اولین و مهمترین عامل عدم پیشرفت درسى در آزمون و حتى امتحانات مدارس، عدم توانایى در کنترل افزایش تعداد اشتباهات است. براى حل این مشکل، در ابتدا یک دسته بندى کلى از انواع غلطها را در ادامه ارائه میدهیم:
1. مفهومى
2. ادراکى
3. شکدارها
4. محاسباتى
مفهومى: این نوع از اشتباهها، هنگامى رخ میدهد که دانش آموز مباحث را به صورت مفهومى فرا نگرفته باشد و قادر نباشد مبحث فراگرفته را مانند یک معلم توضیح دهد. چند نفر از شما میتوانید مفاهیم برد تابع، دامنه، اصطکاک و… را به صورت مفهومى توضیح بدهید؟ اشتباه متداولى که وجود دارد این است که دانش آموزان بعد از حل تعداد زیادى تست، در صورت داشتن غلط بلافاصله به پاسخ مراجعه میکنند. در این موارد چند نوع دانش آموز داریم:
1. دانش آموزانى که بلافاصله به سراغ جواب میروند. این دانش آموزان به صورت کاملاً ناخودآگاه راه حل تست را حفظ کرده اند و مفهوم آن را متوجه نمیشوند.
2. دانش آموزانى که بلافاصله جواب را بررسى میکنند ولى بار دیگر، مثال را از ابتدا تا انتها حل میکنند که در مقایسه با دانش آموزان دسته ى اول، وضعیت بهترى دارند.
3. دانش آموزانى که قبل از بررسى جواب، سعى در حل مجدد مثال میکنند و اگر نتوانستند به مثال پاسخ دهند، آنگاه پاسخنامه را بررسى و کنکاش میکنند و در آخر، مثال را در کتاب خودآموزى یادداشت میکنند.
ادراکى: این نوع از اشتباهها به دلیل این است که صورت سؤال را درست متوجه نشده اند؛ یعنى هدف مؤلف با آنچه دانش آموز متوجه شده است، متفاوت است. راهکارهاى کاهش این نوع اشتباه:
1. صورت مثال را با دقت مطالعه کنید و زیر مطالب مهم مثال خط « میباشد » یا « نمیباشد » بکشید؛ مخصوصاً در تستهایى که از عبارت استفاده میشود.
2. از مثالهایى که صورت سؤال زیادى دارند، فرار نکنید؛ زیرا اینگونه تستها به علت زمانبر بودنِ خواندن صورت مسئله، راه حل کوتاهترى دارند. (دلیل: طراح سؤال باید زمان استاندارد را رعایت کند.)
3. در مثالهایى که به صورت شکل یا نمودار ارائه شده است، ابتدا صورت سؤال را کامل بخوانید و بعد مثال را حل کنید. ممکن است در صورت سؤال، تبصره اى توسط طراح آمده باشد که محتواى پاسخ شما را تغییر دهد.
شکدارها: براى مثال دانش آموز هنگام پاسخگویى به سؤالات متوجه میشود که از ده سؤال به سه سؤال پاسخ داده است. خالى ماندن پاسخبرگ، او را ترغیب به پاسخ دادن به گزینه هاى شکدار میکند. راهکارهاى کاهش این نوع اشتباه:
1. تبدیل شک به یقین: در منزل، هنگامى که از یک مجموعه، تست بگذارید؛ سعى کنید کنار تستهاى شکدار هنگام بررسى پاسخنامه، پاسخ اشتباه را علت یابى کرده و حتماً در کتاب خودآموزى یادداشت کنید. به طور میانگین متوجه میشوید که مثلاً شکدارهاى شما در درس شیمی، بیشتر به سمت پاسخ غلط میروند؛ پس میتوانید به این نتیجه برسید که در جلسه ى آزمون، سؤالهاى شکدار درس شیمی را پاسخ ندهید. در عوض در درس ریاضی، بیشترِ شکدارهاى شما به سمت پاسخ درست میروند؛ پس میتوانید در جلسه ى آزمون به شکدارهاى ریاضی پاسخ دهید.
2. هدفگذارى دهتایى: حتماً مشخص کنید که اگر قرار است مثلاً در درس شیمى، تراز 6000 کسب کنید پس باید به پنج سؤال از ده سؤال پاسخ دهید.
محاسباتى: از بدترین نوع اشتباهات است که با روبه رو شدن با آن، دائم خود را سرزنش میکنید و تعادل عصبى خود را از دست میدهید. راهکارهاى کاهش این نوع اشتباه:
1. استفاده از تکنیک دو خودکار: سعى کنید در منزل از تکنیک دو خودکار استفاده کنید تا بتوانید تشخیص دهید که چه تیپ سؤالاتى براى شما وقتگیرند تا مجبور نشوید براى پاسخ دادن به این سؤالات، وقت را از دست بدهید و هنگام پاسخگویى به سؤالات دیگر عجله کنید و دقت شما پایین بیاید. به عبارت دیگر دقت را قربانى سرعت نکنید.
2. استفاده از پاسخبرگ: اغلب دانش آموزان این گلایه را دارند که گزینه ها را در پاسخبرگ به صورت عمودى یا افقى جابه جا یا اشتباه وارد میکنند. با استفاده از پاسخبرگ در منزل، اینگونه اشتباهات را به حداقل برسانید.
3. مرور راه‌حل‌ها: ممکن است شما از آن دسته دانش آموزانى باشید که در اعمال ضرب، تقسیم، جمع و… دائماً مرتکب اشتباه میشوید. با دقیق شدن در تصحیح و یادگیرى تستهایى که اشتباه پاسخ داده اید، بعد از مدتى متوجه خواهید شد که در کدامیک از اعمال ضرب، تقسیم، جمع و… اشتباه میکنید. براى مرور دوباره راه حل‌هاى خود سعى کنید راه حل را از آخر به اول بررسى کنید؛ زیرا هنگامى که راه حل خود را از اول به آخر بررسى میکنید، اشتباه خود را متوجه نخواهید شد.
4. اگر عادت دارید که مثالها را به صورت ذهنى حل کنید سعى کنید از این به بعد یک مثال را ذهنى و مثال بعدى را به صورت نوشتارى حل کنید که اطلاعات مثال فعلى در ذهن شما با اطلاعات مثال قبلى ترکیب نشود.
5. منظم نویسى: عادت کنید که در منزل چرکنویس خود را به اندازه ى فضایى که در دفترچه ى کنکور در اختیار دارید تقسیم کنید. یک مثال را به صورت عمودى حل کنید، به عبارت دیگر راه حل‌ها را زیرهم و منظم یادداشت کنید. از بزرگ نوشتن و پررنگ نوشتن راه حل خوددارى کنید تا بتوانید در صورت کمبود فضا و پاک کردن راه‌حل‌هاى قبلى، اثرى از آن باقى نماند و با راه‌حل‌هاى بعدى شما ترکیب نشود.
جمع‌بندى:
با کمک حل تست با در نظر گرفتن زمان، وارد کردن آنها در پاسخبرگ و در نظر گرفتن محدودیت فضاى مناسب براى راه‌حل‌هاى خود، اشتباهات محاسباتى را به حداقل برسانید.
