سال ها است جراحی باز کلیه منسوخ شده و روش اکوستیک و سنگ شکنی با امواج هم به دلیل درد شدید حین عمل و هنگام دفع خرده سنگ ها در حال خروج از چرخه درمان است؛ در حالی که به گفته کارشناسان، لیزر با پودر کردن سنگ های درون بدن کارآیی بیشتری دارد.
با کشف لیزر در دهه ۶۰ میلادی، این فناوری به سرعت در تحقیقات پزشکی، تشخیص و درمان بیماری ها به کار گرفته شد و هم اکنون در تشخیص و درمان بیماری های مفاصل و عضلات و استخوان، قلب و عروق، ریوی، اندوکرین و متابولیسمی، گوش و حلق و بینی، زنان، کودکان، گوارشی، پوستی، کلیوی، عصبی، دندان پزشکی، درماتولوژی، انکولوژی، چشم پزشکی، جراحی پلاستیک، ارزیابی سلول ها و اجزای سلولی، جوشکاری لیزری بافتی و لیزر درمانی در آسیب های ورزشی به صورت گسترده کاربرد دارد.
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی کارشناسان، بیش از هفت درصد زنان و ۱۲ درصد مردان درگیر سنگ کلیه هستند، سنگ هایی که از رسوبات مواد معدنی سخت در درون کلیه ها تشکیل شده اند.
مرکز تحقیقات کاربرد لیزر در علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی و مرکز ملی علوم و فنون لیزر در یک طرح مشترک ساخت و کاربرد دستگاه سنگ شکن لیزری را هدف گذاری کرده اند. در این راستا، نخستین دستگاه سنگ شکن لیزری ایرانی سال ۷۸ وارد اتاق عمل شد.
رئیس مرکز تحقیقات کاربرد لیزر در علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی گفت: این دستگاه به مرور تکمیل شد؛ در ابتدا دو دستگاه مجزا بود و سپس در قالب یک دستگاه تجمیع شد و ارتقا یافت؛ هم اکنون می توان از آن به عنوان یک دستگاه پرتابل استفاده کرد.
دکتر محمدرضا رزاقی در خصوص قابلیت های دستگاه سنگ شکن ایرانی و مقایسه آن با دستگاه های مشابه خارجی، افزود: ما از ابتدا با این دستگاه کار کردیم و با توجه به اطلاعات کسب شده، این دستگاه اگر کارآیی بیشتری در قیاس با دستگاه های مشابه خارجی خود نداشته باشد، چیزی کم از آنان ندارد.
وی با بیان اینکه قیمت تمام شده این دستگاه نصف دستگاه های مشابه خارجی است، اظهار کرد: اما مهم تر از آن خدمات و پشتیبانی این دستگاه است که توسط شرکت داخلی انجام می شود که این مزیت مهم تر از قیمت آن است.
رییس بخش لیزر درمانی بیمارستان شهدای تجریش با اشاره به دستاوردهای این مرکز، افزود: دستگاه لیزر سنگ شکن کلیه (لیزر هولمیوم) از جمله دستاوردهای این مرکز است که در حوزه اورولوژی برای شکستن سنگ کلیه و مثانه به کار برده می شود.
مزیت استفاده از سنگ شکن های لیزری
دکتر رزاقی گفت: علاوه بر مزیت های عمومی استفاده از لیزر در حوزه پزشکی، باقی نماندن قطعات خرد شده سنگ در درون بدن از محاسن اصلی استفاده از لیزر برای شکستن سنگ است زیرا لیزر سنگ را به صورت پودر در می آورد و دفع آن به سهولت و بر خلاف سنگ شکن های اکوستیکی به سادگی و بدون درد انجام می شود. همچنین در حین عمل بیمار دردی را حس نمی کند.
وی مزیت دیگر سنگ شکنی با لیزر را در زمینه شکستن سنگ های حالب دانست و افزود: در شیوه های قبلی سنگ گیر کرده در حالب بیمار به عقب و داخل کلیه حرکت می کرد اما در عمل لیزر به سادگی سنگ حالب شکسته می شود و ۸۵ تا ۹۰ درصد از سنگ ها با این روش خرد می شوند.
عضو هیات مدیره یک شرکت دانش بنیان فعال در حوزه لیزر نیز گفت: نبود تماس ابزارهای مکانیکی در شکستن سنگ با لیزر مشکلات انتقال آلودگی را نیز از بین می برد؛ لیزر به طور ذاتی استریل است.
داود دانایی کاهش دردهای پس از عمل جراحی را از دیگر محاسن عمل با لیزر دانست و افزود: خشک بودن ناحیه عمل و دید واضح پزشک جراح به دلیل نبود ابزارهای مکانیکی از دیگر مزیت های عمل با لیزر است.
وی گفت: انجام جراحی های لیزری میکروسکوپی، جراحی های عمقی بدون باز کردن بدن و توسط انتقال پرتو لیزر به وسیله فیبر، از قابلیت های منحصر به فرد لیزر است، لیزر یک ابزار برش دقیق (چاقوی جراحی) است که می توان با رایانه آن را کنترل و عمل های میکروسکوپی انجام داد.
دانایی همچنین گفت: شرکت ما آماده است با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و مساعدت های مالی آن از شرکت های دانش بنیان، دستگاه سنگ شکن لیزری را در دور افتاده ترین بیمارستان های کشور نصب و راه اندازی کند.
