مأموریت مریخ قرار بود سال گذشته پرتاب شود اما آماده نبودن موشک، آن را تا مرز لغو شدن پیش برد. حالا یک مسیر مداری خلاقانه توانسته پروژه را دوباره روی ریل بازگرداند.
دانشمندان دینامیک مداری گاهی چنان راهحلهایی پیدا میکنند که انگار جادو میکنند؛ دقیقاً همان چیزی که باعث شد ناسا بتواند مأموریت اسکپید را از تأخیر طولانی یا حتی لغو نجات دهد.
این مأموریت شامل دو فضاپیمای یکسان است که قرار است با موشک بزرگ نیو گلن شرکت بلو اوریجین به سمت مریخ پرتاب شوند؛ شاید همین یکشنبه.
راب لیلیس، محقق اصلی مأموریت از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی میگوید مسیر حرکت اسکپید بسیار متفاوت از مسیرهای معمول رسیدن به مریخ است.
برخلاف مسیرهای هومان که هر ۲۵ تا ۲۶ ماه تکرار میشوند، این مأموریت باید مدتی در مداری اطراف زمین منتظر بماند تا نوامبر سال آینده زمین و مریخ در موقعیت مناسب قرار بگیرند.
این طرح ابتکار تازهای است، چون قرار نبود اسکپید این مسیر طولانی را طی کند و در اصل باید مستقیماً از زمین به سمت مریخ میرفت.
اما به دلیل تأخیرهای موشک نیو گلن، اکنون اسکپید زمانی از زمین جدا میشود که مریخ در سمت دیگر منظومه شمسی و بیش از ۲۲۰ میلیون مایل دورتر است. پنجره پرتاب سال گذشته از دست رفت و پنجره بعدی تا اواخر ۲۰۲۶ باز نمیشود؛ با این حال ناسا مشکلی با این طرح ندارد.
موشک نیو گلن برای چنین مأموریتی بسیار قدرتمند است و در حالی که میتواند چندین تن بار به مریخ ببرد، تنها وظیفه دارد یک تُن محموله شامل دو کاوشگر سبک را به مسیر صحیح بفرستد.
مهمتر اینکه ناسا این پرتاب را با هزینه بسیار کمی دریافت کرده: حدود ۲۰ میلیون دلار، که برای چنین مأموریتی رقم بسیار پایینی است. در مقابل ناسا پذیرفت خطر شکست پرتاب بالاتر از معمول باشد، چون این تنها دومین پرواز این موشک غولپیکر ۹۸ متری است.
تا سال ۲۰۲۳ مشخص نبود که نیو گلن به موقع آماده میشود یا نه. پرواز اول در ژانویه امسال انجام شد و موفق بود، اما مرحله اول موشک نتوانست موتورها را دوباره روشن کند و هنگام فرود در دریا سقوط کرد. حالا مهندسان تغییرات زیادی انجام دادهاند و امیدوارند در پرتاب جدید فرود موفقیتآمیز انجام شود.
اگر همهچیز طبق برنامه پیش برود، موشک عصر یکشنبه از کیپ کاناورال پرتاب میشود و پس از جداسازی مرحله اول، مرحله دوم دو فضاپیمای اسکپید را به سمت نقطه لاگرانژ L2 در پشت ماه میفرستد. آنجا فضاپیما وارد مدار سکون میشود و تا زمان مناسب برای حرکت به سمت مریخ منتظر میماند.
مسیر حرکتی اسکپید که شباهت به شکل لوبیا دارد، در حقیقت یک مدار لیبراسیونی است که اجازه میدهد فضاپیما در یک مسیر پایدار باقی بماند. پس از طی این مسیر، در نوامبر سال آینده دو فضاپیما با یک مانور جداگانه سفر خود به مریخ را آغاز میکنند.
البته این روش بیخطر نیست. فضاپیماها سوخت بیشتری مصرف میکنند و مدت طولانیتری در معرض پرتوهای فضایی قرار میگیرند. اما شرکت راکتلب در طراحی این فضاپیماها ظرفیت پیشرانه اضافی را پیشبینی کرده بود تا بتوانند با شرایط مختلف پرتاب سازگار شوند. ناسا نیز این ریسک را قابلقبول دانسته است.
با وجود خطرهایش، این مسیر میتواند آغاز راهی جدید برای مأموریتهای مریخی باشد. لیلیس میگوید اگر در آینده بخواهیم صدها فضاپیما را همزمان راهی مریخ کنیم، چنین روشهایی که اجازه صفکشیدن فضاپیماها را در مدار میدهند ضروری خواهند بود. این مسیر جدید میتواند راه را برای مأموریتهای آینده باز کند.
