بیگ بنگ: اخترشناسان در یک کهکشان که ۱۲.۸ میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد، مولکولهای آب و مونوکسید کربن را کشف کردند.
نشانههایی از وجود آب در کهکشانی در فاصلهی ۱۲.۸ میلیارد سال نوری از زمین کشف شده و این دورترین فاصلهای است که تاکنون در آن مولکولهای آب یافت شده است. آب به دلیل عناصر زندگی بخشی که دارد بیشتر از هر ماده شیمیایی دیگری مورد توجه دانشمندان است. قدمت این عناصر متعلق به زمانی است که جهان فقط ۷۸۰ میلیون سال داشت.
به گفتهی محققان، جهان مولکولی خیلی زود آغاز به کار کرد و از هلیوم و هیدروژن موجود در ستارگان به ترکیبات پیچیدهتری رسیده است. عناصری که از هلیوم و هیدروژن سنگینتر هستند زمانی که ستاره به پایان عمر خود نزدیک میشود در هسته دچار همجوشی میشوند بنابراین بر طبق این تحقیقات مرگ ستارههای اولیه به تولید این مولکولها کمک کرده است.
اخترشناسان دانشگاه ایلینوی در اربانا با استفاده از آرایهمیلیمتری بزرگ آتاکاما معروف به آلما(ALMA) در شیلی شواهدی از وجود مولکولهای آب که از اتمهای هیدروژن و مونوکسید کربن ساخته شدهاند در این کهکشان باستانی یافتند. یافتن شواهدی از مولکولهای آب در این فاصله دور به اخترشناسان بینشی در مورد سرعت تغییر جهان میدهد.
کهکشان “SPT۰۳۱۱-۵۸” که این مولکولها در آن یافت شدند از دو کهکشان تشکیل شده و اولینبار توسط دانشمندان رصدخانه آلما در سال ۲۰۱۷ کشف شده است. این کهشکان در فاصلهی ۱۲.۸ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد، یعنی نور آن ۱۲.۸ میلیارد سال در سفر بوده تا به زمین برسد و زمان «بازیونیده شدن جهان» را نشان میدهد. این فرایند زمانی رخ داد که جهان تنها پنج درصد از سن کنونی خود را داشت و اولین ستارهها و کهکشانها در حال متولد شدن بودند.
Radio View of SPT scaledنوری که ما شاهد آن هستیم دو کهکشان در حال ادغام را نشان میدهد. ستارگانی که با مصرف گازهای آنها تشکیل میشوند در نهایت یک جفت کهکشان بیضوی باقی خواهند گذاشت. “سریوانی جاروگولا” ، نویسنده اصلی این مقاله گفت:« اکسیژن و کربن از نخستین عناصر تشکیل شده در کیهان هستند که به مثل آب و مونوکسید کربن برای حیات ضروری هستند. این موضوع به ما فرصتهای بالقوهای برای رصد مولکولهای فراوان در جهان میدهد تا تاثیر این عناصر سازندۀ حیات را در کیهان نخستین بیشتر درک کنیم.»
آب پس از هیدروژن و مونوکسید کربن سومین عنصر فراوان در جهان است. مطالعه اولین کهکشانها در جهان به دانشمندان در درک بهتر نحوۀ تشکیل، رشد و تکامل جهان کمک میکند. “جاروگولا” میگوید: مطالعه گاز و غبار این کهکشانهای اولیه به ما در درک ویژگیهای آنها مانند تعداد ستارگان در حال شکلگیری، سرعت تشکیل آنها، ارتباط میان کهکشانها با یکدیگر و محیط میانستارهای کمک میکند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Astrophysical منتشر شده است.