شما هم جزء اون دسته از دانش آموزان هستید که وقتی معلم سوالی رو می پرسه، با اینکه جواب رو می دونید، دستتون رو برای جواب دادن بلند نمی کنید و می ترسید جوابتون اشتباه باشه؟ البته بعد از اینکه معلم پاسخ رو میگه یا دانش آموز دیگه ای جواب سوال رو میده و تشویق میشه، افسوسش برای ما می مونه و جواب درست و تشویقش برای دیگران. البته که این اولین باری نیست که این اتفاق می افته و از بچگی این اتفاق رو بارها تجربه کردیم. ولی نمی دونیم دلیل این رفتارهامون چیه؟ باید بگم که مشکل اصلی شما تو اعتماد به نفس پایین هست. حالا ممکنه براتون سوال باشه که اهمیت اعتماد به نفس چیست؟ راه های افزایش اعتماد به نفس چیست؟ اعتماد به نفس ندارم چی کار کنم؟ همه از اعتماد به نفس چیزهایی رو شنیده ایم. ولی آیا می دونید اعتماد به نفس دقیقا چیه و چطور به این مشکل مربوط میشه؟
اعتماد به نفس چیست ؟
اعتماد به نفس (self confidence) یک جور فکر مثبت درباره شما و توانایی هاتون هست. یعنی به توانایی هایی که دارید باور داشته باشید. مثلا دانش آموزی در زمینه نقاشی مهارت بالایی داره و در اون حس اعتماد به نفس زیادی می کنه. اما همون دانش آموز می تونه در زمینه ورزش دچار کمبود اعتماد به نفس باشه. خیلی از افراد فکر می کنند که اگه در کاری موفق شوند، یعنی اعتماد به نفس بالایی دارند. در حالی که اعتماد به نفس واقعی باوری هست که ما قبل از موفق شدن در اون کار داریم. پس این مسئله می تونه یکی از مهم ترین عناصر در رسیدن به موفقیت و موقعیت هایی باشه که ما می خواهیم داشته باشیم.
اگه ما از خودمون شناخت داشته باشیم و توانایی ها و نقاط ضعف یا کمبودهای خودمون رو بدونیم، در این صورت ما اعتماد به نفس داریم و خودمون رو همون طور که هستیم قبول کرده ایم. پس موفقیت ها و شکست های خودمون رو دلیل قوت و یا ضعفمون نمی دونیم. همه ما دوست داریم که با افزایش اعتماد به نفس خودمون راه هموارتری در رسیدن به هدف هامون داشته باشیم.
اهمیت اعتماد به نفس دانش آموزان
احتمالا ما همه می دونیم اعتماد به نفس بالا چقدر مهم است و پایین بودن اون چه تاثیری می ذاره. اگه ما اعتماد به نفس لازم رو برای انجام کاری نداشته باشیم؛ یا هیچ وقت سمت اون کار نمیریم و اون رو شروع نمی کنیم، یا اون کار رو با اشتباهات زیاد انجام میدیم و همین موضوع باعث میشه که یک تصویر ذهنی منفی دیگه در فکر ما ایجاد بشه که باعث میشه اعتماد به نفس ما روز به روز کمتر بشه. پس لازمه که جایی جلوی این مشکل رو بگیریم و اجازه ندیم که این چرخه، روز به روز اعتماد به نفس ما رو تضعیف کنه. شاید شنیده باشید که بعضی از افراد از عزت نفس صحبت می کنند. به نظر شما عزت نفس و اعتماد به نفس یکی هستند؟
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس دانش آموزان
اعتماد به نفس و عزت نفس با یکدیگر متفاوت هستند. اما شباهت های بسیاری هم دارند و می توان گفت که اعتماد به نفس یکی از زیر مجموعه های عزت نفس است. عزت نفس یک نیرو در درون افراده که نبودش یا کمبودش باعث مشکلات فکری و رفتاری زیادی در ما میشه و بر پیروزی یا شکست ما در کارها تاثیر می گذاره. شناختی که دانش آموزان نسبت به خودشون و در وجود خودشون شکل می دهند و خودشون رو در خلوتشون قضاوت می کنند، یا به بررسی افکارشون می پردازند، اهمیت زیادی در عزت نفس اون ها داره و در واقع عزت نفس دانش آموزان بخشی از این شناخت هست.
به نظر شما برای موفق شدن، استعداد مهم تر است یا تلاش ؟
وقتی دانش آموز دچار کمبود عزت نفس میشه، به جای در نظر گرفتن شرایطی که امروز داره و مقایسه وضعیت الآنش با گذشته خودش، مشغول مقایسه خودش با دیگران میشه. در حالی که ما از شرایط دیگران اطلاع درستی نداریم و نمی تونیم قضاوت کنیم و شرایط خودمون رو با اون ها مقایسه کنیم. این دانش آموز می تونه نمرات این ماهش رو با نمرات ماه های گذشته خودش مقایسه کنه. اما نباید نمراتش رو با سایر دانش آموزان مقایسه کنه. ما باید بدونیم که شرایط افراد یکسان نیست.
عوامل موثر بر اعتماد به نفس دانش آموزان
حسی که دانش آموزان نسبت به خودشون دارند، می تونه بر اعتماد به نفس اونها و زندگیشون تاثیر بذاره. مثلا دانش آموزی که حس دوست داشتنی بودن می کنه، اعتماد به نفس بالا تر و روابط بهتر با دوستان، سایر دانش آموزان و اعضای خانواده اش خواهد داشت.
والدین، معلم ها و سایر افراد مهم زندگی یک دانش آموز می تونند بر نظری که دانش آموزان نسبت به خودشون دارند تاثیرگذار باشند. اگه پدر و مادر و دوستان فرد بیشتر ازش انتقاد کنند، قطعا داشتن اعتماد به نفس بالا برای دانش آموز سخت خواهد بود. این انتقاد لازم نیست حتما از طرف سایر افراد باشه. بلکه انتقادات و ایراداتی که دانش آموز از خودش داره هم در اعتماد به نفس اون تاثیر می ذاره. برخی از ما گاهی اوقات حتی متوجه نمی شویم که مدام در حال تحقیر خودمون هستیم!
شما می دونید چرا موقع امتحان استرس داریم؟
اهداف هم در ساختن و شکل دادن اعتماد به نفس دانش آموزان نقش مهمی دارند. البته مهم اینه که اهداف مون رو درست انتخاب کنیم و آرمان گرایانه نباشند. برای مثال اگه امروز احساس می کنید در درس زبان انگلیسی اعتماد به نفس شما از ده نمره، در حال حاضر عدد 3 هست، هدف گذاری تون نباید این باشه که در ده روز اعتماد به نفس خودتون رو به عدد 10 برسونید. چون اگه هدفی رو معین کنیم و به اون نرسیم، باعث کاهش عزت نفس ما میشه. به جای اون، هدف ما می تونه رسیدن از 3 به 4 یا 5 باشه. برای مثال بیشتر دانش آموزان در مهر ماه تصمیم می‌گیرند که:
یک‌زبان جدید یاد بگیرند
در رشته موردعلاقه شون ادامه تحصیل بدهند
نمره ترازشون رو خیلی بالاتر ببرند
از وقتشون بهتر استفاده کنند
۵۰ جلد کتاب جدید مطالعه کنند
به باشگاه ورزشی بروند و ورزش کنند
برای مدت کوتاهی، مثلاً تا آبان ماه هم این کارها رو انجام می دهند و هفته ای یک کتاب می خونند و به باشگاه می روند و ورزش می کنند و زبان هم می خونند. اما از ماه سوم خسته می شوند و دیگه ادامه نمی دهند. چرا؟ چون بیشتر دانش آموزان به این نکته توجه نمی کنند که تغییرات به مرور زمان اتفاق می افتند و نه یک شبه. پس بهتره تصمیم بگیریم که هر بار کمی بهتر از دفعه قبل باشیم.
مهارت های جدید بیاموزید:
ما می تونیم با یاد گرفتن یک کار یا مهارت جدید اعتماد به نفس خودمون رو بیشتر کنیم. یادگیری یک مهارت جدید، یک راه مهم در تقویت اعتماد به نفس دانش آموزان است.
از جملات مثبت استفاده کنید:
یک راه دیگه برای تقویت اعتماد به نفس دانش آموزان استفاده از جملات مثبت برای خودمونه. ممکنه شما فکر کنید که با یک جمله نمیشه تغییر کرد یا این کار به نظرتون مسخره بیاد. اما مقاومت کنید و ادامه بدید و با مرور زمان می تونید متوجه تغییرات بشوید.
با افراد دارای اعتماد به نفس دوست شوید:
همون طور که گفتیم، دوستان ما از جمله مهم ترین افراد در زندگی ما هستند که می تونند در اعتماد به نفس ما تاثیر بذارند. پس باید دوستانتون رو با دقت انتخاب کنید. اگه دوستان ما جزء افرادی باشند که مدام به ما میگن "تو عرضه انجام این کار رو نداری" یا "تو و این حرف ها!؟" یا مدام از ما انتقاد می کنند یا ما رو سرزنش می کنند، حتما حرف های اون ها تأثیر منفی بر ما می گذاره. همون طور که افرادی که دوستان خلافکاری داشتند، آهسته آهسته به سمت خلاف کشیده شدند، افرادی که دوستان خوب و موفقی دارند نیز به سمت موفقیت می روند.
آهسته، اما پیوسته حرکت کنید:
یکی دیگه از راه های افزایش اعتماد به نفس ، برداشتن قدم های کوچک و پیوسته است. مثلا از همین امروز تصمیم بگیرید درسی رو که باید برای امتحانات آخر سال بخونید و بارها در نیمه های راه مطالعه اون رو رها کرده اید، هر روز ۱۰ صفحه بخونید. بعد از گذشت یک ماه متوجه می شوید که بخش زیادی از اون درس رو مطالعه کردید و در زمان امتحانات مشکل زیادی نخواهید داشت. در نتیجه با اعتماد به نفس بالا تری برای امتحان حاضر می شوید. همین کار رو می تونید در مورد کتاب های غیردرسی یا کارهای مهم دیگرتون هم انجام بدید.
تحرک داشته باشید:
ورزش کنید. فکر می کنید بشه با ورزش اعتماد به نفس رو افزایش داد؟ بله میشه. افرادی که به صورت منظم ورزش می کنند، هم از لحاظ سلامت بدنی سالم تر هستند و هم اعتماد به نفس بیشتری دارند. زیرا هرچقدر بدن شما سالم تر باشد و خوش اندام تر باشید، قطعا اعتماد به نفستون بیشتر خواهد بود. پس از تاثیر ورزش بر دانش آموزان و تقویت اعتماد به نفس اونها نباید غافل شد.
امیدوارم که تونسته باشیم به سوالات شما درباره اعتماد به نفس پایین و راه های تقویت اعتماد به نفس جواب کافی داده باشیم. الان وظیفه شماست که با تمرین تکنیک هایی که گفته شده، به مرور زمان اعتماد به نفس خودتون رو بالا ببرید و باور داشته باشید که این تکنیک ها، حتما باعث تقویت اعتماد به نفس شما خواهند شد.
