مهروماه

از آنجایی که نفت خام حاوی مقادیر زیادی گاز H2S به عنوان گاز سمی و خطرناک است، محققان پارک علم و فناوری استان خوزستان موفق به طراحی و ساخت دستگاهی برای اندازه گیری حد استاندارد این گاز در نفت خام شدند.

علیرضا خوش نیت از محققان این طرح در گفت و گویی اظهار کرد: در این پروژه، موفق به طراحی و ساخت دستگاهی برای تعیین میزان گاز میزان H2S (سولفید هیدروژن) موجود در نفت خام شدیم.

وی گاز H2S را گازی گاز سمی، خورنده و کشنده دانست که معمولا در نفت خام وجود دارد و اظهارکرد: نفتی که از چاه‌ها استخراج می‌شود حاوی مقادیر زیادی از این گاز است که باید جدا سازی شود. در واحدهای بهره بردار میزان گاز H2S باید 50 PPm وکمتر از آن باشد تادر واحدهای پایانه نفتی مناسب تشخیص داده شود.

خوش‌نیت ادامه داد: ما تاکنون روش استانداردی برای جدا سازی و تعیین میزان H2S نداشتیم و مراکز خارجی نیز تنها استاندارد حد مجاز این گاز برای فرآورده‌های نفتی تعریف کرده‌اند ولی ما در این پروژه انحصارا برای نفت خام دستگاهی را طراحی کردیم که در مدت زمان کمی می‌توانند میزان مناسب این گاز را در آزمایشگاه‌های صنعت نفت تعیین و جداسازی کند.

به گفته وی، با تعیین حد استاندارد این گاز از نفت خام می‌توان هزینه‌های جانبی در واحدهای بهره بردار و در نهایت فرآوری نفت خام کاهش داد.

این محقق با تاکید بر اینکه روش‌هایی که برای تعیین میزان گاز H2S مورد استفاده قرار می‌گرفت دارای استانداردهای پیچیده و پر خطایی باشند، ضمن آنکه معمولا به جای H2S عناصر دیگری مانند مرکاپتان‌ها که تعیین میزان آن خیلی لزومی ندارد، اندازه گیری شده و به نام H2S گزارش می‌شده است که ما با استفاده از این دستگاه می‌توانیم این عناصر (مرکاپتان‌ و گاز H2S) را مجزا و حد مجاز آنها را نیز تعیین کنیم.

خوش‌نیت با بیان اینکه این دستگاه دارای کاربردهای آزمایشگاهی در صنعت نفت است که علاوه بر H2S سایر پارامترهای نفت را اندازه گیری می‌کند، یادآور شد: علاوه بر آن دستگاهی برای محتوای نمک در نفت خام نیز عرضه کردیم که در آزمایشگاه قابل بهره برداری است.

به گفته این محقق، استفاده از این دستگاه‌ها در آزمایشگاه‌های مناطق نفت‌خیر جنوب در دست بررسی است و مراحل نهایی برای تایید را طی می کند و پس از تایید به بهره برداری می‌رسد.

مدیریت مقدار گاز H2S در هر یک از مراحل تولید، پالایش و انتقال فرآورده‌های هیدروکربنی از مهمترین چالش‌های پیش روی تولیدکنندگان است. سولفید هیدروژن گاز بسیار سمی است که وجود آن در محصولات هیدروکربنی موجب کاهش ارزش محصول، افزایش خطرات زیست‌محیطی و ایمنی، خوردگی زیرساخت‌های نفتی شده و همچنین بوی بسیار نامطبوع دارد.

نفت خام هنگام استخراج دارای مقدار بالایی گاز H2S محلول در خود است که همین امر موجب عدم پذیرش محصول از لحاظ کیفی توسط اپراتور و همچنین کاهش ارزش آن توسط مشتری می‌شود. در این راستا بسیاری از کشورها در صدد حذف این گاز از نفت خام هستند که محققان کشور به این مهم دست یافتند.