دریافت میزان مهارت‌های چهارگانه نوشتن، خواندن، شنیدن و سخن‌گفتن دانش‌آموختگان دوره متوسطه و بررسی تأثیر متغیرهای جنس و رشته در طرحی با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران بررسی شد.
به گزارش ایسنا، مریم دانشگر، مجری پروژه «ارزشیابی مهارت‌های زبانی و ادبی دانش‌آموختگان نظام متوسطه کشور» درباره این پروژه که با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران انجام شده است، اظهار کرد: این پژوهش به‌منظور ارزشیابی مهارت‌های زبانی و ادبی دانش‌آموختگان نظام متوسطه انجام شده و هدف اصلی آن دریافت میزان مهارت‌های چهارگانه نوشتن، خواندن، شنیدن و سخن‌گفتن دانش‌آموختگان دوره متوسطه و بررسی تأثیر متغیرهای جنس و رشته بر نتایج بوده است.
دانشگر ادامه داد: بر اساس فرضیه پژوهش، دانش‌آموختگان در پایان دوره 12ساله تحصیل، باید به حداقل اهداف رسمی آموزش در مهارت‌های چهارگانه برسند. همچنین انتظار می‌رود متغیر رشته، در میزان مهارت‌ها تفاوت معناداری ایجاد کند.
وی درباره ضرورت و اهمیت انجام این پروژه گفت: در نظام‌های آموزشی جهانی، آموزش و ارزشیابی زبان ملی و ادبیات هر کشوری، به‌سبب تأثیر مستقیم آن بر هویت ملی، از اهمیت بسیاری برخوردار است. تمامی کشورهای جهان تلاش می‌کنند با آموزش درست زبان و ادبیات ملی خود به کودکان و نوجوانان باعث حفظ و انتقال فرهنگ کشورشان به نسل‌های آینده شوند، همچنین برای اطمینان از انتقال صحیح این آموزش‌ها، به طراحی آزمون‌هایی دست می‌زنند که به‌صورت میان‌دوره‌ای یا پایانی برگزار می‌شود و از نتایج آن برای اصلاح روند آموزش استفاده می‌کنند.
عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی همچنین عنوان کرد: این وظیفه در نظام آموزشی ایران به‌عهده آموزش‌وپرورش به عنوان یک نهاد رسمی است؛ اما آزمون‌های طراحی‌شده در این نهاد فاقد استانداردهای لازم برای ترسیم توانایی‌های زبانی دانش‌آموزان هستند؛ بنابراین در اصلاح و ارتقای نظام آموزش نقش مؤثری ایفا نمی‌کنند. از سوی دیگر این آزمون‌ها فقط برای سنجش خواندن و نوشتن تنظیم شده‌اند و دو مهارت دیگر در مرکز توجه نظام رسمی آموزش‌وپرورش نیستند. به همین سبب در مدارس فقط دو مهارت خواندن و نوشتن، آن هم با نگرش دانش‌محور مورد توجه قرار می‌گیرد. معلم‌ها کتاب را بر اساس این دو مهارت و با نگرش دانش‌محور تدریس می‌کنند و امتحان می‌گیرند، دانش‌آموزان نیز بر همین اساس درس می‌خوانند و در امتحان شرکت می‌کنند.
به گفته وی، نتیجه حاصل از چنین آزمون‌هایی که به‌صورت کلی، نمره‌ای بین صفر تا بیست، در کارنامه دانش‌آموزان درج می‌شود، مبهم، کلی و غیرقابل استناد است؛ مثلاً اگر دانش‌آموزی در درس ادبیات فارسی نمره 14 گرفته، معلوم نیست مشکل او در کدام قسمت بوده است؛ آیا در بخش معنی واژه یا معنی شعر و نثر اشکال داشته، خواندن متن را درست فرانگرفته، تاریخ ادبیات نمی‌دانسته، درک مطلبش ضعیف بوده و یا دستور زبان مشکل داشته. بنابراین طرح ارزشیابی مهارت‌های زبانی و ادبی برای جبران این کاستی، آزمونی را طراحی کرده که با سنجش چهار مهارت نوشتن، خواندن، شنیدن و سخن‌گفتن درصدد است امکان ارزشیابی علمی و دقیق وضعیت زبان و ادبیات فارسی دانش‌آموختگان فارسی‌زبان را در پایان دوره آموزش متوسطه و پیش از ورود به جامعه یا دانشگاه فراهم آورد.
دانشگر با اشاره به اینکه بر اساس یافته‌های پژوهش، نمره میانگین دانش‌آموختگان از سطح معیار به‌طور معناداری پایین‌تر است، تصریح کرد: در مطالعات تطبیقی، پایین‌ترین نمره میانگین به مهارت خواندن و بالاترین نمره میانگین به مهارت سخن‌گفتن تعلق یافته است. باوجود تفاوت قابل توجه، کاهش سطح نمرات نسبت به نتایج امتحانات رسمی ممکن است به دلیل محدودیت‌های پژوهش در اجرا باشد.
بر اساس اعلام روابط عمومی معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری، وی خاطرنشان کرد: در تمامی مهارت‌ها، عملکرد دخترها از مطلوبیت بیشتری برخوردار بوده است که با نتایج جهانی نیز مطابقت دارد. بررسی رشته‌های تحصیلی سه‌گانه ریاضی، تجربی و انسانی، ناظر به عملکرد معیار دانش‌آموختگان رشته علوم تجربی در برابر دو رشته تحصیلی دیگر بوده است. پس باتوجه به همبستگی مهارت‌های چهارگانه پیشنهاد می‌شود ضمن ارزشیابی‌های مداوم کشوری و رصد وضعیت آموزشی کودکان و نوجوانان، تغییرات برنامه‌ریزی‌شده مدون به‌کمک متخصصان درجهت هدف‌گذاری مجدد برنامه درسی، به‌ویژه برنامه درسی زبان و ادبیات فارسی و استانداردسازی آموزش صورت گیرد.
