواس و تمرکز خود را بر روی ثابت نشستن معطوف کنید. ابتدا یک تایمر را روی ۵ دقیقه تنظیم کنید. روی صندلی بنشینید و از هرگونه حرکت یا انقباض غیر ارادی یا ارادی ماهیچه های خود بپرهیزید. بعد از اینکه توانستید ۵ دقیقه این تمرین را انچام دهید و بی هیچ حرکتی روی صندلی بنشینید، به تدریج زمان را افزایش دهید و آنرا تا ۱۵ دقیقه برسانید. این تمرین علاوه بر افزایش تمرکز ، میتواند به شما آرامش دهد.
تمرین سوم: صداهاهمه ما در طول روز صدا های مختلفی را می شنیوم. اما چگونه می توانیم از این صداها برای تقویت تمرکز خود استفاده کنیم؟ یکی از تمرین هایی که موجب افزایش تمرکز ما می شود، این
است که هرازگاهی بر روی یک صدای مشخص تمرکز کنیم. برای مثال صدای یک پرنده که در پشت پنجره قرار دارد. سپس تمرکز و توجه خود را بر روی صدای دیگری معطوف کنیم. سعی کنید تمرکز خود را هر یک دقیقه یک بار روی یک صدا معطوف کنید. این جابجایی ها می توانند به تدریج تمرکز ما را قوی تر کنند. شما حتی می توانید از این تمرین به عنوان یکی از راه های افزایش تمرکز در کودکان بهره ببرید.
تمرین چهارم: دراز بکشید!شاید کمی عجیب به نظر برسد، اما شما حتی در حین استراحت کردن هم می توانید با انجام دادن تمرین های افزایش تمرکز، تمرکزتان را افزایش دهید. اما چگونه؟ کافیست بر روی تخت یا روی زمین دراز بکشید. کاملا راحت باشید، انگار که میخواهدی بخوابید. اما حواستان باشد که خوابتان نبرد! حالا چشمانتان را ببندید و فقط بر روی ضربان قلب خود تمرکز کنید. ذهن خود را از هرچیزی پک کرده و فقط به قلبتان فکر کنید. به این فکر کنید که چگونه قلب شما خون را به سمت همه جای بدنتان پمپاژ می کند. به این فکر کنید خون چگونه از درون قلب شما به سمت انگشتان پایتان حرکت می کند. این تمرین شاید حتی خنده دار به نظر برسد، ولی کافی است یکبار آنرا امتحان کنید. آنگاه خواهید دید که حرکت خون در بدنتان را می توانید کاملا حس کنید.
تمرین پنجم: بازی های تمرکزییکی دیگر از روش های افزایش تمرکز، انجام دادن بازی های تمرکزی است. اغلب افراد از تمرین کردن بیزاراند و این کار برایشان خسته کننده به نظر می آید. به خصوص کودکان که معمولا حتی از انجام تمرینات درسی و مدرسهشان هم فراری اند، چه برسد به اینکه بخواهند تمرین های افزایش تمرکز را انجام دهند. پس بهتر است که بجای خسته کردن آنها با تمرینات، کودکانمان را به انجام بازی هایی تشویق کنیم که می توانند باعث افزایش تمرکز آنها نیز بشوند.
یکی از این بازی ها شطرنج است. شطرنج بازی کردن تا حد بسیار زیادی بر روی تمرکز تاثیر دارد. بهتر است کودکانتان را از همان سنین کودکی با بازی های فکری مثل شطرنج آشنا کنید. سعی کنید حتما بخشی از زمانتان را به بازی کردن با کودکانتان اختصاص دهید. شطرنج بازی کردن با فرزندتان هم تمرکز او را تقویت می کند و هم باعث افزایش تمرکز شما خواد شد. متاسفانه با گسترش تکنولوژی اغلب والدین زمان کمتری را با کودک خود صرف میکنند و خیلی زود با تهیه یک تبلت یا گوشی هوشمند سعی میکنند کودک را سرگرم کنند. حداقل کاری که می توانید بکنید این است که بازی شطرنج را روی تبلت او نصب کنید و برایش جایزه تعیین کنید که هربار که بتواند کامپیوتر یا شما را شکست دهد به او هدیه ای هرچند کوچک خواهید داد.
مدیتیشن؛یکی دیگر از تمرین های افزایش تمرکز که به شدت بر روی توجه و دقت ما موثر است، مدیتیشن میباشد. مدیتیشن شما را با بخش‌های مختلف درونی‌تان آشنا می‌کند و باعث رسیدن شما به خودآگاهی خواهد‌شد. همچنین با انجام مدیتیشن آن هم به صورت مستمر و روزانه، شما قادر خواهید بود که به راحتی رو روی هر کاری که در حل انجام دادن آن هستید تمرکز کنید. مجموع این عوامل مدیتیشن را به یک تمرین خوب برای افزایش تمرکز تبدیل می کند.
تمرین های افزایش تمرکز: تمرین های رفتاریعلاوه بر تمرین هایی که گفته شد، تمرین های دیگری نیز وجود دارند که انجام دادن آنها می تواند بر روی تمرکز ما تاثیر مثبتی بگذارد. برای مثال ورزش کردن و داشتن خواب کافی، باعث استراحت مغز شده و به ما کمک می کند که تمرکز بیشتری داشته باشیم. ورزش کردن باعث می شود که جریان خون در بدن ما بهتر گردش کند و در نتیجه خون بهتر و راحتتر به سلول های مغز ما برسد. از طرفی نوشیدن آب به اندازه کافی هم می تواند به مغز ما کمک شایانی کند. موسیقی، مخصوصا موسیقی کلاسیک هم در افزایش تمرکز و بهبود عملکرد مغز ما موثر است.
پرهیز از انجام چند کار به طور همزمان (Human multitasking) می تواند به شدت برای تمرکز ما مفید باشد. زمانی که ما چند کار را به صورت همزمان انجام می دهیم، مغز ما قادر نیست تمرکزش را روی یکی از آنها معطوف کند و همین امر موجب کاهش کیفیت کار ما خواهد شد. علاوه بر این سعی کنید که تعداد ساعات کمتری را به گشت و گذار در فضای مجازی اختصاص دهید. اعتیاد به فضای مجازی علاوه بر اینکه ساعات زیادی از زندگی ما را به خود مشغول می کند، باعث کاهش عملکرد مغز نیز خواهد شد.
سخن پایانیتمامی تمرین های گفته شده زمانی اثربخشی بیشتری خواهند داشت که شما آنها را در کنار هم و به صورت مستمر انجام دهید. فراموش نکنید که داشتن تمرکز از جنبه های مختلفی حائز اهمیت است که یکی از مهمترین آنها داشتن تمرکز در هنگام کتابخوانی است.
