ساخته‌شدن آران‌ای از روی دی‌ان‌ای را رونویسی می‌گویند که نخستین گام برای ساخت پروتئین‌ها می‌باشد.
به عبارت دقیقتر رونویسی فرآیندی است که ضمن آن با دخالت زیمایه‌های اختصاصی (آران‌ای-پلیمراز) و مصرف مولکول‌های پرانرژی (ATP) و بکارگیری نوکلئوتیدها، ترکیبهای نوکلئوتیدی موجود در مولکول دی‌ان‌آ به ساخت آران‌ای‌های گوناگون شامل آران‌ای پیام‌رسان، آران‌ای جابجایی، آران‌ای رناتنی، و ... می‌انجامد. رونویسی عمل رونوشت‌برداری از داده‌های نوکلئوتیدی دی‌ان‌آ و تبدیل آن به داده‌های نوکلئوتیدی آران‌آ می‌باشد. رونویسی با کمک زیمایهٔ آران‌ای-پلیمراز انجام می‌شود.
رونویسی در یوکاریوت‌ها
در پروکاریوت‌ها یک نوع آران‌ای-پلی مراز رونویسی همهٔ گونه‌های آران‌ای را انجام می‌دهد اما در یوکاریوت‌ها علاوه بر آران‌ای-پلیمراز ویژه‌ای که در دو اندامک کلروپلاست و میتوکندری آنها موجود است، سه گونهٔ دیگری از آران‌ای-پلیمراز نیز در هستهٔ آنها موجود می‌باشد که آنها را با شماره‌های ۱ و ۲ و ۳ مشخص می‌کنند.
آران‌ای-پلیمراز ۱ فقط رونویسی ژن‌های آران‌ای رناتنی را انجام می‌دهد.
آران‌ای-پلیمراز ۲ رونویسی پیش‌سازهای آران‌ای‌های پیام‌رسان و نیز برخی از آران‌ای‌های بی‌رمز را انجام می‌دهد.
آران‌ای-پلیمراز ۳ به رونویسی ژن‌های آران‌ای جابجایی و نیز برخی از آران‌ای‌های بی‌رمز کمک می‌کند.
بطور کلی دستگاه رونویسی یوکاریوتی پیچیده‌تر از دستگاه رونویسی پروکاریوتی است. هر یک از آنزیم‌های آران‌ای-پلیمراز ۱، ۲ و ۳ کمی بزرگتر از آنزیم پروکاریوتی و از بیش از ده زیرسازه تشکیل شده‌اند. همانندی چیدمان نوکلئوتیدها در ژن‌های رمزگردان برخی از زیرسازه‌ها نشان می‌دهد که این زیرسازه‌ها با یکدیگر و حتی با زیرسازه‌های آنزیم پروکاریوتی ریشه تکاملی مشترکی دارند.
مراحل رونویسی
مرحله آغاز رونویسی (RNAP = آران‌ای-پلیمراز)
مرحله آغاز: رونویسی با پیوند آران‌ای-پلیمراز به بخشی از ژن به نام راه‌انداز ژن آغاز می‌شود. راه‌انداز، بخشی از دی‌ان‌آ است که به آران‌ای-پلیمراز امکان می‌دهد رونویسی را از جای درستی آغاز کند و مثلا این کار را از میان ژن آغاز نکند. راه‌انداز در نزدیکی جایگاه آغاز رونویسی جای دارد. جایگاه آغاز رونویسی، به نخستین نوکلئوتیدی از دی‌ان‌آ گفته می‌شود که رونویسی می‌شود.
مرحله ادامه رونویسی
مرحله ادامه:آران‌ای-پلیمراز، دو رشتهٔ دی‌ان‌آ را از یکدیگر باز می‌کند.
مرحله پایان رونویسی
مرحله پایان همانندسازی: آران‌ای-پلیمراز هم چون قطاری که روی ریل حرکت می‌کند، در طول نوکلئوتیدهای دی‌ان‌آ به حرکت در می‌آید و در مقابل هر یک از دئوکسی ریبوتوکلئوتیدهای دی‌ان‌آ، ریبونوکلئیوتید مکمل را قرار می‌دهد و همچنین، هر ریبوتوکلئوتید جدید را به ریبونوکلئوتید پیشین پیوند می‌دهد. در رونویسی نیز از همان قوانین جفت شدن بازها که در همانندسازی دی‌ان‌آ به کار می‌رود، استفاده می‌شود. تنها تفاوت این است که در مقابل دئوکسی نوکلئوتید آدنین‌دار در دی‌ان‌آ، ریبونوکلئوتید یوراسیل‌دار، در آران‌ای جای می‌گیرد.
آران‌ای-پلیمراز، دی‌ان‌آ و آران‌ای پیام‌رسان تازه‌ای ساخته می‌شود و پس از رونویسی جایگاه‌پایان‌رونویسی، از یکدیگر جدا می‌شوند و مولکول آران‌ای پیام‌رسان برای مرحلهٔ بعدی یعنی رمزخوانی، آزاد می‌شود.
