بارش شهابی از زیباترین پدیده‌های علم نجوم است که طرفداران زیادی بین گردشگران دارد. زیباترین بارشهای شهابی در ماه‌های مرداد و آذر اتفاق می‌افتند. بارش شهابی رویدادی علمی است که بارها در طول سال رخ می‌دهد. این پدیده در چرخش زمین به دور خورشید و بر اثر برخورد توده‌های فضایی با جو زمین اتفاق می‌افتد.
بسیاری از پدیده‌های علم نجوم مانند کسوف و خسوف برای گردشگران و عموم مردم جذاب هستند؛ اما بارش شهابی یکی از زیباترین رخدادهای علم نجوم است و علاقه‌مندان به این رویداد می‌توانند با چشم غیر مسلح آن را ببینند.
برای تماشای بارش شهابی به ابزار خاصی ندارید و انتخاب مکان مناسب کافی است. با آگاهی از چگونگی این رویداد و کسب اطلاعات لازم برای رصد این پدیده، امکان لذت بردن از تماشای آسمانی پر از شهاب نورانی را خواهید داشت. در این مقاله ما اطلاعات مناسبی از بارش شهابی و مکان مناسب رصد آن به شما ارائه می‌‌کنیم. با ما همراه شوید. آنچه می‌خواهید درباره بارش شهابی بدانید: بارش شهابی چیست؟ حتما نام شهاب آسمانی بارها به گوش شما خورده است یا شاید در داستان‌های تخیلی نامی از آن را شنیده باشید. شهاب‌ها بقایای برخورد توده ذرات موجود در فضا با جو زمین هستند. این برخورد در طول گردش زمین به دور خورشید اتفاق می‌افتد و به‌محض تماس این توده‌ها با جو زمین، آن‌ها می‌سوزند. از توده ذرات معلق در فضا با نام شهاب‌واره و درخشش پس از سوختن آن‌ها با نام شهاب یاد می‌شود.
شهاب‌واره‌ها در بیشتر موارد برخورد با جو زمین، جز رد نور از خود چیزی به جا نمی‌گذارند؛ اما در موارد معدود و برخورد شهاب‌واره‌های بزرگ، بخش‌هایی از آن‌ها جدا می‌شوند و پس از عبور از جو، به سطح زمین می‌رسند. شهاب‌واره‌ها بقایای ستاره‌های دنباله‌دار از بین رفته یا سیاره‌های کوچک هستند و برخورد تعداد زیادی از این توده‌ها با جو زمین، بارانی از نور در کهکشان ایجاد می‌کند که این پدیده را بارش شهابی می‌نامند.
در زمان وقوع بارش شهابی آنچه روی زمین دیده می‌شود، در واقع رد باقی مانده از سوختن شهاب‌واره‌ها است. نمونه‌هایی از برخورد شهاب‌سنگ‌ها با زمین در ایران نیز اتفاق افتاده است. در موزه کاخ نیاوران و گنبد مینا در پارک آب و آتش، شهاب سنگ‌هایی نگهداری می‌شوند که در بخش‌های مختلف کشور ما به زمین برخورد کرده‌اند. بازدید از این شهاب‌سنگ‌ها برای علاقه‌مندان به علم نجوم جالب توجه خواهد بود. شدت و تعداد بارشهای شهابی در یک ساعت را با پارامتر ZHR نشان می‌دهند. محققان در سال‌های اخیر دنباله‌دارهای ۴,۰۰۰ ساله را منشا اصلی وقوع بارشهای شهابی شناسایی کرده‌اند. بقایای این ذرات در مدارهای اطراف زمین در بازه‌های زمانی مشخص توجه کارشناسان را به خود جلب کرده است و بررسی‌های دانشمندان نتایج جالب‌توجهی ارائه می‌کنند. برخی آثار به جا مانده در مدارهای اطرف زمین بسیار کم سو و برخی شفاف و کاملا قابل تشخیص هستند.
دنباله‌دارها، گلوله‌های سرد و برفی در کیهان هستند که گاهی بزرگی آن‌ها به‌اندازه یک شهر کوچک است. این ذرات بزرگ هسته دارند و از گازهای منجمد، سنگ و گرد و غبار تشکیل شده‌اند. این توده‌ها به‌صورت دوره‌ای و غیردوره‌ای در مدارهای سهمی و بیضی شکل به دور خورشید می‌گردند. عمر دوره‌ای‌ها بیش از ۲۰۰ سال است و عمر توده‌های غیردوره‌ای از ۲۰ تا ۲۰۰ سال افزایش می‌یابد.
بارشهای شهابی در زمان‌های مختلفی از سال اتفاق می‌افتند و در صورت صافی و پاکیزگی هوا و نبود آلودگی‌های نوری، شانس تماشای این پدیده‌ها وجود دارد؛ اما ماه‌های آذر و مرداد بهترین زمان برای تماشای بارشهای شهابی هستند. این پدیده در نواحی مختلفی از آسمان رخ می‌دهد و مرکز وقوع آن را کانون بارش می‌نامند. جهت حرکت شهاب‌ها متغیر است؛ اما امتداد مسیر آن‌ها به کانون بارش شهابی ختم می‌شود.
بهترین راه برای مطالعه بر بارشهای شهابی به‌صورت گروهی است؛ زیرا امکان رصد بخش‌های بیشتری از آسمان وجود دارد. در سال‌های اخیر محققان در سراسر دنیا به‌صورت مشترک در زمینه ماهیت‌شناسی و تاریخچه بارشهای شهابی، برای دسترسی به الگوی مشخص بارش تحقیق کرده‌اند و نتیجه رصدهای گروهی را در اختیار جهان قرار می‌دهند تا به نتایجی قابل استناد برسند. بر اساس تحقیق کارشناسان، برخی بارشهای شهابی با شدت بالا به مرور زمان به شهاب‌های کوچک و کوچک‌تر تقسیم می‌شوند و دوباره به مدار زمین باز می‌گردند. قدیمی‌ترین بارشهای شهابی، پراکنده‌ترین آن‌ها هستند و از شهاب‌های کوچک تشکیل می‌شوند. اگر این پدیده در روزهای پایانی ماه‌های قمری اتفاق بیفتد، به‌دلیل تاریکی آسمان در نبود ماه وضوح بیشتری خواهد داشت. معروف‌ترین بارشهای شهاب به دو دسته برساووشی و جوزایی تقسیم می‌شوند که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.
بارش شهابی برساووشی شهاب‌واره‌هایی که در در برخورد با مدار زمین می‌سوزند، ماهیت‌های متفاوتی دارند. بارش شهابی برساووشی از سوختن ذرات باقی مانده از دنباله‌دارها است. ستاره دنباله‌دار «سویفت تاتل» منشا شکل‌گیری این پدیده به شمار می‌رود. بارشهای کیهانی برساووشی در ایران در فصل تابستان اتفاق می‌افتند.
بارش شهابی برساووشی هر سال بین روزهای ۲۱ و ۲۲ مرداد ماه به اوج خود می‌رسد
بارش های شهابی برساووشی از روز ۲۷ تیر آغاز می‌شوند و تا سومین روز از شهریور ماه ادامه دارند؛ اما اوج این پدیده در شب‌های ۲۱ و ۲۲ مرداد ماه رخ می‌دهد. این پدیده نجومی از پرطرفدارترین رویدادهای علمی در کشور ما است و در مناطق مختلفی دیده می‌شود. کانون بارش در بارشهای برساووشی، صور فلکی برساوش است و شهاب‌ها در آسمان دور این مدار مشترک می‌چرخند و در نهایت به این کانون می‌رسند. به همین دلیل از این بارش‌ها با نام بارش شهابی برساووشی یاد می‌کنند. در صورت صاف بودن آسمان و پاکیزگی نوری محیط، در این پدیده امکان تماشای ۶۰ تا ۷۰ شهاب در هر ساعت وجود دارد. ذرات دنباله‌دار سویفت تاتل گرچه بسیار کوچک هستند، امکان مشاهده این رویداد با چشم غیر مسلح نیز وجود دارد.
بارش شهابی جوزایی بارش شهابی جوزایی نوعی دیگر از رویدادهای بارش شهابی هستند که در آن‌ها منشا ذرات برخورد کننده با جو زمین بقایایی از یک سیارک هستند. برخلاف ستاره‌های دنباله‌دار، این سیارک دنباله‌داری خاموش است که تاکنون دانشمندان نتوانسته‌اند اطلاعات زیادی از ماهیت و چگونگی سوختن ذرات آن به دست بیاورند.
بارش شهابی جوزایی هر سال بین روزهای ۲۳ تا ۲۷ آذر ماه به اوج خود می‌رسد
کانون بارش در بارش شهابی جوزایی صور فلکی جوزا است و شهاب‌ها در امتداد مسیر خود به این کانون می‌رسند؛ به همین دلیل این رویداد را به این نام می‌شناسند. بارش شهابی جوزایی در فصل پاییز رخ می‌دهد. از روز ۱۶ آذرماه این بارش‌ها آغاز می‌شوند و بین شب‌های ۲۳ تا ۲۷ آذر ماه به اوج خود می‌رسند. با توجه به رخداد بارش شهابی جوزایی در فصل سرد و احتمال بالای ابری بودن آسمان، بعضی شب‌ها تنها شهاب‌های پرنور دیده می‌شوند؛ اما شدت بارش شهابی جوزایی بالا است و اگر در محلی مناسب قرار بگیرید، امکان تماشای ۱۰۰ شهاب در هر ساعت را خواهید داشت. از این رویداد با عنوان آخرین پدیده نجومی سال یاد می‌شود.
بارش شهابی را کجا ببینیم؟ بهترین مکان برای تماشای بارش شهابی مناطقی با دایره دید وسیع و افق نامحدود و دور از آلودگی‌های نوری هستند. کویرها، نقاط مرتفع و رصدخانه‌های شهرهای مختلف، بهترین مکان‌ها برای رصد بارشهای شهابی به شمار می‌روند.
