یکی از مشکلاتی که بیشتر داوطلبان آزمون سراسری با آن مواجه هستند، این است که کنکور و روند آن و افت و خیزهایی را که ممکن است در مدت آمادگی برای آنها پیش بیاید، بخوبی درک نمی‌کنند و به همین دلیل، وقتی مانع یا مشکل کوچکی در طول دوره آمادگی برای کنکور برای آنها پیش می‌آید دچار نگرانی بی مورد شده و یا روحیه خود را برای ادامه کار از دست می‌دهند؛ در صورتی که اگر با کنکور و مشکلات و مسایلی که ممکن است در طی این دوره برایتان به وجود بیاید، آشنا باشید، می‌توانید براحتی شرایط را درک کنید و برای بهبود اوضاع وارد عمل شوید. با توجه به اینکه بیشتر داوطلبان کنکور، مطالعه خود را از مهر شروع می‌کنند، در این مقاله درصدد هستیم که شما را با افت و خیزهایی که ممکن است در طول این دوره داشته باشید، آشنا نماییم تا بتوانید با یک برنامه‌ریزی درست و اصولی و با راهکارهای مختلف در زمان‌های متفاوت، از بروز هر مشکلی جلوگیری کرده و با انگیزه و روحیه بالا درس بخوانید.
دوره آمادگی و مطالعه برای کنکور در میان بیشتر داوطلبان به سه مقطع تقسیم می‌شود:
۱- دوره شروع پرانرژی و شوق و اشتیاق داوطلبان
در این دوره، داوطلبان با علاقه زیاد و با انگیزه بالایی کار خود را شروع می‌کنند. داوطلبان بنا به صلاح دید و نظر مشاوران، خانواده و نیز شناختی که از خود و میزان معلومات و اطلاعاتشان در دروس مختلف دارند، میزان علاقه به رشته و دانشگاهی خاص، بسته به اینکه محصل هستند یا پشت کنکوری و … مبادرت به برنامه‌ریزی برای کنکور و مطالعه منابع آزمون سراسری می‌کنند؛ حتی عده‌ای تصمیم می‌گیرند که کتاب‌های بسیاری با موضوع کمک آموزشی یا تست خریداری کرده یا در مؤسسات و کلاس‌های کنکور یا آزمون‌های آزمایشی و … شرکت کنند.
خلاصه، بیشتر داوطلبان در این دوره به خاطر اینکه تازه شروع به مطالعه می‌کنند، پرانرژی و با روحیه هستند.
اگر شما نیز جزو این دسته این افراد هستید و خود را مجبور به شرکت در کنکور می‌دانید، قبل از هر چیز به این نکته توجه داشته باشید که همه راه‌ها به کنکور ختم نمی‌شود و شما می‌توانید استعدادهای خود را در زمینه‌های دیگری جز شرکت در کنکور و ورود به دانشگاه، دریابید و در راستای شکوفایی این استعدادها قدم بردارید؛ اما اگر خواست شما این است که حتماً در دانشگاه پذیرفته شوید، بهترین راه، آن است که با انرژی و نشاط و روحیه بالا کار را شروع کنید تا از تلاش خود نتیجه کافی بگیرید.
دوره مطالعه پر انرژی برای بیشتر داوطلبان در حدود دو تا سه ماه و شاید هم کمتر از یک ماه برای برخی از داوطلبان طول بکشد. مدت این دوره هم، بستگی به نحوه مطالعه و درس خواندن و روحیه شما دارد. هر چقدر شما برنامه‌ریزی منظمی داشته و به آن عادت کرده باشید و با برنامه‌ریزی پیش بروید این دوره طولانی‌تر خواهد بود.
۲- دلسردی و خستگی زود رس در دوره میانی
به عنوان یک داوطلب کنکور، حتماً باید به این نکته توجه داشته باشید که دوره دلسردی و خستگی از کنکور، ممکن است برای همه شما عزیزان یا بیشتر کنکوری ها به وجود بیاید؛ اما مهم این است که چگونه بموقع از این بروز خستگی یا ناامیدی جلوگیری کنیم. خیلی از دانش‌آموزان را سراغ داریم که با وجود یک شروع عالی، در دوره میانی ناامید شده و از حرکت و رقابت با دوستان جا مانده و میدان را برای آنان باز گذاشته‌اند؛ زیرا در این دوره، با توجه به یکنواخت بودن کار، افکار منفی و مزاحم به سویشان هجوم می‌آورد و آرامش آنها را به هم می‌زند و شاید در بعضی از موارد، به ترک مطالعه از سوی آنها منجر شود.
عوامل مختلفی ممکن است باعث خستگی یا دلسردی و کاهش انگیزه داوطلبان شود. نداشتن یک برنامه‌ریزی خوب و اصولی، فرا نگرفتن یا کمتر یاد گرفتن برخی از دروس، نداشتن جزوه یا کتاب های کمک آموزشی، مقایسه خود با داوطلبان دیگر و میزان پیشرفت آنها، هجوم افکار منفی به داوطلبان در مورد قبول نشدن یا خوب نتیجه نگرفتن از تلاششان و …. از جمله این عوامل هستند.
به همین دلیل، این دوره را دوران سرماخوردگی کنکوری نیز می‌گویند. اگر شما داوطلب عزیز هم دچار چنین مشکلی شدید، تعجب نکنید؛ بلکه به فکر چاره باشید. نکته مهم در مورد این دوره آن است که اگر نخواهید و نتوانید به دلیل خستگی و دلزدگی، به اندازه کافی درس بخوانید، حتماً رقبای شما در همین دوره حساس از شما پیشی خواهند گرفت.
از مهم‌ترین کارهایی که برای جلوگیری از کسالت یا رفع خستگی کنکور باید انجام داد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- برنامه ریزی خود را اصلاح کنید.
۲- بیش از توانتان از خود توقع نداشته باشید و از مغز و جسمتان کار نکشید.
۳- از والدین و مشاورانتان در مورد راه‌های غلبه بر افسردگی و خستگی و استفاده از آنها کمک بگیرید.
۴- به هیچ وجه، خودتان را با افراد و داوطلبان دیگر مقایسه نکنید.
۵- در صورتی که یاد نگرفتن مطالب، یکی از علل خستگی شماست، از معلم‌هایتان برای برطرف ساختن آن کمک بگیرید.
۶- چند روز بدون فکر کردن به کنکور و مسایل مربوط به آن، فقط و فقط استراحت کنید یا به کارهای مورد علاقه‌تان بپردازید.
۷- روزانه، زمان کوتاهی را به ورزش کردن اختصاص دهید.
۸- خواب و استراحت کافی داشته باشید. به خاطر داشته باشید که کاستن از ساعت خواب برای درس خواندن، نه تنها باعث پیشرفت شما نمی‌شود، بلکه یادگیری و روند آن را نیز کاهش می دهد.
۹- به خود امید دهید و پیوسته با تجسم خود در دانشگاه مورد علاقه و رشته مورد نظرتان، انگیزه کافی برای خودتان ایجاد کنید.
۱۰- پیشرفت‌های خود را ستایش کنید و از موفقیت‌هایتان با خود صحبت کنید. ۱۱- اگر دانش‌آموز هستید و به مدرسه می‌روید، حتماً زمان‌های استراحت مناسبی را در بین مطالعه برای خود در نظر بگیرید.
۳- دوره جهش ناگهانی
بیشتر داوطلبان، بخصوص آن عزیزانی که در طول ماه‌های قبل کمتر مطالعه کرده‌اند، در دو سه ماه پایانی تصمیم می‌گیرند تا به صورت جدی و در ساعات طولانی‌تری در مقایسه با گذشته، درس بخوانند. یکی از علل اصلی این کار، نزدیک شدن به زمان برگزاری کنکور و احساسِ نداشتن وقت کافی برای مطالعه دروس کنکور است؛ از طرف دیگر، داوطلبان با شنیدن اخبار کنکور از طریق رادیو، تلویزیون و دوستان یا اطلاع از مطالعه سایر دوستان و هم کلاسی‌هایشان، متوجه شرایط شده و تصمیم می‌گیرند که به طور جدی و با تلاشی چند برابر درس بخوانند.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که این موضوع که شما می‌توانید در دو سه ماه پایانی هم با مطالعه جدی، کنکور را بخوبی سپری کنید، نباید باعث شود که شما تا آن زمان دست از تلاش بردارید یا کمتر تلاش کنید؛ زیرا مطالعه از ماه‌های قبل، بیشتر می‌تواند بر یادگیری بهتر و اصولی شما تاثیر بگذارد و شما وقت بیشتری برای مرورهای بعدی مطالب خواهید داشت؛ از طرف دیگر، دیر شروع کردن خواندن دروس، ممکن است باعث ایجاد استرس و نگرانی در بین برخی از داوطلبان شود، و همین استرس و اضطراب، خود بر میزان یادگیری تاثیر می‌گذارد؛ پس اگر وقت کافی برای مطالعه دارید، به صورت پیوسته، اصولی و با آرامش مطالعه کنید و اطمینان داشته باشید که این موضوع بر موفقیت شما تاثیر زیادی خواهد گذاشت.
نکته‌ای که در ادامه این بحث باید به اطلاع شما عزیزان برسانیم آن است که دوره جهش ناگهانی برای بیشتر داوطلبان پیش می‌آید؛ زیرا داوطلبان به کنکور نزدیک‌تر می‌شوند و به همین دلیل مجبور هستند که بر میزان ساعات مطالعه خود افزوده و با جدیت بیشتری مطالعه را ادامه دهند؛ به علاوه اینکه، دو گذرگاه و زمان بسیار مهم و سرنوشت ساز کنکور، یعنی عید نوروز و خرداد ماه یا همان دوران جمع بندی، نیز تقریباً در همین دوره قرار دارد. حتماً همه شما عزیزان می‌دانید که این دو دوره طلایی، تاثیر بسزایی در پیش افتادن و موفقیت شما در کنکور خواهد داشت؛ پس با یک برنامه‌ریزی اصولی و درست به استقبال این دوره‌ها بروید، و اگر هم شتاب و جهش ناگهانی دارید، بهتر است که این شتاب و جهش، به صورت اصولی و حساب شده باشد.
برای اینکه این دوره از زمان آمادگی برای کنکور را بخوبی سپری کنید به موارد زیر توجه داشته باشید:
۱- اگر در این دوره بخوبی مطالعه کنید، حتماً موفق خواهید شد.
۲- رقابت کنکور از این دوره به بعد، بیشتر و شدیدتر می‌شود؛ پس قدر وقت را بدانید و بخوبی مطالعه کنید تا از رقبایتان پیشی بگیرید.
۳- قبل از عید و برای دوران عید نوروز و پس از آن، یعنی دوران مرور و جمع‌بندی، برنامه‌ریزی خود را مورد ارزیابی قرار دهید و اگر احساس کردید که نقص و مشکلی دارد، حتماً آن را اصلاح کنید.
۴- خود را با ماه‌های قبل بسنجید و اصلاً و به هیچ وجه خودتان را با دوستان، هم کلاسی‌ها و سایر رقبایتان مقایسه نکنید؛ زیرا شما واقعاً از میزان مطالعه و اطلاعات آنها چیزی نمی‌دانید.
۵- همیشه و در هر شرایطی امیدوار باشید و بدانید که کنکور، آزمونی از همه دروس است؛ پس ضعف شما در یک یا حتی چند درس، تاثیر منفی فوق العاده‌ای بر رتبه شما نخواهد گذاشت.
