یکی از مشکلات بزرگی که برخی از دانش اموزان کنکوری در روند آمادگی برای کنکور دارند این است که مجبورند در زمانی که برای کنکور مطالعه می‌کنند، برای امتحانات دی ماه هم خود را آماده کنند. این دسته از دانش‌آموزان نمی‌توانند برنامه‌ریزی درستی برای این دوره داشته باشند و به همین دلیل احساس می‌کنند که دوره امتحانات دی ماه باعث می‌شود تا آنها کمتر برای کنکور مطالعه کنند؛ حتی برخی از داوطلبان، چنان این موضوع را برای خود بزرگ و غیر قابل حل تلقّی می‌کنند که احساس می‌کنند نمی‌توانند در کنکور موفق شوند.برخی دیگر از داوطلبان، آن‌چنان غرق مطالعه برای کنکور می‌شوند که گاهی به طور کلی از امتحانات غافل شده یا از کنار برخی از دروس امتحانی رد شده و بدون مطالعه کافی در جلسات امتحان حاضر می‌شوند؛ غافل از اینکه همین مطالعه اجباری باعث می‌شود تا شما بتوانید برای کنکور هم آماده‌تر شوید. علاوه بر این داوطلبان، گروه سومی هم هستند که تمایل دارند هم برای امتحان آماده شده و هم در ایام امتحانات، تا حدی که می‌توانند، از کنکور غافل نشوند؛ اما آنها یک مشکل دارند و آن مشکل هم این است که نمی‌دانند چگونه به هر دوی این اهداف دست یابند.
در واقع، مشکل بسیاری از دانش‌آموزان این است که نمی توانند این آمادگیِ موازی را بخوبی داشته باشند، و این ضعف هم به صورت عمده و اساسی، از مشکلات برنامه‌ریزی و ناتوانی در داشتن یک برنامه خوب، ناشی می‌شود. همیشه در مقالات مربوط در این هفته‌نامه، به این موضوع اشاره شده است که برنامه‌ریزی، سنگ اول و بنیان اساسی موفقیت شما در راه رسیدن به هدفی است که دارید. درست است که این هدف اصلی و مهم شما، موفقیت در کنکور و برنامه‌ریزی برای آن است، اما برای موفقیت در کنکور، باید حواس شما به مسایل فرعی، ولی مهم مربوط به کنکور هم باشد، و امتحانات، یکی از این مسایل است. ممکن است که بسیاری از شما دانش‌آموزان عزیز، برنامه خوبی برای آمادگی در کنکور داشته باشید و طبق همین برنامه پیش روید، اما در این برنامه، جایی برای امتحانات در نظر نگرفته باشید یا برنامه شما مشکلاتی در این زمینه داشته باشد. با همه این نکات، آنچه که مهم است و باید شما به آن توجه داشته باشید، این است که بدون تعصب و نگرانی، برنامه خود را بررسی کنید و برای یک مطالعه خوب و مؤثر، برنامه خود را تغییر داده یا کمی در آن دست ببرید.
نکته‌ای که قبل از ادامه این بحث، لازم است بدان اشاره کنیم، این است که داوطلبان پشت کنکوری، باید طبق برنامه خودشان و با انرژی و پر توان، مطالعه خود را ادامه داده و از فرصت‌هایی که در دست دارند، بهترین استفاده را ببرند. با توجه به اینکه مساله برنامه ریزی در ایام امتحانات، یکی از مسایل مهم برای همه دانش‌آموزان است، ما در این مقاله سعی داریم تا شما را با یک برنامه‌ریزی خوب آشنا کنیم. برای داشتن یک برنامه خوب به نکات زیر توجه کنید:
اولویت با دروس امتحانی است
در مدت زمانی که برای امتحانات در دی ماه در نظر گرفته شده است، کاری که همه دانش‌آموزان کنکوری باید انجام دهند، توجه به دروس امتحانی است؛ پس برای یک برنامه‌ریزی خوب و بدون نقص، در درجه اول، وضعیت خود را در این دروس بررسی کنید و سپس، با توجه به همه وقتی که در اختیار دارید و مقدار مطالعه قبلی و اطلاعاتی که از گذشته در مباحث و فصول درس مربوط دارید، زمانی را در برنامه خود به مطالعه درس مورد نظر اختصاص دهید. نکته دیگری که در برنامه ریزی امتحانی‌تان باید به آن توجه داشته باشید، تاریخ امتحان و مدت زمان در نظر گرفته شده برای مطالعه هر درس است.
معمولاً خود برنامه امتحانی می‌تواند گونه‌ای برنامه ریزی درسی برای دانش‌آموزانی باشد که در برنامه‌ریزی ضعیف هستند. اگر برنامه خوبی برای امتحان ندارید یا قادر به برنامه‌ریزی نیستید، می‌توانید از برنامه امتحانی مدرسه به عنوان پایه و اصل برنامه‌ریزی روزهای امتحان استفاده کنید. برای انجام این کار، برنامه امتحانی را به دقت مطالعه کنید و سپس وقت درنظر گرفته شده برای هر امتحان را با توان و آمادگی‌تان در هر درس بسنجید. اگر این وقت کافی بود که در همان مدت در نظر گرفته شده، درس مورد نظر را مطالعه کنید، و اگر کم بود، از وقت مطالعه دروسی که قبل از درس مورد نظر قرار دارند و شما اطمینان دارید که در آن دروس آمادگی بیشتری دارید، زمانی را به وقت درس مورد نظر اضافه کنید؛ اما اگر به نظر شما، وقت درنظر گرفته شده زیاد بود، زمان مورد نظر برای مطالعه درس را از زمان اصلی کم کنید و وقت خالی را در دفتر برنامه‌ریزی خود خالی نگه دارید. از این وقت می‌توانید برای دروس سخت خود که در آنها آمادگی یا وقت کمتری دارید استفاده کنید یا استفاده‌های دیگری ببرید که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد؛ فقط نکته مهم این است که بدانید در مدت برگزاری امتحانات، اولویت با برنامه امتحانی شماست، نه دروس کنکور؛ حتی اگر در این دروس، آمادگی کافی دارید، باید این موضوع را به طور کامل مشخص کنید تا خیالتان به اندازه کافی راحت باشد.
زمانی کوتاه برای تست مفهومی در برنامه‌ریزی روزهای امتحان
یکی از دغدغه های بسیاری از دانش‌آموزان، این است که در روزهای امتحان از تستی خواندن و تست زدن دور می‌مانند؛ زیرا ایام امتحانات، زمان تشریحی خواندن است. ممکن است که این مساله تاحدودی درست باشد، اما شما عزیزان باید به این نکته توجه کنید که در چند سال گذشته، طراحان سؤالات کنکور در بیشتر دروس، سؤالات را به صورت مفهومی طرح می‌کنند، و به همین دلیل، مطالعه تشریحی می‌تواند به فهم بهتر مطلب برای پاسخگویی به چنین سؤالاتی کمک کند؛ از طرف دیگر، در مطالعه تشریحی هم، اگر نحوه مطالعه درست و اصولی باشد، می‌توان مطمین بود که تست زنی از آن مباحث هم تا حد بسیار زیادی میسر است.
حالا فارغ از این نگرانی، برای اینکه شما داوطلب عزیز تاحدودی بتوانید خود را در ایام امتحانات برای کنکور نیز بسنجید، می‌توانید زمانی را در برنامه‌ریزی درسی روزهای امتحان برای تست زنی اختصاص دهید؛ به این صورت که پس از پایان درس و مطالعه کامل آن، تست‌هایی از مباحث مورد نظر را انتخاب کنید و به آنها پاسخ دهید؛ البته سعی کنید همان‌گونه که به صورت تشریحی مطالعه کرده‌اید، به صورت تشریحی نیز به جواب تست‌ها برسید. انجام این کار به شما کمک می‌کند تا از طرفی، مرور دیگری روی مطالب داشته باشید، و از طرف دیگر، نقاط قوت و ضعف خود را نیز به شیوه کنکوری بسنجید.
نکته‌ای که در اینجا لازم است به شما دانش‌آموزان عزیز یادآوری کنیم، این است که مهم‌ترین نکته، یادگیری تشریحی دروس است؛ پس اگر وقت کافی ندارید، تست‌زنی مباحث و دروس امتحانی را به دو هفته پس از زمان برگزاری امتحانات موکول کنید. لازم است به یاد داشته باشید که دوره برگزاری امتحانات، زمانی است که در درجه اول، شما آن را حتماً می‌بایست برای مطالعه دروس امتحانی صرف کنید و سپس به مسایل دیگری از قبیل تست زنی احتصاص دهید. نگران نباشید، شما زمان زیادی برای تست‌زنی و آزمودن خود در دروس متفاوت خواهید داشت؛ پس حتماً بدون نگرانی، کارها را طبق اولویت انجام دهید.
جای دروس پایه در امتحانات دی ماه
همان‌گونه که اشاره کردیم، یکی از کارهایی که شما عزیزان دانش‌آموز باید انجام دهید این است که در دفتر برنامه‌ریزی دی ماه، که طبق برنامه امتحانی چیده شده است، زمان‌هایی را که اضافه دارید، مشخص کنید و سپس در هر درسی که لازم دیدید، هم زمان با مطالعه درس امتحانی، آن زمان را به مطالعه درس مورد نظر اختصاص دهید؛ حتی می‌توانید مباحث و بخش‌هایی از دروس پایه را نیز بخوانید. انجام این کار برای شما از دو جهت سودمند است: اول اینکه کمک می‌کند تا مطالب مرتبط، به شیوه بهتر و اصولی تری در ذهن شما حک شود، و دوم اینکه باعث می‌شود که هم زمان برای کنکور نیز مطالبی را فرا بگیرید یا مرور کنید.
از خودتان بیش از حد توقع نداشته باشید
امان از شب‌های امتحان! مخصوصاً وقتی با بیدار خوابی و شب زنده‌داری همراه باشد. یکی از ضعف‌ها و مشکلاتی که بسیاری از دانش‌آموزان دارند این است که در شب‌های امتحان، بیش از توانشان از خودشان کار می‌کشند. این موضوع، علاوه بر دلزدگی، باعث خستگی مفرط و کاهش توان یادگیری افراد می‌شود. وقتی صحبت از برنامه‌ریزی برای روزهای امتحان می‌شود، بسیاری از دانش‌آموزان کنکوری که تا قبل از آن، زمان کمتری را به مطالعه اختصاص می‌دادند، گمان می‌کنند که با افزایش بیش از حد و ناگهانی ساعات مطالعه می‌توانند موفق‌تر شوند؛ در حالی که این موضوع اشتباه است و شما نباید بیش از توانتان از خودتان انتظار داشته باشید.
اگر در برنامه‌ریزی مطالعه روزهای امتحان، چنین کاری را انجام دهید و سپس نتوانید طبق برنامه پیش روید، با مباحث و بخش‌هایی از دروس ناخوانده باقی مانده و نمرات پایین که نتیجه پیش آمدن چنین مشکلی است روبرو خواهید شد که هم در معدل و هم در روحیه شما تاثیر منفی می‌گذارد؛ بنابراین، از خودتان بیش از حد انتظار نداشته باشید. همچنین لازم است که واقع‌گرا باشید و سعی نکنید با کاهش ناگهانی ساعات خواب و استراحتتان، همه ویژگی‌های یک برنامه مطلوب را با هم پیش ببرید.
زمانی برای آزمودن و اصلاح
حتماً برای همه شما تا به حال اتفاق افتاده است که برنامه یک روز کاری، یک روز مطالعاتی یا حتی یک روز مسافرتی و تفریحی‌تان به طور کامل اجرا نشود. این موضوع، یک مساله طبیعی است و در برنامه‌ریزی برای انجام هر کاری، برای هر فردی این مساله حداقل یک بار اتفاق می‌افتد. مهم این است که ما پیوسته به برنامه‌ریزی خود توجه داشته باشیم و با پیش آمدن چنین مشکلی درصدد رفع و اصلاح آن برآییم؛ پس هر زمان که احساس کردید برنامه شما با اولویت‌ها و اهداف شما همسو نیست، بلافاصله با توجه به مشکلات و اهدافی که دارید، در صدد رفع مشکل و اصلاح برنامه خود برآیید؛ مثلاً اگر قبل از شروع مطالعه یک درس، مانند فیزیک، احساس کردید که بر مباحث آن تسلط دارید و زمان کمی را برای مطالعه این درس در نظر گرفته بودید و سپس متوجه شدید که نیاز به مطالعه بیشتری دارید، بلافاصله به برنامه برگردید و زمان مطالعه را از وقت اختصاص داده شده به دروس پایه کم کنید و به زمان مطالعه درس فیزیک اضافه کنید. همچنین اگر وقتی برای مطالعه این درس نگذاشته‌اید، از زمان تست زنی، و در غیر این صورت، از وقت اختصاص داده شده به دروس دیگر که اهمیت کمتری دارند، بکاهید.
به خاطر داشته باشید که همیشه شخصی در رسیدن به هدف موفق است که با برنامه پیش رود، معایب و محاسن برنامه خود را بداند و بدون هیچ تعصبی در جهت اصلاح و رفع مشکل خود برآید.
علاوه بر نکاتی که به آنها اشاره شد، شما دانش‌آموز عزیز کنکوری، حتماً در ایام امتحانات به مطالب زیر دقت فرمایید:
1-خوب درس بخوانید؛ زیرا این توفیق اجباری، می‌تواند شما را در یادگیری برخی از مطالب کنکور نیز بخوبی کمک کند.
2-از استفاده کردن از برنامه دیگران بپرهیزید. برنامه باید مختص شما و با توجه به شرایط درسی خودتان پی‌ریزی شده باشد تا قابل استفاده بوده و موفقیت شما را در پی داشته باشد.
3-تا حد امکان طبق برنامه پیش روید.
4-نگرانی و استرس را از خود دور کنید و فقط به اهداف خود فکر کنید. به خاطر داشته باشید که شما یک هدف بلند مدت، یعنی موفقیت در کنکور، و چندین هدف کوتاه مدت دارید که در راستای رسیدن به این هدف بلند مدت تنظیم شده است، و موفقیت در امتحانات نیز یکی از آنهاست.
5-در پایان، خدا را همیشه و در همه حال در نظر داشته باشید و برای رسیدن به موفقیت، از او یاری و کمک بگیرید و ایمان داشته باشید که همه چیز در مسیر موفقیت شما پیش می‌رود.
