یکی از سخت‌ترین بخش‌های درس‌های محاسباتی، حفظ فرمول‌های آن است. حتی شاید بتوان گفت همین حفظ فرمول های ریاضی دلیلی بوده که دانش‌آموزان را از این درس بیزار کرده است. یکی از اصلی‌ترین راهکارهایی که به شما کمک می‌کند بتوانید فرمول‌ها را به خوبی به یاد داشته باشید، درک معنی آن فرمول است. با این کار اگر فرمول را از یاد بردید، می‌توانید دوباره آن را بسازید. در این مقاله از کاراتدریس به شما خواهیم گفت چطور فرمول‌ها را حفظ کنید؟
یادگیری و البته حفظ فرمول های ریاضی بایدها و نبایدها و تکنیک‌های خاص خودش را دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
1. توجه به بخش‌های مشترک فرمول‌ها
ممکن است یکی از همین روزها معلم شما مبحثی از ریاضیات را شروع کند که پر از فرمول‌های ریاضی و فیزیک باشد. این تعدد فرمول‌ها، هنگام یادگیری شما را گیج و مبهوت خواهد کرد. برای فهم مفاهیم یک فرمول در وهله اول تمام تمرکز خود را روی یادگیری آن مبحث درسی بگذارید. پس از آن تمام فرمول‌های درس را بنویسید.
اگر فرمول‌های با هم مشابه هستند، از همین بخش‌های مشترک برای حفظ فرمول استفاده کنید. به طور مثال فرمول سینوس، طول ضلع مقابل تقسیم بر وتر، فرمول کسینوس طول ضلع مجاور تقسیم بر وتر و فرمول تانژانت طول ضلع مقابل تقسیم بر طول ضلع مجاور است. شما می‌توانید از این تشاهبات با ترکیب دو ضلع مثلث با هم چند فرمول برای خود بسازید.
2. شبیه سازی در حفظ فرمول های ریاضی
یکی از روش‌های حفظ فرمول های ریاضی و فیزیک روش شبیه‌سازی است. در این روش شما حرف یا نمادی از فرمول را در ذهن خود به شی یا حیوانی تبدیل می‌کنید تا راحت‌تر بتوانید فرمول را به خاطر بسپارید.
برای مثال فرمول E=mc2 یکی از پرکاربردترین فرمول‌های فیزیک است. در این فرمول کلمه E بزرگ نوشته می‌شود. از همین برای یادگیری بهتر فرمول استفاده کنید. حرف E را که بزرگ نوشته شده، شبیه فیلی در نظر بگیرید که از موش می‌ترسد و طرف دیگر مساوی را موش در نظر بگیرید. یعنی mc2 موش بوده و E مثل فیلی است که از موش می‌ترسد و پشت علامت مساوی قایم شده است.
3. در نظر داشتن سرنخ‌ها
یکی دیگر از روش‌های حفظ فرمول روش سرنخ نام دارد. زمانی که معلم فرمولی را برای شما توضیح می‌دهد، ذهن به صورت ناخودآگاه برای خود سرنخی از این فرمول را تصور کرده و به این شکل فرمول را برای خود به شکلی متفاوت تعریف می‌کند.
به طور مثال وقتی می‌خواهید فرمول دایره را حفظ کنید، ذهن شما سمت اجسام دایره شکل مثل نان، کیک و… می‌رود. حال نان و کیک با چه چیزی شکل دایره به خود می‌گیرند؟ زمانی که وردنه روی خیمر آن‌ها ورز داده شود! پس ذهن به همین شکل سعی می‌کند با سرنخ گرفتن از محیط فرمول‌ها را در خاطر شما ماندگار کند.
A مساوی مساحت دایره است، عدد پی ثابت بوده و R شعاع دایره است. A همان کیک پخته شده است. عدد پی مساوی است با 3.14 و R همان شعاع دایره است که مثل وردنه می‌تواند اندازه دایره را بزرگ و کوچک کند.
4. درک عمیق و اصولی معنای هر فرمول
فرمول‌ها را برای خود کوچک‌تر و ساده‌تر کنید. اگر تمرکز خود را فقط روی به خاطر سپردن فرمول بگذارید، به احتمال زیاد نمی‌توانید مدت طولانی آن را بخاطر بسپارید. اما در صورتی که هر قسمت از فرمول و نحوه کار آن را به خوبیدرک کنید، به خاطر سپردن فرمول آسان‌تر خواهد بود.
برای مثال شما می‌دانید که سرعت، مدت زمانی است که طول می‌کشد یک جسم مسافت مشخصی را طی کند. بنابراین برای پی بردن به فرمول سرعت، باید بدانید جسم چقدر پیش رفته و چه مدت طول کشیده تا به مقصد برسد. پس باید مسافت طی شده را تقسیم بر زمانی که سپری می‌شود، کنید تا بتوانید سرعت جسم را به دست بیاورید. این روش باید از درس‌های ریاضی ششم به دانش‌آموزان آموزش داده شود.
5. بخش‌پذیری در فرمول‌ها
طبیعتا هر فرمول از چند پارامتر تشکیل شده است. احتمالا هر پارامتر هم از یک فرمول دیگر گرفته شده است. پس به خاطر سپردن فرمول کلی کار اشتباهی است، زیرا در مسائل ریاضی و فیزیک تمام پارامترهای مورد نیاز را به شما نمی‌دهند و شما باید از چند پارامتر دیگر به بخش‌های اصلی فرمول کلی برسید. در نتیجه این خیلی مهم است که تمام پارامترها و بخش‌های فرمول را درک کنید و با فرمول‌های دیگر هم آشنا شوید.
6. تمرین و تکرار برای حفظ فرمول های ریاضی
یادتان باشد هرچه بیشتر در حل تمرینات مختلف فرمول‌ها را تمرین کنید، بیشتر با نحوه کار آن آشنا خواهید شد. شاید به جرات بتوان گفت تمرین تنها راهی است که به شکا کمک می‌کند فرمول‌ها را بهتر درک کنید. با تمرین شما خود را باچالش‌های متفاوت هر فرمول آشنا می‌کنید و می‌توانید فرمول‌های وابسته به فرمول کلی را بهتر بشناسید. تدریس ریاضی به سایر همکلاسی و دوستان یکی از بهترین روش‌ها برای تمرین کردن است.
7. حفظ آرامش و تمرکز
اگر همیشه موقع یادگیری مفاهیم مختلف استرس دارید، بهتر است سعی کنید آرام باشید. بدترین سم برای حافظه و ذهن شما استرس است. برای این که استرس را از بدن خود خارج کنید، ابتدا پشت میز خود بنشینید و سعی کنید تمرکز خود را روی درس بگذارید، بعد چند نفش عمیق بکشید، بدن خود را شل کنید تا عظلات شما هیچ فشاری ئذ خود احساس نکنند.
اگر فکر می‌کنید استرس شما بیش از اندازه است، کمی به خود استراحت بدهید و درس را کنار بگذارید. این نکته را فراموش نکنید که برای حفظ فرمول های ریاضی باید ذهن و بدن شما آماده یادگیری بوده و شرایط مناسب داشته باشند.
8. تامین میان وعده برای حفظ فرمول های ریاضی
هنگام حفظ فرمول های ریاضی سعی کنید انرژی بدنتان را هم حفظ کنید. برای مثال می‌توانید یک میان وعده سبک بخورید یا چند شیرینی میل کنید تا فشار و قند خون شما حین درس خواندن حفظ شود. اگر در طول درس و مطالعات علمی گرسنه یا تشنه شوید، عملکرد و راندمان شما به شدت افت می‌کند و نمی‌توانید تمرکز زیادی برای یادگیری صرف کنید.
پس هنگام درس چند میوه، شکلات یا یک وعده غذای سبک کنار خود داشته باشید تا هر زمانی که احساس گرسنگی یا تشنگی کردید، بتوانید خود را تقویت کنید.
9. ورزش و حفظ تمرکز
بعد از درس خواندن و تمرین مفاهیم مختلف، چند دقیقه ای هم ورزش کنید. ممکن است تصور کنید که پس از مطالعات درسی بدن خسته است و نیاز به استراحت دارد. حالا سوال این است، چرا باید ورزش کنید؟
ورزش باعث می‌شود در مغز شما هورمون آندروفین ترشح شود که باعث افزایش نشاط و خوشحالی می‌شود. ورزش کردن باعث می‌شود عرق کنید و در این حالت سموم بدن خارج می‌شود. زمانی که ورزش می‌کنید، میزان هورمون کورتیزول که باعث استرس می‌شود، کاسته خواهد شد. وقتی هورمون کورتیزول در بدن بالا باشد، ایمنی بدن هم کم می‌شود.
10. خواب کافی و تاثیر بر حفظ فرمول های ریاضی
شاید از خود بپرسید که خوابیدن چه ربطی به حفظ فرمول های ریاضی دارد؟
باید این را بدانید که اگر به اندازه کافی و باکیفیت خوب نخوابید، ذهن شما خسته خواهد بود و نمی‌تواند به درستی تمرکز کند. شما باید حداقل 8 ساعت در شب و در اتاقی با شرایط تاریکی یا نور کافی، ساکت، وضعیت دمایی مناسب و… بخوابید. این کار باعث می‌شود انرژی بدن شما دوباره تامین شده و ذهنتان برای دریافت اطلاعات جدید آماده باشد. این مورد به ویژه برای دانش‌آموزانی که در حال خواندن مباحث ریاضی کنکور ریاضی هستند، اهمیت بیشتری دارد.
