انتشار انیمیشن سه‌بعدی از طوفان‌های مشتری توسط ناسا

کاوشگر ۱/۱ میلیارد دلاری جونو همچنان در اطراف مشتری سفر می‌کند و تصاویر حیرت‌انگیزی از این غول گازی به زمین مخابره می‌کند. اکنون به‌نظر می‌رسد، تصاویر جدیدی که کاوشگر جونو از قطب‌های سیاره مشتری ثبت کرده، می‌تواند به حل اسرار فعالیت‌های درونی این سیاره اسرارآمیز کمک کند.

ناسا در ساخت این انیمیشن سه‌بعدی از تصاویر مادون قرمز ارسالی جونو استفاده کرده است. این نخستین باری است که کاوشگری توانسته، تصاویری از این نواحی مرموز غول گازی ثبت کند.

آلبرتو آدریانی، یکی از اعضای تیم جونو از موسسه استروفیزیک و سیاره‌شناسی فضا رم، در کنفرانس خبری آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا، گفت:

پیش از جونو، فقط می‌توانستیم به حدس، شمه‌ای از قطب‌های مشتری در ذهن داشته باشیم.

تصاویری که به‌وسیله‌ی دوربین نور مرئی جونوکَم (JunoCam) به ثبت رسیده‌اند، الگوی تقریبا متقارن حیرت‌انگیزی از طوفانهای چرخان مشتری را نشان می‌دهند. تصاویری که به وسیله‌ی ابزار مادون قرمز جونو (JIRAM) ثبت شده‌اند، می‌تواند به کمک پژوهشگران بیاید تا وارد اعماق چند ده کیلومتری قطب‌های غول گازی شوند.

همچنین تصاویر به‌تازگی منتشرشده، شکل و ساختار این طوفانها را به‌خوبی نشان می‌دهد. در تصاویر جونو، ابرهای سرد (با رنگ قرمز) که در ارتفاع بالاتری قرار دارند، تا منفی ۸۳ درجه سانتی‌گراد سرد می‌شوند. در همین حال، دمای ابرهای کم ارتفاع و گرم (با رنگ زرد)، به منفی ۱۳ درجه سانتی‌گراد می رسد.

قطب‌های مشتری نسبت به کمربندهای نارنجی و سفید و نواحی که در ارتفاعات کم غول گازی گردش می‌کنند، کنتراست شدیدی دارد. قطب شمال غول گازی تحت تاثیر طوفان مرکزی است که ۸ حلقه‌ی طوفانی با قطری حدود ۴۰۰۰ تا ۴۶۰۰ کیلومتر آن را در برگرفته‌اند. قطب جنوب مشتری نیز دارای یک طوفان مرکزی است که در میان پنج طوفان به بزرگی ۵۶۰۰ تا ۷۰۰۰ کیلومتر احاطه شده است. تقریبا تمام طوفانهای قطبی، در هر دو قطب مشتری، به‌اندازه‌ای به هم نزدیک هستند که بازوهای مارپیچی آن‌ها با یکدیگر در تماس است، اما این طوفانها هیچگاه با هم ترکیب نشده‌اند.

آدریانی در این مورد، گفت:

سوال اين است که چرا این طوفانها با هم ترکیب نمی‌شوند؟ با استفاده از اطلاعات کاوشگر کاسینی می‌دانیم که زحل دارای یک طوفان گردباد در هر قطب خود است. در واقع ما با این دانسته‌ها، متوجه این موضوع شده‌ایم که همه‌ی غول‌های گازی شبیه هم نیستند.

ناسا در این انیمیشن، تصاویر نور مرئی جونو را به‌صورت سه‌بعدی بازسازی و بزرگ‌نمایی کرده است. به‌اعلام ناسا، تصاویری که در این انیمیشن مشاهده می‌شود؛ امکان درک نحوه‌ی فعالیت طوفانهای چرخان مشتری را به دانشمندان خواهد داد. همچنین ابزارهای اندازه‌گیری میدان گرانشی در کاوشگر جونو، دیدگاه جدیدی از عملکرد داخلی غول گازی در اختیار دانشمندان قرار داده است.

تریستان گیو، یکی دیگر از اعضای تیم جونو از دانشگاه کوت دازور، فرانسه، در کنفرانس خبری آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا، گفت:

اساسا توانسته‌ایم مسئله‌ی چگونگی چرخش ابرهای مشتری را حل کنیم. نواحی و کمربندهایی که در جو مشتری مشاهده می‌شوند، با سرعت‌های متفاوتی (گاهی تا۳۰۰۰ کیلومتر در ساعت) حرکت می‌کنند.

ماموریت کاوشگر جونو، پس از چهاردهمین گذر نزدیک یا پریجو (Perijove) شانزده ژوئیه (۲۵ تیر) به پایان می‌رسد. ناسا تصمیم دارد، پس از پایان ماموریت جونو، این کاوشگر را در جو مشتری نابود کند. این تصمیم ناسا به‌منظور جلوگیری از برخورد هرگونه آلودگی زمینی از سوی جونو با اقمار مشتری به‌خصوص اروپا انجام می‌گیرد که ممکن است، دارای حیات میکروبی باشد.

جونو هم اکنون، اولین کاوشگری مدار مشتری پس از پایان ماموریت کاوشگر گالیله در سال ۲۰۰۳ است. جونو طی گذرهای نزدیک خود توانسته است که تصاویری با بالاترین وضوح ممکن از غول گازی مشتری ثبت کند. ماموریت اصلی جونو، کشف چگونگی شکل‌گیری میدان مغناطیسی و ساختار مشتری است. مشتری به‌احتمال‌زیاد یکی از نخستین سیارات شکل‌گرفته در این بخش از فضا (منظومهی شمسی) است و ممکن است مدار هر سیاره دیگری را که ما امروزه در منظومه شمسی می‌بینیم تحت تاثیر خود قرار داده باشد. خوشبختانه جونو با استفاده از ابزارها و تجهیزات دقیق علمی، توانسته، سرنخ‌های مهمی را برای پاسخ به این اسرار در اختیار دانشمندان قرار داده است.

ماموریت جونو ماه آگوست سال ۲۰۱۱ شروع شد. جونو پس از طی سفری پنج ساله، در ژوئیه ۲۰۱۶ به مدار مشتری رسید تا میدان مغناطیسی و گرانش، ترکیبات و ساختار داخلی غول گازی را بررسی کند. طرح اصلی ماموریت جونو، مدار بیضوی با دوره‌ی ۱۴ روزه و ۳۰ مانور گذر نزدیک بود. اما جونو با دوره مداری ۵۳ روزه تا پایان ماموریت خود در ۱۶ ژوئیه، تنها قادر به تکمیل ۱۴مانور خواهد بود. همچنین با توجه به دست‌آوردهای جونو، ناسا ممکن است که این ماموریت را به مدت ۲ تا ۳ دیگر تمدید کند.