مریخ فوق‌العاده است. این سیاره مملو از صخره‌های بزرگ است و غروب‌های آبی رنگ ِ زیبایی دارد. اما انکار نمی‌کنیم که مریخ بیشتر از بقیه‌ی سیارات مورد توجه قرار گرفته است. سیارات دیگر منظومه‌شمسی نیز اسرار خاص خود را دارند؛ به همین منظور بتازگی ناسا مطالعات مفهومی‌اش را بر روی مأموریت‌های سیاره‌ای بودجه‌بندی کرده تا ببیند در آیندۀ نزدیک سفر به کدام سیاره بهتر است.
شورای ملی پژوهش ایالات متحده آمریکا هر ۱۰ سال مسائل کلیدی و پیشنهادات ِ مهم در زمینۀ علوم سیاره‌ای را برای دهۀ آینده مطرح می‌کند، بررسی آتی محققان در سال ۲۰۲۳ منتشر می‌شود. تمام این مطالعات ِ مفهومی به مأموریت تبدیل نمی‌شوند، در نتیجه تمام مأموریت‌های انتخابی به طور کامل توسعه پیدا نمی‌کنند. مثلأ یک مأموریت مفهومی به مریخ که در بررسی سال ۲۰۱۳ مطرح شده بود، اکنون لغو شده است.
اما مأموریت به شدت هیجان‌انگیزِ کلیپر به مقصد اروپا قمر مشتری که در حال حاضر در دست توسعه است، بخشی از همان بررسی بود. در حال حاضر برنامه‌ریزی شده تا این مأموریت در دهۀ ۲۰۲۰ آغاز شود. در حالیکه چکیده‌هایی از مقالات که قرار است در بررسی سال ۲۰۲۳ درج شوند شامل مأموریت‌های مریخ و ماه هستند، چکیده‌های دیگری نیز وجود دارد که چیزی فراتر از هیجان را به ما القا می‌کنند.
سرس
“سرس” که در کمربند سیارکی قرار دارد در مداری بین مریخ و مشتری به دور خورشید می‌چرخد. سرس با قطر ۹۴۵ کیلومتر بعنوان بزرگترین سیارک و هم بعنوان تنها سیارۀ کوتوله شناخته می‌شود. همچنین سرس مملو از آب است، هم به شکل یخ و هم به شکل گل‌آلود. بخار آب در سرس ردیابی شده و یک کوه عجیب و غریب در این سیارۀ کوتوله وجود دارد که به نظر آتشفشانی است که گل و لای نمکی را به بیرون پرتاب می‌کند.
مدارگرد سپیده‌دم بیش از سه سال مشغول مشاهده سرس بود؛ اما به گفتۀ دانشمند سیاره‌ای “جولیو کاستیلو” از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا و همکارانش، هنوز چیزهای بیشتری را باید کشف کنیم. آنها چنین نوشتند که هنوز سئوالات زیادی باقی است که با استفاده از داده‌های فضاپیمای سپیده‌دم نمی‌توان به آنها پاسخ داد – مثلأ آیا سرس قابل‌سکونت بوده یا می‌تواند باشد.
آنها گفتند: «آیا سرس بین مدارهای سیارات غول‌آسا یا در کمربند کویپر شکل گرفته؟» در میان پرسش‌های دیگر، ترکیب‌بندی پوستۀ بالایی سرس، ماهیت چرخه‌ی فرار و ستون‌های بخار، شرایط زیست‌محیطی اقیانوس اولیه‌اش و … مورد سئوال واقع شده‌اند. با یک مدارگرد دیگر و یک یا چند کاوشگر – از جمله یک مأموریت احتمالیِ بازگشت نمونه –می‌توانیم به این سئوالات پاسخ دهیم و بفهمیم که آیا سرس تا بحال میزبان حیات بوده یا می‌تواند قابل‌سکونت باشد یا خیر.
سیاره ناهید
سیاره ناهید یک کابوس مرگ است. حداقل سطح آن اینگونه است. فشار جوی آن حدود ۹۰ برابر فشار ِ جوی زمین است، دمای سطح آن به طور میانگین ۴۶۲ درجه سلسیوس است و در ابرهای سولفوریک اسید و دی‌اکسیدکربن غرق شده است. سعی کردیم کاوشگران را پایین بیاوریم اما کار بخوبی پیش نرفت.
اما سئوالات بسیار زیادی داریم. سیاره ناهید از لحاظ اندازه و ترکیب‌بندی بسیار نزدیک به زمین است – و دانشمندان سیاره‌ای سعی دارند بفهمند که چرا زمین برای حیات تا این حد خوب است و ناهید اینگونه نیست. حتی شواهد نشان می‌دهد این دو سیاره زمانی شبیه هم بودند. بنابراین، زمین‌شناس سیاره‌ای “مارتا گیلمور” از دانشگاه وسلیان و همکارانش، قصد دارند یک مأموریت پرچمدار را برای کشف تفاوت سیاره ناهید طراحی کنند.
آنها در چکیدۀ مقاله‌شان نوشتند: «اهداف علمی این مأموریت عبارتند از ۱) کشف تاریخچه مواد فرار و آب مایع بر روی ناهید و تعیین قابلیت‌سکونت در ناهید؛ ۲) ترکیب‌بندی و تاریخچۀ اقلیمی سطح ناهید و بررسی سطح و جو ِ کنونی این سیاره ۳) تاریخچۀ خاک‌شناسی ناهید و فعال بودن کنونی آن». اگر بتوانیم بفهمیم که ناهید چگونه به این روز درآمده، آنگاه اطلاعات زیادی دربارۀ آیندۀ سیاره خودمان نیز بدست می‌آوریم. اما نباید طرح ِ شهر بالونی معلق ناسا بر فراز ناهید را فراموش کنیم. الو؟ ناسا؟
انسلادوس
اروپا قبلأ پوشش داده شده، اما یک قمر یخی غول‌آسای دیگر در منظومه‌شمسی وجود دارد که اخترزیست‌شناسان با هیجان به دنبال بررسی آن هستند – انسلادوس، قمر یخی زحل. در زیر پوستۀ یخی آن یک اقیانوس مایع وجود دارد. و در این اقیانوس، مولکول‌های آلی غنی از کربن و بزرگی قرار گرفته‌اند. دانشمند سیاره‌ای “شانون مک‌کنزی” از دانشگاه جانز هاپکینز و همکارانش قصد دارند یک کاوشگر به این قمر ارسال کنند تا اعماق ِ انسلادوس را بررسی و نمونه‌برداری کند و ببینند آیا میکروب‌هایی در دریچه‌های هیدروترمال زندگی می‌کنند یا خیر.
آنها در چکیدۀ مقاله‌شان نوشتند: «هدف ما این است تا مجموعه‌ای علمی ارائه دهیم که تضمین کند حتی عدم کشف حیات می‌تواند نتایج ِ معناداری ارائه دهد. با دسترسی مستقیم به نمونه‌های تازه و پتانسیل سکونت‌پذیری بالای اقیانوس‌های انسلادوس، محققان می‌توانند به سئوالات بنیادی حول محور حیات در مکان‌های دیگر منظومه‌شمسی پاسخ دهند.»
نپتون
به دلایلی، هرگز یک کاوشگر اختصاصی به سیارات خارجی منظومه‌شمسی نظیر نپتون و اورانوس ارسال نکرده‌ایم. این یک شکاف بزرگ در دانش ما نسبت به منظومه‌شمسی‌مان – و سیارات فراخورشیدی – است، با توجه به اینکه سیارات از نوعِ نپتون بسیار رایج هستند. به گفتۀ فیزیکدان سیاره‌ای “ابیگل ریمر” از دانشگاه جانز هاپکینز و همکارانش، این مسئله باید مد نظر قرار گیرد. آنها یک مأموریت پرچمدار در منطقۀ خارجی منظومه‌شمسی برای مطالعۀ نپتون و همچنین قمرش تریتون ترتیب دادند؛ تریتون تنها قمر در منظومه‌شمسی است که خلاق جهت ِ چرخش سیاره‌اش به دور آن می‌چرخد.
آنها در چکیدۀ مقاله‌شان نوشتند: «غول‌های یخی درک ما از شکل‌گیری سیارات، تکامل و فیزیکشان را به چالش می‌کشد. برای مثال، مدل‌ها حاکی از آنند که این نوع سیارات یک پنجرۀ زمانی کوچک برای شکل‌گیری دارند اما اگر شکل‌گیری آنها مستلزم چنین زمانبندی خاصی است، چرا تا این حد رایج هستند؟»
به علاوه، شاهدات ِ کاوشگر ویجر ۲ نشان می‌دهد که تریتون می‌تواند یک قمر اقیانوس‌دار باشد. مشاهدۀ فعالیت آن می‌تواند اطلاعاتی دربارۀ ترکیب ِ درونی و تاریخچه آن ارائه دهد؛ به نظر می‌رسد مأموریت به این منطقه گزینۀ مناسبی است. منظومه‌شمسی واقعأ بزرگ و پهناور است و چیزهای زیادی برای دیدن و یادگیری دارد. در یک جهان ایده‌آل، می‌توانیم تمام کاوشگرها را برای بررسی بیشتر ارسال کنیم
ارسال مطلب به ایمیل دوستاتون:
