تولد ستاره‌ها از برخورد ابرهای ماژلانی

مشاهدات دانشمندان نشان می‌دهد برخورد ابرهای ماژلانی بلند و کوتاه در موقعیت‌های مختلف زمانی موجب پدید آمدن سیلی از ستاره‌ها شده‌ است.

پایگاه اطلاع‌رسانی ساینس‌نیوز، ابرهای ماژلانی با چشم غیرمسلح در نیمکره جنوبی دیده می‌شوند و تاکنون پرنورترین کهکشان‌های شناخته‌شده‌ پیرامون کهکشان راه شیری اند و یک جفت را تشکیل می‌دهند.

پل ماسانا منجم از دانشگاه سوری انگلیس و همکاران وی ابر ماژلانی کوتاه را بررسی کردند. بر اساس مشاهدات آنها پنج نقطه عطف در زمان تشکیل ستاره های کهکشان ابر ماژلانی کوتاه در سه میلیارد، ۲ میلیارد، ۱.۱ میلیارد و ۴۵۰ میلیون سال قبل با زمان نقاط عطف تشکیل ستاره در ابرهای ماژلانی بزرگ همزمان است.

این مساله نشان می‌دهد وقتی دو ابر ماژلانی با هم برخورد می کنند، ستاره یک کهکشان موجب تشکیل ستاره کهکشان دیگری تشکیل می‌شود.

پائول زیویک، منجم در کالج دانشگاهی ای و آم تگزاس که در این مطالعه مشارکت نداشته اشت، می گوید: این جزئی ترین تاریخچه از تشکیل ستاره است که ما تاکنون از ابرهای ماژلانی به دست آورده ایم. یافته های این مطالعه تصویری بسیار کامل از برخورد شدید و طی چند ۱۰ میلیارد سال به دست می دهد.

حتی با اینکه دو کهکشان یادشده با فواصل نوری ۱۶۰ و ۲۰۰ هزار سال نوری از زمین به دور کهکشان راه شیری می چرخند، در حرکتی بیضی به دور یکدیگر نیز می‌چرخند و در بازه‌های زمانی مشخصی از کنار هم رد می‌شوند.

گرتینا بسلا محقق همکار این مطالعه و استاد فیزیک نجوم در دانشگاه آریزونا در توسان می‌گوید: دقیقا همانطور که نیروی ماه بر جزر و مد دریاها اثر می گذارد، گرانش ناشی از جاذبه یک کهکشان با گازهای دیگر می آمیزد و موجب تولد ستاره ها می شود.

بر اساس اطلاعاتی که از نقاط عطف تشکیل ستاره ها داریم، دوره بین برخورد ابرهای ماژلانی از یک میلیارد سال تا نیم میلیارد سال کاهش یافته است. در حالی که ابر ماژلانی کوتاه دور ابر ماژلانی بلند می چرخد، دور هاله سیاه بزرگ تر کهکشان نیز می گردد و ماده سیاه را به خود جذب می کند. قدرت کششی این ماده سیاه ابر ماژلانی کوتاه را کندتر کرده و مسیر حرکت آن را دور ابر ماژلانی بلند، کوتاه می کند.

اما ممکن است آینده این دو کهکشان به همین اندازه موجب تولید ستاره نشود، آنها اخیرا بیشتر از قبل به راه شیری نزدیک شدند و به گفته بسلا گرانش کهکشان راه شیری آنها را از هم جدا کرده است. در این صورت ابرهای ماژلانی که اکنون ۷۵ هزار سال نوری از هم فاصله دارند، ممکن است دیگر با هم برخورد نکنند و دوره‌ های پربار و ستاره‌ساز آنها پایان یابد.