مهروماه

سیاهچاله های بسیار بزرگ که میلیاردها برابر بزرگتر از جرم خورشید ما هستند، در مرکز کهکشان ها یافت می شوند. بسیاری از این اجرام غول پیکر کهکشانی در حلقه ی ضخیمی از غبار و گاز پنهان گشته اند. مشاهدات گذشته حاکی از آن است که این ساختارهای دیسک مانند از ماده ی موجود در نزدیکی مرکز یک کهکشان پدید می آیند.

با این حال، داده های جدید حاصل از آرایه تلسکوپی آلما(ALMA) افشا کرد که سیاهچاله ای در مرکز کهکشان NGC 1068 قرار دارد که در واقع منبعی از گرد و غبار و گاز به شمار می رود. این منبع کیهانی حاوی گردوغبار و گاز سرد که به تازگی کشف شده می تواند درک ما را نسبت به نحوه ی تاثیر گذاری سیاهچاله بر کهکشان و واسطه های بین کهکشانی دستخوش تغییر قرار دهد.

در واقع، NGC 1068 که مسیه ۷۷ نیز نامیده می شود، یک کهکشان مارپیچ در فاصله ای حدود ۴۷ میلیون سال نوری از زمین و در جهت صورت فلکی قوس قرار دارد. یک هسته کهکشانی فعال در مرکز آن واقع می باشد، سیاهچاله عظیمی که دیسک در حال چرخش نازکی سوخت متشکل از گاز و غبار را برایش تامین می نماید. با چرخش مواد درون دیسک به سمت سیاهچاله مرکزی، ابرداغ شده و با تابش فرابنفش می درخشد. بخش های خارجی دیسک بطرز قابل توجهی سردتر بوده و با نور مادون قرمز با طول موج میلی متری می درخشند که آشکارسازی آن تنها با ALMA میسر میباشد.

یک تیم تحقیقاتی بین‌المللی از اخترشناسان مطالعات عمیقی روی این ناحیه انجام دادند و توده‌ای از ابرهای سرد مونوکسیدکربن کشف کردند. انرژی حاصل از دیسک داغ درونی این ابرها را تا حدودی یونیزه می کند. پس ابرها قادر خواهند بود به خطوط میدان مغناطیسی قوی نزدیکتر شده و به آنها بچسبند. به مانند آبی که به سرعت از شیلنگ باغچه به بیرون می جهد، ابرهای برخاسته از دیسک به سرعت در امتداد میدان مغناطیسی شتابدار می‌شوند. سرعت آنها تقریبا ۴۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر بر ثانیه تخمین زده می شود.

گالیمور گفت:« این ابرها به قدری پر سرعت حرکت می کنند که به سرعت گریز رسیده و بصورت اسپری مخروطی مانندی از هر دو طرف دیسک به بیرون افکنده می شوند. ما با بهره‌گیری از ALMA برای نخستین بار دریافتیم این گاز است که به بیرون منتشر شده، باعث پنهان شدن سیاهچاله می شود.» پس با این گفته ها می توان مدعی شد که نظریه عام یک سیاهچاله فعال ساده تر از آن چیزی است که تصور میشد.

اخترشناسان امیدوارند با مشاهدات آتی ALMA سوخت لازم این موتور سیاهچاله ای را مشخص کنند: چه میزان جرم در سال وارد سیاهچاله شده و چه میزان بصورت  گاز و غبار از آن خارج می شود. گالیمور در نتیجه گیری اش اینطور می گوید:« اینها کمیت هایی اساسی برای درک سیاهچاله هایی هستند که ما هنوز اطلاعات جامعی در خصوص آنها در اختیار نداریم.» جزئیات بیشتر این پژوهش در Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.