خوش بینی پیش و بیش از آنکه یک امر هیجانی و احساسی باشد نوعی نگرش انسان است به خود و محیط. هر یک از نگرش های خوش بینی یا بدبینی بر خود انسان و نوع زندگی او تاثیر می گذارد. انسان های خوش بین از سلامت جسمانی و روانی بیشتری برخوردارند، از زندگی رضایت بیشتری دارند، با دیگران سازگارترند، به زندگی امید بیشتری دارند و در رویارویی با تنش های زندگی سازگاری بیشتری از خود نشان می دهند.
همچنین رابطه مستقیمی بین خوش بینی و سلامت روان وجود دارد. به این معنا که خوش بینی امنیت روانی فرد را (که یکی از نیاز های اساسی است) افزایش می دهد و هر چه امنیت روانی بیشتر شود سلامت روان تضمین شده تر است. ناگفته پیداست که سلامت روان هم به نوبه خود منجر به سلامت رفتار و بروز رفتارهای مناسب در مواجهه با دیگران می شود.
قطعاً یکی از اشتباهات بزرگ انسان در زندگی می تواند بدبینی باشد. لازم است از خود بپرسیم که آیا براستی قرارگرفتن در وضعیت بدبینی حال و روز ما را از اینکه هستیم بهتر می کند؟ اگر بهتر می کند پس بهتر است که بدبین باشیم.
نکته دیگر اینکه مثبت اندیشی و خوش بینی به معنای ساده لوحی یا بی تفاوتی نسبت به بدی ها، نواقص، کژی ها و ناهنجاری ها نیست. خوش بینی حماقت نیست، بلکه خوش بینی همانا دیدن واقعیت ها، به انضمام باور و عزم به برنامه ریزی و اقدام مثبت و امیدوارانه برای راست کردن کژی ها و ترمیم کاستی ها و اصلاح ناهنجاری ها است. اساساً تفاوت خوش بینی و بدبینی، تفاوت فعایت و انفعال است. انسان خوش بین فعالانه، پرتلاش و امیدوار مسیر زندگی را می پیماید ولی انسان بدبین منفعلانه و شکاکانه، افسرده و بی انرژی زمان می گذراند.
از آنجا که انسان بدبین، غیر از خود به همه بدبین است از لحاظ اخلاقی گرفتار نوعی غرور و خودبینی هم هست و همین خودبینی باعث می شود که نتواند روابط اجتماعی مناسبی با دیگران برقرار کند. اینکه سایر انسان ها را بدبینانه موجودات بدی تلقی کنیم، خود به خود مانع رابطه ای صمیمانه با آنها می شود. برخورداری از نگرش مثبت و خوش بینانه نسبت به سایر انسان ها و باور کردن گفته ها و رفتار هایشان، باب گفتگو و تعامل با آنها را باز نگه می دارد. اگر شما نسبت به کسی نگرش بدبینانه داشته باشید به این معنی که او سراسر بد و اندیشه هایش همه باطل؛ طبیعی است که هیچگاه مایل به گفتگو و تعامل با وی نخواهید بود.
انسان خوش بین نه تنها خود را ارزشمند می داند و از فروتنی برخوردار است بلکه دیگران را هم ارزشمند می داند و همین نگرش خوش بینانه راه روابط صحیح با دیگران را باز می کند.
