به ساخته شدن RNA از روی DNA با كمك آنزیم RNA پلی مراز،
رونویسی یا ترجمه گویند كه اولین قدم برای ساخت پروتئین هاست. به عبارت دقیق تر رونویسی فرایندی است كه ضمن آن بادخالت آنزیم های اختصاصی (RNA پلی مراز)، مصرف مولكولهای پر انرژی (ATP) و بكارگیری نوكلئوئیدها، تركیبات نوكلئوتیدی موجود در مولكول DNA به سنتز نوعی RNA ها(mRNA، tRNA ، rRNA) می انجامد.
آنزیمی كه عمل رونویسی را انجام می دهد RNA پلی مراز است. درپروكاریوت ها یك نوع RNA پلی مراز رونویسی همه نوع RNA ها را انجام می دهد اما دریوكاریوت ها علاوه بر RNA پلی ـ مراز خاصی كه در دواندامك كلروپلاست و میتوكندری آنها موجود است سه نوع RNA پلی مراز در هسته آنها موجود می باشد.
مراحل رونویسی:
رونویسی را می توان در مراحل مختلف به صورت زیر شرح داد.
مرحله (۱) : الف) شناسائی راه انداز ژن موردنظر توسط آنزیم RNA پلی مراز ب) اتصال صحیح RNA پلی مراز به راه انداز ژن
مرحله (۲): باز شدن دو رشته DNA توسط آنزیم RNA پلی مراز (شكستن پیوند هیدروژنی)
مرحله (۳): شروع رونویسی از جایگاه آغاز رونویسی
جایگاه آغاز رونویسی:
اولین نوكلئوتیدی از DNA كه رونویسی می شود. رونویسی فقط از یك رشته ژن صورت می گیرد.
در این مرحله (مرحله ۳) آنزیم RNA پلی مراز همچون قطاری روی DNA حركت می كند (كه بااستفاده از انرژی حاصل از تجزیه ATP صورت می گیرد) و در مقابل دئوكسی ریبونوكلئوئید DNA ای ریبونوكلئوئید RNA ای قرار می دهد. (تشكیل پیوند هیدروژنی) همچنین ریبونوكلئوتید جدید را به ریبونوكلئوتید قبلی وصل می كند.(تشكیل پیوند فسفودی استر)
مرحله (۴) در این مرحله رونویسی پایان می یابد بدین صورت كه پس از رونویسی جایگاه پایان رونویسی توسط RNA پل مراز، مولكول RNA پلی مراز، DNA و mRNA ساخته شده از هم جدا شده و مولكول mRNA برای ترجمه آزاد می شود.
به طور معمول برا ی مرحله پایان رونویسی دو مرحله در نظر گرفته می شود:
الف) مرحله كندشدن حركت RNA پلی مراز برروی ژن
ب) مرحله پایان حقیقی
كند شدن RNA پلی مراز برروی ژن بدین ترتیب صورت می گیرد كه در نزدیك به انتهای ژن یك ناحیه غنی از بازهای C و G وجود دارد. همانطور كه می دانید بین C و G سه پیوند هیدروژنی برقرار است. بنابراین جدا كردن آنها از هم مشكل خواهد بود كه این موجب كند شدن حركت آنزیم RNA پلی مراز خواهد شد.
در مرحله پایان حقیقی ، یا با فعالیت پروتئین های خاصی موجب پایان رونویسی می شود و یااینكه با ترادف های خاصی كه در ژن وجود دارد موحب تشكیل ساقه ـ حلقه شده و رونویسی پایان می یابد. عمل رونویسی در هسته یوكاریوت و سیتوپلاسم پروكاریوت ها صورت می گیرد. (در پروكاریوت ها هسته وجود ندارد). های ساخته شده از ژن ساختار پر مانند را به نمایش می گذارد. از روی یك ژن، یك نوع mRNA ولی به تعداد فراوان ساخته می شود.
