در حال حاضر جهان با مشکلات زیادی روبرو است. آب و هوا به سرعت در حال گرم شدن است، اقیانوس‌ها به طور فزاینده‌ای در حال اسیدی شدن هستند، ششمین انقراض رسماً دارد آشکار می‌شود و در عین حال خطر جنگ هسته‌ای قریب‌الوقوع است. اما بحران دیگری نیز وجود دارد که شاید هرگز در مورد آن چیزی نشنیده باشید. محققان می‌گویند اگر دنیا همچنان این بحران را نادیده بگیرد، ممکن است موجب فاجعه‌ی جهانی برای نسل بعدی شود.
“فسفر” مادۀ معدنیِ ضروری و مهمی برای تمام گیاهان و حیوانات روی زمین، از جمله انسان‌ها می‌باشد. فسفر که یکی از عناصر اصلی ِ DNA است، موجب می‌شود که سلول‌های زنده، انرژی را انتقال دهند. همچنین، وقتی فسفر از سنگ ِ فسفات استخراج می‌شود، می‌توان برای افزایش بهره‌وریِ کشاورزی آن را به کودهای شیمیایی اضافه کرد.
مشکل این است که فسفر عنصر تجدیدپذیری نیست و در حال حاضر هیچ جایگزینِ شناخته‌شده‌ای برای آن وجود ندارد و مناطق بسیار محدودی وجود دارد که بتوان فسفر از آنجا استخراج کرد. هرچه زمین مقادیر بیشتر و بیشتری از این مادۀ معدنی را مصرف می‌کند، تأمین ِ رو به کاهشِ این مادۀ خام هم مبرم‌تر و دشوارتر از همیشه می‌شود.
گروهی متشکل از چهل کارشناس بین‌المللی هشدار داده‌اند که اگر برای حفظ این عنصر مهم اقدامی صورت نگیرد، زمین بزودی کاملاً خالی از فسفر می‌شود. فقط در ۵۰ سال گذشته، کودِ فسفر پنج برابر افزایش یافته است؛ و با ادامۀ رشد جمعیت انسان انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۵۰ تقاضا دو برابر شود. محققان صنایع، دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی می‌گویند جهان برای مواجهه با بحران ِ قریب‌الوقوعِ فسفری، کاملاً غیرآماده است.
اکولوژیست “کاسپر ریتزل”، که فسفر در اکوسیستم‌های آبی را مطالعه می‌کند و در نوشتن این گزارش همکاری داشت، می‌گوید: «هیچ همکاری یا هماهنگی در سطح جهانی وجود ندارد که مسئولیت مدیریت منبع فسفر زمین را بر عهده بگیرد. حتی بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا یا ایالات متحده آمریکا نیز هماهنگی و همکاری وجود ندارد. دستورالعمل چارچوب آب اتحادیه اروپا یا قانون آب تمیز آمریکا عمدتاً بر کیفیت اکولوژیکی آب تمرکز دارند، و پایداری فسفر را در سطحی کافی ادغام نمی‌کنند.»
در سطح مصرف فعلی، برخی از مدل‌ها نشان می‌دهند که تا ۸۰ سال دیگر ذخایر شناخته‌شدۀ فسفر تمام خواهد شد. تخمین‌های محافظه‌کارانه‌تر این تاریخ را ۴۰۰ سال ِ دیگر برآورد کرده‌اند، در حالی که برخی دیگر می‌گویند کمتر از ۴۰ سال فرصت داریم تا برای این مسئله قریب‌الوقوع راه‌حلی پیدا کنیم. تقریباً تمام مطالعات بر این باورند که این مسئله‌ای است که نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
اگرچه بدون شک کاهش مصرف ما نقشی اساسی در رفع این مشکل خواهد داشت، یادگیری چگونه بازیافت کردن فسفر نیز بسیار مهم است- و هر دوی این‌ها در کشورهای در حال توسعه به طور خاص‌تری تأثیرگذار خواهند بود. گرچه ۳۰ سال قبل ایالات متحده تولیدکنندۀ اصلی فسفر در سطح جهان بود، اما اکنون هند و چین بیش از ۴۵ درصد کل مصرف دنیا را به خود اختصاص داده‌اند.
در تمام این مدت، روش‌ها و اقدامات ما برای استخراج و مصرف این مادۀ معدنی به سختی بهبود یافته است. امروزه مخلوط‌های شیمیایی غنی‌شده با فسفسات فقط قبل از اینکه خاک فاقد مواد مغذی به دریا ریخته شود، به آن اضافه می‌گردد. این امر نه تنها اقیانوس‌ها و آب‌ها را آلوده می‌کند، که باعث ایجاد مناطق مرده‌ای می‌شود که ماهی‌ها نمی‌توانند در آن زندگی کنند و آب آشامیدنی را سمی می‌کند، بلکه ناپایدار نیز می‌باشد.
محققان با ایجاد سیستم بازیافت حلقه بسته، باور دارند که می‌توان تقریباً ۴۶ برابر بیشتر، از فسفات بعنوان سوخت، کود یا مواد غذایی، یا هرچیزی که به آن نیاز داریم، مجدداً استفاده کرد. گروهی از کارشناسان بین‌المللی فسفر در گزارش جدیدی نوشتند: «مدیریت ِ ضعیف فعلی ما نسبت به این مادۀ مغذیِ اساسی، چالش مبرمی را نشان می‌دهد؛ چالشی که موجب آلودگی منابع آب در مقیاس جهانی می‌شود و در عین حال موجب نرسیدن به دسترسیِ عادلانه به کودها برای حمایت از تولید مواد غذایی در سراسر جهان، می‌گردد.»
آنها افزودند: «از آنجا که مقررات فعلی که به فسفر توجه می‌کنند، تاریخ ندارند و نمی‌توانند به اندازۀ کافی به ابعاد وسیع‌تر استفادۀ پایدار، یا نیازهای آینده در سطح جهانی، بپردازند.» این نویسندگان در پاسخ به سال‌ها کاهلی و بی‌اقدامی، از صنایع و مقامات جهانی می‌خواهند تا نسل جدیدی از متخصصان پایداری مواد مغذی ایجاد کنند که بتوانند با یکدیگر همکاری کنند و «مدیریت بین‌المللی فسفر و محیط زیست پاک را برای سایر مردم جهان تضمین کنند.»
ریتزل می‌گوید: «این افراد نباید متخصصان سادۀ فسفر باشند، بلکه باید «متفکران سیستم» باشند تا بتوانند از تصمیم‌گیری در مورد تمام ابعاد مدیریت فسفر آگاه باشند.» سیر کردن شکمِ میلیاردها نفر در دهه‌های آینده چالش بزرگی خواهد بود و وقتی ذخایر فسفر کاهش یابد دشوارتر هم خواهد شد. منابع حیاتیِ زیادی وجود دارد که ما انسان‌ها نمی‌توانیم بدون آنها زندگی کنیم، اما منابع معدودی وجود دارد که مانند فسفر، قابل تعویض نیست
ارسال مطلب به ایمیل دوستاتون:
