مهروماه

با وجود گذشت ۲ ماه از طوفان عظیم شن در مریخ، ناسا هنوز موفق به‌ برقراری ارتباط با کاوشگر رباتیک خود، آپورچونیتی نشده است.

مریخ‌نورد آپورچونیتی از ۲۰ خرداد موفق به‌ برقراری ارتباط با زمین نشده است. اعضای ماموریت آپورچونیتی، فکر می‌کنند که کاوشگر رباتیک شش چرخه با شروع طوفان شن، خود را در وضعیتی شبیه به خواب زمستانی قرار داده است. در واقع، از آنجایی‌ که این کاوشگر رباتیک از پانل‌های خورشیدی برای تامین برق خود بهره می‌برد، به‌علت کمبود نور خورشید، به ‌وضعیت کم‌مصرف در آمده است.

مقامات ناسا امیدوارند که با بر طرف شدن گرد و غباری که تا چند هفته قبل تقریبا تمامی کره مریخ را پوشانده بود، آپورچونیتی دوباره شروع به برقراری ارتباط با زمین کند. مهندسان ناسا می‌گویند که دلایل خوبی برای این خوش‌بینی دارند.

در به‌روزرسانی وضعیت بازیابی مریخ‌نورد آپورچونیتی در وب‌سایت ناسا می‌خوانیم:

    از آنجایی که باتری‌های مریخ‌نورد قبل از طوفان در وضعیت خوبی بودند، احتمال آسیب زیادی وجود ندارد. از آنجایی که طوفان شن مریخ را گرم کرده و همچنین به‌دلیل اینکه ناحیه‌ای که آپورچونیتی هم‌اکنون در آن به‌سر می‌برد، وارد فصل تابستان شده، مریخ‌نورد، باید به‌اندازه کافی گرم مانده باشد که آسیبی نبیند.

طوفان‌های شن هر سال در مریخ به وقوع می‌پیوندند، برخی از این طوفان‌ها حتی به وسعت یک قاره‌ در زمین می‌رسند. با این حال، طوفان‌های شن به‌ندرت، به‌قدری گسترش می‌یابند که سرتاسر سیاره را بپوشاندند. آخرین طوفان شن مریخ که از اواسط خرداد آغاز شده و هر چند از ماه قبل شروع به فروکش کردن کرده؛ اما هنوز هم گرد و غبار زیادی در هوا وجود دارد. احتمالا این غبار به‌قدری زیاد است که آپورچونیتی نتوانسته باتری‌های خود را شارژ کند.

دانشمندان میزان غلظت غبار در جو مریخ را با کمیتی به‌ نام تائو (Tau) اندازه‌گیری می‌کنند. تائو پایین‌تر، به‌معنای هوای صاف‌تر است. هوا در موقعیت فعلی آپورچونیتی در لبه‌ی دهانه برخوردی اندیور، براساس آخرین اندازه‌گیری که در ۲۰ خرداد انجام گرفته، ۱۰٫۸ واحد تائو تخمین زده‌ می‌شود.

به گفته‌ی تیم ماموریت آپورچونیتی، احتمالا میزان غلظت هوا باید به ۲ واحد تائو کاهش یابد تا نور کافی برای شارژ باتری‌های مریخ‌نورد به آن برسد. تائو تخمین زده شده برای دهانه اندیور در طول هفته گذشته، حدود ۲٫۱ تا ۲٫۵ واحد بوده است.

مهندسان ناسا با استفاده از شبکه اعماق فضای ناسا، چند بار در هفته برای برقراری با آپورچونیتی تلاش می‌کنند. شبکه اعماق فضا، مجموعه‌ای از  فضاپیماها و مشاهدات فضایی رادیویی و راداری است که در نقاط مختلف جهان مستقر شده‌اند و به اکتشافات مختلف در منظومه شمسی کمک می‌کنند.

مهندسان ناسا، طی زمان‌های برنامه‌ریزی شده برای بیداری، پیغام‌هایی برای کاوشگر می‌فرستند و منتظر پاسخ می‌مانند. اعضای تیم آپورچونیتی هم از شبکه گسترده‌تری بهره می‌برند، آنها هر روز، تمامی سیگنال‌های رادیویی دریافتی از مریخ را به امید یافتن پیامی از آپورچونیتی بررسی می‌کنند. اما حتی اگر آپورچونیتی در نهایت بیدار شود و دوباره موفق به برقراری ارتباط با زمین شود، این تلاش‌های طولانی برای برقراری ارتباط ممکن است موجب آسیب‌هایی به مریخ‌نورد شوند.

ناسا در ادامه به‌روز رسانی وضعیت بازیابی مریخ‌نورد آپورچونیتی نوشت:

    باتری‌های مریخ‌نورد می‌توانند برق زیادی را از دست داده باشند، همچنین مدت‌هاست که غیر فعال باقی مانده‌اند، به‌همین دلیل، ظرفیت باتری‌ها کاهش یافته است. اگر باتری‌ها قادر به نگهداشتن شارژ زیادی نباشند، می‌توانند ادامه عملیات‌ مریخ‌نورد را تحت‌تاثیر قرار دهند. این همچنین بدین معناست که وظایفی که مستلزم تخلیه شارژ است، مانند به‌کار افتادن بخاری مریخ‌نورد در زمستان، باعث از کار افتادن باتری‌ها می‌شود.

مریخ‌نورد آپورچونیتی ژانویه سال ۲۰۰۴ سه هفته پس از دوقلوی خود، مریخ‌نورد اسپیریت، روی مریخ فرود آمد. هر دو کاوشگر رباتیک برای ماموریت‌های سه‌ماهه‌ای با هدف جستجوی علائمی از فعالیت‌های مرتبط به آب در گذشته‌ی سیاره سرخ طراحی شده بودند. اما سال‌ها پس از پایان دوره ماموریت اولیه خود همچنان به فعالیت خود ادامه دادند.

مریخ‌نورد اسپیریت در اوایل مارس ۲۰۱۰، به‌دلیل جهت‌گیری اشتباه روی سطحی تخت به‌دام افتاد و با توجه به‌ سرمای زمستان مریخ از کار افتاد. مریخ‌نورد اسپیریت در زمستان‌های گذشته توانسته بود با مستقر شدن روی شیب‌های رو به خورشید، درجه حرارت داخلی خود را بالای منفی ۴۰ درجه سانتی‌گراد نگه دارد. اما در زمستان ۲۰۱۰ روی سطح تختی گیر افتاد و دمای داخلی کاوشگر به منفی ۵۵ درجه کاهش یافت.

ناسا علی‌رغم تلاش‌های مکرر، سرانجام در سال ۲۰۱۱ اعلام کرد که مریخ‌نورد اسپیریت کاملا از کار افتاده است. یکی دیگر از کاوشگرهای فعال در مریخ، مریخ‌نورد کریوسیتی است که از وجود باتری‌های هسته‌ای بهره می‌برد، بنابراین کمتر تحت‌تاثیر طوفان شن مریخ قرار می‌گیرد.

اگر واقعا نگران مریخ‌نورد آپورچونیتی هستید، می‌توانید از طریق وب‌سایت ماموریت آپورچونیتی، کارت‌پستال‌هایی برای آرزوی سلامتی آپورچونیتی بفرستید. تاکنون بیش از ۲۰۰۰ کارت‌پستال برای آپورچونیتی نوشته شده است.