مهروماه

ناسا اعلام کرد، اطلاعات جدیدی به‌دست آورده که نشان می‌دهد کاوشگر وویجر ۲ به لبه‌ی منظومه شمسی نزدیک‌تر شده است.

ناسا در بیانیه روز ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان) خود اطلاعات جدیدی در خصوص موقعیت کاوشگر خود منتشر کرد. کاوشگر وویجر ۲ که سال ۱۹۷۷ به فضا پرتاب شد، تاکنون از برخی از غول‌های گازی منظومه شمسی عبور کرده تا به نخستین کاوشگری در تاریخ اکتشافات فضایی بدل شود که اطلاعاتی از اورانوس و نپتون (دورترین سیارات منظومه ما) جمع‌آوری کرده است. وقتی که ماموریت وویجر ۲ تکمیل شد، این کاوشگر به سوی لبه منظومه شمسی هدایت شد.

اطلاعات جدید از ابزاری به نام تلسکوپ انرژی کم به دست آمدند که خصوصیات ذرات کم انرژی منظومه شمسی را بررسی می‌کند. آژانس فضایی قبلا اواسط مهر ماه هم گفته بود که کاوشگر وویجر ۲، در حال نزدیک شدن به لبه‌ی منظومه شمسی است. ناسا در اعلام مهر ماه خود، از اطلاعات دو ابزار مختلف روی کاوشگر بهره برد که از اوایل شهریور علائمی از برخورد تعداد کمی ذرات انرژی بالا را با کاوشگر نشان می‌دادند.

تیم پروژه وویجر عقیده دارد که کم شدن ذرات کم انرژی در مسیر وویجر ۲، نشان می‌دهد که این کاوشگر در حال خروج از منظومه شمسی است. اکنون تیم پروژه وویجر متوجه کاهش چشمگیر ذرات کم‌انرژی شده است، البته هنوز مقادیری که شناسایی شدند به صفر نرسیدند. به همین جهت، دانشمندان هنوز کاملا مطمئن نیستند که وویجر ۲ به‌طور کامل از منظومه شمسی خارج شده باشد.

با این حال، اطلاعات جدید، گمانه‌زنی‌های پیشین را تقویت کردند که نشان می‌دادند وویجر ۲ در راه خروج از منظومه شمسی است. این اطلاعات از یکی دیگر از ابزارهای کاوشگر به نام تلسکوپ انرژی بالا گرفته شدند. تلسکوپ انرژی بالا، ذراتی با انرژی بالا را می‌سنجد و با پیشروی بیشتر وویجر ۲ و خروج از منظومه شمسی، این ذرات بیشتر با کاوشگر برخورد خواهند داشت. برخورد زیاد با ذرات پر انرژی نیز نشانگر این است که کاوشگر محافظت حباب منظومه شمسی که هلیوسفر نامیده می‌شود را از دست داده است. هلیوسفر یا منطقه توقف خورشیدی، حبابی به دور منظومه شمسی است که به‌وسیله بادهای خورشیدی شکل گرفته است. بادهای خورشیدی نیز جریان‌هایی از ذرات باردار (پلاسما) هستند که از خورشید آزاد می‌شوند.

از آنجایی که سرعت بادهای خورشیدی همواره در نوسان است، محل دقیق حباب هلیوسفر نیز ثابت نیست، به همین دلیل، تعیین خروج نهایی وویجر ۲ از منظومه شمسی تا حد زیادی برای دانشمندان چالش‌برانگیز است. در واقع، تیم پروژه وویجر، می‌داند که این کاوشگر در حال حاضر نزدیک به ۱۷٫۷ میلیارد کیلومتر از زمین دور شده است. اما پیش‌بینی زمانی که واقعا کاوشگر با عبور از هلیوسفر از منظومه شمسی خارج می‌شود هنوز دشوار است.

با وجودی که ممکن است وویجر ۲ با خروج از لبه‌ی منظومه شمسی شروع به کاوش ناحیه‌ی بیرونی خورشید کند که تاج خورشیدی (کرونا) نامیده می‌شود؛ اما ناسا قبلا کاوشگر دیگری را به همین منظور به نزدیکی خورشید فرستاده است؛ کاوشگر خورشیدی پارکر که قرار است ۲۴ مانور گذر نزدیک (در فاصله‌ی ۶ میلیون کیلومتری سطحِ خورشید) را در مجاورت خورشید انجام دهد.

کاوشگرهای دوقلوی، وویجر ۱ و ۲، به فاصله چند ماه در سال ۱۹۷۷ به فضا فرستاده شدند. این دو کاوشگر، رکورد دورترین ساخته‌های دست بشر و طولانی‌ترین ماموریت فضایی را یدک می‌کشند. وویجر ۱، در سپتامبر سال ۲۰۱۲، از منظومه شمسی خارج شد تا به اولین ساخته دست انسان بدل شود که از منظومه شمسی خارج می‌شود و به فضای میان‌ستاره‌ای می‌رود. دانشمندان تخمین می‌زنند که آخرین ابزارهای علمی وویجرها تا سال ۲۰۳۰ از کار بیافتد. اما با این حال، هر دو کاوشگر بازهم با سرعتی حدود ۴۸ هزار کیلومتر در ساعت، به سفر خود ادامه می‌دهند.

اما از آنجایی که وویجر ۲، دقیقا مراحل کاوشگر دوقلوی خود، وویجر ۱ را دنبال نکرده، دانشمندان هنوز هم از خروج قطعی کاوشگر از منظومه شمسی مطمئن نیستند. به‌هر حال، هرگاه که وویجر ۲ از منظومه شمسی خارج شود، به دومین ساخته دست انسان تبدیل می‌شود که چنین مسافت طولانی را طی می‌کند.