مهروماه

کاوشگر رباتیک جونو، سه سال دیگر را هم در جو مشتری خواهد گذراند تا بتواند اهداف اولیه ماموریت خود را  تکمیل کند.

کاوشگر جونو، نزدیک به دو سال است که در مدار غول گازی مشتری قرار گرفته است. در ابتدا ناسا تصمیم داشت که تیر ماه امسال این ماموریت ۱ میلیارد دلاری را به پایان برساند. اما اکنون، مقامات ناسا تاکید کرده‌اند که این ماموریت تا تابستان سال ۲۰۲۱ ادامه خواهد یافت. کاوشگر جونو، طی دو سال گذشته مشغول بررسی فعالیت‌های درونی غول گازی مشتری بوده است.

ناسا پیش از این اعلام کرده بود که در سال ۲۰۱۸، کاوشگر رباتیک جونو را بر فراز ابرهای مشتری منهدم می‌کند. ناسا چنین برنامه‌ای را با منطقی مشابه کاوشگر کاسینی برای جلوگیری از برخورد آلودگی‌های زمینی با سیاره مشتری انجام خواهد داد. در این مورد، انهدام کاوشگر جونو می‌تواند، مانع از انتشار آلودگی‌های زمینی در قمر اروپا شود که اقیانوس‌های پهناوری با حجم آبی دو برابر کل سیاره زمین دارد و تصور می‌شود که پتانسیل بالایی برای پشتیبانی از حیات (مشخصا میکروارگانیسم‌ها فرازمینی) دارد.

حال، منابع نزدیک به ناسا اعلام کرده‌اند که این سازمان فضایی ماموریت جونو را تا تابستان سال ۲۰۲۱ تمدید کرده است. ناسا همچنین، تا سال ۲۰۲۲ هزینه‌های تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و فعالیت‌های دیگر ماموریت را جونو را تامین خواهد کرد.

توماس زوربوچن، مدیر بخش هدایت ماموریت‌های علمی ناسا، در بیانیه‌ای گفت:

     با این بودجه، تیم ماموریت جونو نه‌تنها خواهند توانست که به برخی از پرسش‌های مهم درخصوص فعالیت‌های مشتری پاسخ دهند، بلکه می‌توانند به بررسی معماهایی که کشفیات بعدی پیش‌روی‌شان قرار می‌دهد هم بپردازند. هر گذر نزدیک‌ دیگری، می‌تواند به دانشمندان برای کشف شگفتی‌های جدیدی از این دنیای دوردست کمک کند.

اسکات بولتون، پژوهشگر ارشد ماموریت جونو در موسسه پژوهشی جنوب غربی در سن آنتونیو، در همین بیانیه‌ گفت که تمدید ماموریت جونو، خبر خوبی برای اکتشافات سیاره‌ای و همچنین اعضای تیم جونو است.

 بولتون گفت:

    تمدید ماموریت جونو، تکمیل اهداف اولیه‌ی علمی ماموریت را امکان‌پذیر خواهد کرد.

مقامات ناسا اعلام کرده‌اند که تمامی تجهیزات علمی کاوشگر جونو سالم هستند. همچنین یک هیئت بررسی مستقل دو ماه قبل گزارش داده بود که ماموریت با توجه وضعیت مساعد تجهیزات خود می‌تواند به اهداف علمی خود دست پیدا کند. با تمدید ماموریت جونو، این کاوشگر می‌تواند به یکی از اهداف مهم خود یعنی تکمیل مانورهای گذر نزدیک برسد.

کاوشگر جونو، طی دو سال اخیر در خلال گذرهای نزدیک خود موسوم به پریجو (Perijove) مشغول نقشه‌برداری از غول گاز بوده است. اما با توجه به مشکلات سیستم پیشرانش کاوشگر، جونو تنها توانسته، ۱۳ مانور گذر نزدیک از ۳۴ مانوری که برنامه‌ریزی شده بود را تکمیل کند.

 
چرا ماموریت کاوشگر جونو نیاز به تمدید داشت؟

با توجه به اینکه میدان تابشی شدید مشتری، می‌تواند به تجهیزات و ابزارهای الکترونیکی حساس جونو آسیب برساند، تیم ماموریت جونو تصمیم گرفتند که کاوشگر در مسیر بسیار بیضوی به دور مشتری بچرخد تا در معرض آسیب‌های کمتری قرار بگیرد. زمانی که جونو در سال ۲۰۱۶، به مدار مشتری رسید، تیم ماموریت جونو، مدار ۵۳٫۳ روزه‌ای را برای کاوشگر مشخص کرده بودند و حتی می‌خواستند که در پاییز سال ۲۰۱۶ با روشن کردن موتورهای کاوشگر این دوره‌ی مداری را به ۱۴ روز کاهش دهند، اما نهایتا ناسا تصمیم گرفت که ایمنی موتورها را حفظ کند و هیچ خطری نکند. در نتیجه، این تصمیم باعث شد که روند نقشه‌برداری از غول گازی تا ۴ برابر کندتر شود.

ریک نیباکن، مدیر پروژه‌ی ماموریت جونو در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، در کنفرانس خبری که سال گذشته برگزار شد، گفته بود:

     در چندین مرحله، شرایطی را بررسی کردیم که بتوانیم کاوشگر را در دوره‌ی مداری کوتاه‌تری قرار دهیم، اما نگرانی عمده در این بود که روشن شدن یک موتور دیگر می‌تواند،  کاوشگر جونو را در موقعیت مداری نامطلوب‌تری قرار دهد.

ماموریت جونو اواسط ماه گذشته، برای تمدید ماموریت از سوی مقامات ناسا، چراغ سبز دریافت کرده بودند، اما ناسا تاکنون این خبر را به صورت رسمی اعلام نکرده بود.  افزایش زمان حضور کاوشگر جونو در سیاره‌ی مشتری می‌تواند به جونو کمک کند که نقشه‌برداری از غول گازی را به پایان برساند. این اطلاعات می‌تواند در نهایت به دانشمندان در حل معمای اعماق غول گازی کمک کند.

فردریک آلگرینی، یکی از کارشناسان موسسه پژوهشی جنوب غربی در سن آنتونیو که با ماموریت جونو همکاری می‌کند، گفت:

    تمدید ماموریت، بسیار هیجان‌انگیز است، چرا که می‌توانیم همانطور که از قبل برنامه‌ریزی کرده بودیم، ماموریت را البته با دوره‌ی مداری طولانی‌تر، کامل کنیم.  

همچنین گفته می‌شود که اگر کاوشگر طی چند سال آینده سالم و عملیاتی باقی بماند، ممکن است که ناسا دوباره تصمیم به تمدید ماموریت آن بگیرد. کاوشگر جونو اکنون در دوره‌ی مداری ۵۳٫۳ روزه خود به سر می‌برد، دوره‌ی مداری که جونو را در نزدیک‌ترین فاصله تا ۵ هزار کیلومتری مشتری می‌رساند. همچنین به دلیل مدار بسیار بیضوی جونو، کاوشگر در طول این گذرها به فاصله‌ی دوری تا ۸ میلیون کیلومتری غول گازی می‌رسد.

جونو نخستین کاوشگری مدار مشتری پس از پایان ماموریت کاوشگر گالیله در سال ۲۰۰۳ است. جونو طی گذرهای نزدیک خود توانسته است که تصاویری با بالاترین وضوح ممکن از غول گازی مشتری ثبت کند. ماموریت اصلی جونو، کشف چگونگی شکل‌گیری میدان مغناطیسی و ساختار مشتری است. مشتری به‌احتمال‌زیاد یکی از نخستین سیارات شکل‌گرفته در این بخش از فضا (منظومه‌ی شمسی) است و ممکن است مدار هر سیاره دیگری را که ما امروزه در منظومه شمسی می‌بینیم تحت تاثیر خود قرار داده باشد.

خوشبختانه جونو، تاکنون با استفاده از ابزارها و تجهیزات دقیق علمی، توانسته است که سرنخ‌های مهمی را برای پاسخ به این اسرار در اختیار دانشمندان قرار دهد. ماموریت جونو ماه اوت سال ۲۰۱۱ شروع شد. جونو پس از طی سفری پنج ساله، در ژوئیه ۲۰۱۶ به مدار مشتری رسید تا میدان مغناطیسی و گرانش، ترکیبات و ساختار داخلی غول گازی را بررسی کند.