کشف دورترین کهکشان با زمین

اخترشناسان بتازگی توانستند دورترین کهکشان با زمین را رصد کنند. این کهکشان که HD1 نام گرفته ۱۳.۵ میلیارد سال نوری با زمین فاصله دارد. ما در واقع وضعیت این کهکشان در ۳۳۰ میلیون سال پس از بیگ بنگ را می‌بینیم.

به گفته دانشمندان با توجه به انبساط شتاب‌دار کیهان، این کهکشان هم‌اکنون حدود ۳۳.۴ میلیارد سال نوری با ما فاصله دارد، در نتیجه به دورترین جرمی تبدیل می‌شود که تاکنون رصد شده است.(البته اگر این کهکشان هنوز وجود داشته باشد) روشنایی بسیار زیاد کهکشان HD1 پژوهشگران را متحیر کرده است؛ اما علت درخشندگی شگفت‌انگیز آن هنوز مشخص نیست.

ممکن است به دلیل وجود یک سیاه‌چاله‌ی عظیم در مرکزش یا ایجاد ستاره‌های اولیه‌ی بسیار بزرگ باشد، که هر دو درک ما از جهان اولیه را به چالش می‌کشند. این کهکشان در پی بیش از ۱۲۰۰ ساعت رصد آسمان با استفاده از داده‌های تلسکوپ‌های سوبارو، ویستا، تلسکوپ فروسرخ بریتانیا و تلسکوپ فضایی اسپیتزر، کشف شد. پیش از این کهکشان GN-z11 که ۱۳.۴ میلیارد سال نوری با زمین فاصله دارد دورترین کهکشان شناخته شده بود.

کهکشان HD1 در طول موج‌های فرابنفش فوق‌العاده درخشان است، یعنی هر چیزی که این نور را تولید می‌کند احتمالاً بسیار داغ است. دو راه ممکن برای درخشش این کهکشان وجود دارد: یا در حال وقوعِ یک انفجار ستاره‌زایی بسیار بزرگ‌تر از آن چیزی است که برای چنین کهکشان کوچکی انتظار داریم یا منزلگاه یک سیاهچاله‌ی کلان جرم فعال است.

این کهکشان سالانه بیش از ۱۰۰ ستاره تشکیل می‌دهد، این تعداد دست کم ۱۰ برابر بیشتر از چیزی است که از چنین کهکشان‌هایی انتظار می‌رود. “فابیو پاکوچی” از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونیان گفت: «این بسیار بزرگ است. این یک عدد دیوانه‌کننده است. یک توضیح این است که این کهکشان ممکن است ستارگان عادی را تشکیل ندهد، بلکه ستارگان اولیه‌ای را تشکیل دهد که بسیار پرجرم‌تر و بسیار داغ‌تر از ستارگان معمولی نزدیک هستند.» ما قبلاً چنین ستاره‌های اولیه‌ای را ندیده بودیم.

توضیح دیگر این است که HD1 می‌تواند میزبان یک سیاهچاله فوق‌العاده کلان‌جرم باشد. “پاکوچی” می‌گوید: «رصد یک سیاهچاله با جرم ۱۰۰ میلیون خورشیدی در اوایل کیهان واقعاً راهگشا خواهد بود، زیرا ما واقعاً مطمئن نیستیم که چگونه این سیاهچاله تشکیل شده است.» سیاهچاله‌ها برای رشد به زمان نیاز دارند و HD1 آنقدر دور است که ما آن را همانگونه رصد می‌کنیم که ۳۳۰ میلیون سال پس از بیگ بنگ مشاهده می‌کردیم، بنابراین مشخص نیست که چگونه یک سیاهچاله می‌تواند به این سرعت بزرگ شود.

به پژوهشگران زمان داده شد تا با تلسکوپ فضایی جیمز وب، HD1 و همچنین دو جرم دیگر به نام‌های HD2 و HD3 که به نظر می‌رسد تقریباً به همان اندازه دور هستند، را رصد کنند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Astrophysical و ماهنامه انجمن سلطنتی نجوم منتشر شده است.