یکی از اختلالات رایج در رابطه با یادگیری، اختلال خواندن یا دیسلکسیا است که برای اشخاص مبتلا مشکلاتی را در مورد درک درست مطالب، تلفظ و حتی نوشتن ایجاد می کند . با توجه به اینکه پدید آمدن این اختلال هیچ ربطی با سطح و بهره هوش بچه ها ندارد، خانواده ها می توانند با کمک شیوه های درمانی آن را بهتر می کند به گونه ای که کودک به آسانی به مسیر عادی رشد بازگردد.
اختلال خواندن چیست؟
اختلال خواندن یا دیسلکسیا عبارت است از ناتوانی شخص در خواندن. مهارت خواندن نیاز به آن دارد که اولاً مغز فرد، میان حروف و صدای آنها رابطه برقرار کند و دوما، آن صداها را با نظم معینی تلفظ کند و در آخر، کلمات را در قالب جمله و جملات را در قالب پاراگراف بخواند.
کسانی که به اختلال خواندن (دیسلکسیا) مبتلا هستند، در روان و رسا خواندن کلمات مشکل دارند. این کودکان در مهارت‌های زبانی دچار اشکال هستند، پس امکان دارد علاوه بر مشکل خواندن، در دیگر مهارت‌های زبانی از جمله نوشتن، هجی کردن، فهمیدن و تلفظ کلمات هم اشکال داشته باشند. کودکان مبتلا به اختلال خواندن (دیسلکسیا) امکان دارد در درک جملات هم اشکال داشته باشند.
انواع اختلال یادگیری خواندن
اختلال خواندن را می‌توان به دو نوع تقسیم نمود:
- اختلال خواندن (دیسلکسیا) که به دلیل مشکل در رمزگشایی در حد کلمه به‌وجود می‌آید.
- اختلال یادگیری (دیسلکسیا) به وجود آمده از درک ضعیفِ آنچه خوانده می‌شود. درک‌کنندگان ضعیف امکان دارد به‌خوبی از کلمه، رمزگشایی کنند ولی در درک آنچه می‌خوانند، مشکل داشته باشند.
علل ایجاد اختلال خواندن
علل ژنتیک و ارثی:
بررسی ها نشان می‌دهند والدینِ ۴۹ درصد کودکان نارساخوان، دچار اختلال خواندن هستند و این موضوع نشان می‌دهد احتمال پیدایش این اختلال در کسانی که یکی از اعضای خانواده آنها به این اختلال دچار هستند، بیشتر است. در صورت وجود یک فرد نارساخوان در خانواده، نیاز است هر چه زودتر برای تشخیص و درمان کودک عمل شود.
آناتومی مغز:
دانشمندان به این نتیجه رسیدند که میان مغز افراد دچار اختلال خواندن و افراد دیگر فرق هایی وجود دارد. این تفاوت‌ها در جاهایی از مغز می‌باشد که مسئول مهارت‌های زبانی است. مغز کودک دچار دیسلکسیا، کلمات نوشته شده را به صورت متفاوتی پردازش می‌کند. این کار سبب می‌شود شناسایی، هجی کردن و رمزگشایی کلمات به دشواری انجام می شود. ولی خبر خوب آن است که دانشمندان پی برده اند به علت خاصیت الاستیسیته مغز، با انجام فعالیت‌های مغزی و تحت آموزش، شکل مغز قابل تغییر است و این کودکان می‌توانند بخوانند و بنویسند.
علائم اختلال خواندن
- اشکال در شناخت کلمات تنها
- اشکال در درک صداهای کلمات، ترتیب صدا یا قافیه ها
- اشکال در هجی کردن
- جابجایی حرف ها در کلمات
- حذف یا جایگزینی کلمات
- درک ضعیف و پایین از متن خوانده شده
- سرعت کم خواندن
به جز این کودکان مبتلا به اختلال خواندن معمولا اختلالات دیگر یا مشکلات دیگری نیز در رابطه با یادگیری دارند که شامل موارد زیر می شوند:
- تعلل در زبان گفتاری
- گیج بودن درمورد جهت ها یا چپ دستی و راست دستی
- گیج بودن زمان رویارویی با کلمات متضاد (بالا، پایین، زود، دیر)
- اختلال در ریاضیات
- اختلال در خواندن نوشته
درمان اختلال خواندن
اختلال خواندن با آموزش و شیوه های ویژه درمان می‌شود و هر چه زودتر مشخص و درمان شود، بهتر می‌توان جلوی پیشرفت بیماری و عارضه های ناخواسته را گرفت. تست‌های روان شناختی به معلمان و والدین کمک خواهند کرد تا بتوانند یک برنامه‌ی آموزشی مناسب و هماهنگ با کودک را جلو ببرند. مربیان از تکنیک‌های شنوایی، بینایی و لامسه‌ای برای بهتر کردن توانایی های خواندن استفاده می‌کنند.
وجود عیبهای کارکردی در مغز این اشخاص امکان دارد شما را به این باور نزدیک کند که نمی‌توان برایشان کاری کرد، ولی مطابق آنچه که گفته شد این کودکان در مهارت‌های دیگر مثل دیگر همسالان عمل می‌کنند بنابراین می‌توان با جایگزین کردن و استفاده از دیگر مهارت‌ها عیب موجود را رفع نمود. به همین علت بهتر است هرچه زودتر برای انجام محاسبه های روانشناختی و برنامه‌های درمانی مناسب به یک روان شناس کودک رجوع کنید.
