مهروماه

فضاپیمای رباتیک “نیوهورایزنز” ناسا که تاکنون ۶.۹ میلیارد کیلومتر را در فضا طی کرده، نخستین آزمایش “اختلاف منظر” بین ستاره‌ای را انجام داد، این آزمون برای یافتن فاصلۀ اجرام فضایی صورت می‌گیرد.

جابجا شدن ظاهری یک شیء نسبت به زمینه‌اش که معلول جابجا شدن ناظر باشد را اِختِلافِ مَنظَر یا دیدگشت می‌گویند. این حرکت ظاهری در واقع معلول حرکت انتقالی زمین به‌ دور خورشید است. این فضاپیما آزمایش مذکور  را انجام داد تا نشان دهد موقعیت ستاره‌ها در فضا متفاوت از آنچه که در زمین مشاهده می‌شود، است.

فضاپیمای رباتیک “نیوهورایزنز”(New Horizons) نخستین فضاپیمایی بود که سیاره پلوتون را از نزدیک مورد بررسی قرار داد و اکنون این فضاپیما برای گرفتن عکس‌هایی از “یک آسمان بیگانه”(an alien sky) در فضا گشت می‌زند. این فضاپیما تاکنون بیش از ۶.۹ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله گرفته و در حال ثبت تصاویری از مناظری است که در آن ستاره‌ها در مناطق مختلفی نسبت به آنچه از زمین مشاهده می‌شوند قرار گرفته‌اند.

تصاویر نشان می‌دهد که ستارگان نزدیک پلوتو همانند ستاره “پروکسیما قنطورس” و ستاره “ولف ۳۵۹” در قسمت‌های مختلفی از آسمان قرار گرفته‌اند و مکان آنها نسبت به مکانی که منجمان از زمین شاهد آن بوده‌اند متفاوت است. با توجه به فاصله بین فضاپیما و سیاره پلوتون این فضاپیما توانست اولین آزمایش “اختلاف منظر” بین ستاره‌ای را انجام دهد.

“آلن استرن” محقق اصلی فضاپیمای نیوهورایزنز از موسسه تحقیقات جنوب غربی(SWRI) گفت: باید بگوییم که دید فضاپیمای نیوهورایزنز به آسمان نسبت به آنچه ما از زمین مشاهده می‌کنیم متفاوت است و این موضوع به ما اجازه داده است کاری را انجام دهیم که قبلاً انجام نشده بود و این کار مشاهده ستارگان از فاصله بسیار نزدیک است. ما توسط داده‌های این فضاپیما درمی‌یابیم که موقعیت قرار گرفتن آنها در آسمان متفاوت از آنچه در زمین مشاهده می‌کنیم است.

محققان این تیم از ۲۲ تا ۲۳ آوریل جهت دوربین دوربرد کاوشگر نیوهورایزنز را به سمت ستاره‌های نزدیک آن که دو ستاره “پروکسیما قنطورس” و ستاره “ولف ۳۵۹” هستند، تغییر دادند. طی این مدت فضاپیمای مذکور حدود ۶.۹ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله داشت که این موضوع آن را به انجام آزمایش اختلاف منظر قادر می‌ساخت. این فاصله آنقدر دور است که داده‌های حاوی عکس‌ها که با سرعت نور ارسال می‌شوند حدود ۶.۵ ساعت طول کشید تا به دانشمندان در روی زمین برسند. با این حال نیوهورایزنز  دورترین فضاپیمای بشر نیست. زیرا ویجر یک، تاکنون ۲۲ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله گرفته و ویجر ۲ نیز ۱۸ میلیارد کیلومتر دور شده است.

استرن گفت: هیچ چشم انسانی با چشم غیرمسلح نمی‌تواند این تغییرات در مکان ستاره‌ها را تشخیص دهد. انجام آزمایش اختلاف منظر به دانشمندان کمک می‌کند تا فاصلۀ ستاره‌ها از یکدیگر را اندازه‌گیری کرده و مکان آنها را در فضا تشخیص دهند.

نیوهورایزنز فضاپیمای رباتیک ناسا و بخشی از برنامه‌های فضایی “مرزهای نو” است که در ۱۹ فوریه ۲۰۰۶ میلادی به‌ سوی کمربند کویپر حرکت کرد. این کاوشگر فضایی که آن را کاوشگر بین‌سیاره‌ای یا “سیاره‌پیما” هم خوانده‌اند، نخستین فضاپیمایی است که به‌ سوی پلوتو پرواز کرد و به مطالعه درباره این سیاره کوتوله و پنج قمر آن که تاکنون شناخته‌ شده، به‌ ویژه” شارون”(Charon)، پرداخت. این کاوشگر فضایی ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۵ پس از گذر از کنار پلوتو به سراغ کمربند کویپر رفت تا دستکم با یکی از اجرام این کمربند نیز دیدار کند.