سید محسن حسینی ارسنجانی، مشاور معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس در پاسخ به این پرسش که «رشته‌های نظری، کار و دانش و هنرستان چه ویژگی‌هایی دارد؟»، اظهار داشت: دانش‌آموزان وقتی نمره لازم را در پایان دوره متوسطه اول کسب کردند، وارد مرحله متوسطه دوم می‌شوند.
وی ادامه داد: در مقطع متوسطه دوم علاوه بر شاخه‌های نظری، شاخه‌های کاردانش و فنی‌وحرفه‌ای نیز وجود دارد که در شاخه نظری علاوه بر رشته‌های علوم تجربی، ریاضی فیزیک و علوم انسانی، رشته معارف اسلامی است که کمتر در بین خانواده‌ها شناخته شده است؛ در رشته‌های نظری 52 واحد درسی به دانش‌آموزان ارائه می‌شود.
حسینی ارسنجانی با بیان اینکه تعدادی از دروس است که درسهای عمومی محسوب می‌شود، گفت: این درس‌ها را همه دانش‌آموزان در رشته‌های مختلف باید بگذرانند و شامل زبان و ادبیات فارسی، زبان عربی، معارف اسلامی یا دین و زندگی و زبان خارجی است و درسهای اختصاصی نیز شامل 44 واحد است.
* معرفی دروس هر رشته تخصصی
مشاور معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با اشاره به دروس اختصاصی رشته‌های مختلف نظری افزود: «دیفرانسیل، هندسه، گسسته، فیزیک و شیمی» دروس اختصاصی رشته ریاضی و «ریاضی، فیزیک، شیمی، زمین‌شناسی و زیست شناسی» دروس اختصاصی رشته علوم تجربی است و در رشته علوم انسانی « ریاضی، اقتصاد، تاریخ و جغرافیا، علوم اجتماعی، فلسفه، منطق و روانشناسی» از دروس اختصاصی این رشته است.
وی اضافه کرد: در رشته ریاضی فیزیک دانشآموز باید علاقه کافی به ریاضی فیزیک داشته و توانایی درک تمامی مطالب این رشته را داشته باشد و اگر توانایی تجزیه و تحلیل نداشته باشد با مشکلاتی مواجه خواهد شد.
مشاور معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش یادآور شد: در رشته تجربی فرد علاوه بر اینکه باید دروس زمین‌شناسی و زیست‌شناسی را خوب بداند، توانایی لازم در برقراری ارتباط به خصوص حل مسائل فیزیک، شیمی و ریاضیات را باید داشته باشد.
حسینی ارسنجانی با بیان ویژگی رشته علوم انسانی گفت: بر خلاف آنچه که در اذهان مردم است باید دانش‌آموزان این رشته علاوه بر مفاهیم ریاضی، استدلال را در دستور کار خود قرار دهند و باید دروس تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، علوم اجتماعی، فلسفه و منطق را فرا گیرند.
وی با اشاره به رشته علوم و معارف اسلامی گفت: فقه، معارف اسلامی، تفسیر قرآن، اخلاق اسلامی، مبادی العربیه، آشنایی با قرآن از جمله دروس این رشته است و باید دانش‌آموزان از نظر ادبیات عرب و معارف اسلامی بسیار قوی باشند؛ اما تعداد مدارس معارف اسلامی بسیار کم است به خاطر اینکه توجیه لازم در خصوص این رشته انجام نشده است و باید بدانیم این رشته زیر نظر مستقیم مسئولین کشور مانند امام جمعه موقت تهران، مدرسه عالی شهید مطهری است و با کمک آموزش و پرورش برگزار می‌شود.
*46.2 درصد دانش‌آموزان در رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش تحصیل می‌کنند
حسینی ارسنجانی در خصوص ویژگی‌های رشته کار و دانش افزود: این رشته شامل سه زمینه صنعت، خدمات و کشاورزی است و هر زمینه دارای یک گروه‌هایی است و هر گروه دارای رشته‌های اصلی و فرعی بوده و هر فرد در هر رشته می‌تواند چند مهارت را بگذراند که برخی از این مهارت‌ها در داخل هنرستان‌ها وجود دارد و برخی آموزش‌های خارج از هنرستان‌هاست؛ یعنی آموزش‌هایی است که در سازمان فنی و حرفه‌ای، وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی و جهاد کشاورزی دنبال می‌شود.
وی با بیان اینکه این رشته 53 واحد دارد، گفت: 46.2 درصد از مجموع دانش‌آموزانی که وارد سال دوم دبیرستان می‌شوند در رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش تحصیل می‌کنند و بسیاری از این دانش‌آموزان وقتی می‌بینند شغل‌شان از ابتدا تأمین است، شرایط خانوادگی بهتری خواهند داشت و برخی از آنها نیز تمایلی برای ادامه تحصیل و کنکور ندارند به رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش گرایش پیدا کردند.
* توسعه رشته علوم انسانی از سیاست‌های آموزش و پرورش است
مشاور معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: بیشتر کتاب‌هایی که در سطح علوم انسانی در دانشگاه‌ها تدریس می‌شوند، ترجمه فرهنگ غربی است و علت آن، این است که به رشته علوم انسانی کمتر بها داد‌ه‌ایم و به نظرات جامعه‌شناسان، روانشناسان، اقتصاددانان کمتر توجه شده است و باید بدانیم این رشته، قدرت اندیشیدن را می‌آموزد و توجه بیشتر به این رشته را طلب می‌کند و یکی از سیاست‌های آموزش و پرورش نیز توسعه رشته علوم انسانی است.
وی گفت: از زمانی که رشته کار و دانش و فنی و حرفه‌ای را توسعه دادیم تعداد دانش‌آموزان پشت کنکوری کمتر شد و ما باید در پایان برنامه پنجم توسعه در این خصوص به 44.2 برسیم که در حال حاضر از برنامه نیز 2 درصد جلوتر هستیم و در رشته فنی و حرفه‌ای و کار و دانش در گذشته فقط یک مدیرکل متولی این رشته بود اما وزیر آموزش و پرورش مدیر کل‌های جداگانه‌ای برای کاردانش و فنی و حرفه‌ای برگزید.
حسینی ارسنجانی ادامه داد: در شاخه فنی و حرفه‌ای 58 واحد از درسهای این شاخه به صورت مشترک ارائه می‌شود و درسهای اختصاصی برای هر رشته حداکثر 39 واحد است.
وی افزود: دانش‌آموزانی که در این مراکز درس می‌خوانند عنوان هنرجو دارند و اساتید آنها نیز هنرآموز نامیده می‌شوند و از اهداف ایجاد شاخه‌های فنی و حرفه‌ای ایجاد استقلال فکری برای دانش‌آموزان و ایجاد زمینه اشتغال است.
حسینی ارسنجانی اضافه کرد: دانش‌آموزان هنرستانی بدون گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی می‌توانند وارد دوره کاردانی شوند یا می‌توانند بدون گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی در آزمون ورودی دانشکده‌ها و مراکز علمی کاربردی ادامه تحصیل دهند یا می‌توانند تغییر رشته داده و به رشته‌های ریاضی فیزیک، هنر، علوم تجربی و علوم انسانی بروند البته بسیاری از این دانش‌آموزان وقتی دوره کاردانی را می‌گذرانند وارد بازار کار می‌شوند.
