آلبومین یک نوع پروتئین خیلی مهم است که به مقدار زیادی در خون یافت می‌شود. این پروتئین که در کبد تولید می‌شود، نقشی حیاتی در حفظ عملکردهای مختلف فیزیولوژیکی در بدن انسان ایفا می‌کند.
آلبومین چیست؟
آلبومین یک پروتئین گلوبولار با نقش‌های متعدد فیزیولوژیکی است که توسط هپاتوسیت‌های کبد سنتز می‌شود. این پروتئین پس از سنتز، وارد جریان خون و از این طریق در سراسر بدن توزیع می‌شود. طول عمر آلبومین نسبتاً طولانی است و به آن اجازه می‌دهد به طور مستمر وظایف خود در بدن را انجام دهد. آلبومین به مقدار زیادی در پلاسمای خون یافت می‌شود؛ به‌عبارت‌دیگر این پروتئین بخش بزرگی از کل پروتئین پلاسمای خون را تشکیل می‌دهد. این پروتئین حیاتی جهت حفظ تعادل اسمزی و حمل‌ونقل مواد مختلف در جریان خون انسان ضروری است.
ساختار و بیوشیمی آلبومین
آلبومین دارای وزن مولکولی تقریبی ۶۶.۵ کیلو دالتون است. ساختار آلبومین به دلیل وجود پل‌های دی‌سولفیدی درون‌مولکولی فراوان، بسیار پایدار است. آلبومین با آب محلول و مونومر است و توانایی اتصال به انواع لیگاندها، از جمله هورمون‌ها، اسیدهای چرب و داروها را دارد.
ترکیب اسیدآمینه: آلبومین از یک زنجیره پلی‌پپتیدی تشکیل شده که حاوی ۵۸۵ اسیدآمینه است. ویژگی‌ها و کارکردهای منحصربه‌فرد آلبومین را توالی اسیدهای آمینه در آن تعیین می‌کند.
محل‌های اتصال: این پروتئین دارای محل‌های اتصال متعددی است که به آن اجازه می‌دهند تا مواد مختلف را از طریق جریان خون با خود حمل کند.
پایداری ترمودینامیکی: پایداری آلبومین از طریق مقاومت در برابر تغییرات دما و pH تقویت می‌شود. این ویژگی آن را به یک پروتئین حامل ایدئال در جریان خون انسان تبدیل می‌کند.
عملکرد آلبومین چیست؟
آلبومین در بدن چند عملکرد مهم و گسترده را برعهده دارد که برای حفظ هموستاز در بدن انسان حیاتی هستند.
۱- حفظ فشارخون اونکوتیک
آلبومین کمک می‌کند تا مایعات، درون رگ‌های خونی باقی بمانند و از نشت آنها به بافت‌های اطراف جلوگیری می‌کند. این کار باعث حفظ تعادل حجم خون و فشارخون می‌شود.
۲- حمل‌ونقل مواد
آلبومین به‌عنوان یک پروتئین حامل، مواد مختلف درون‌زا و برون‌زا را در جریان خون حمل می‌کند. این مواد شامل هورمون‌ها، اسیدهای چرب، بیلی‌روبین، داروها و سایر مولکول‌ها هستند. این پروتئین به توزیع و تحویل آنها به بافت‌ها و ارگان‌های مختلف بدن کمک می‌کند.
هورمون‌ها
آلبومین به‌عنوان حامل هورمون‌های تیروئید و استروئیدی عمل می‌کند.
اسیدهای چرب
آلبومین به اسیدهای چرب آزاد متصل می‌شود و به جابه‌جایی آنها به بافت‌هایی موردنظر، کمک می‌کند.
داروها
آلبومین می‌تواند به بسیاری از داروها متصل شود و بر توزیع، دسترسی و حذف آنها در بدن تأثیر بگذارد.
۳- تنظیم اسید و باز
آلبومین به‌عنوان یک بافر تغییرات pH در خون را تنظیم می‌کند و به حفظ تعادل اسید – باز در بدن کمک می‌کند. آلبومین این کار را با اتصال به یون‌های هیدروژن انجام می‌دهد.
۴- خواص آنتی‌اکسیدانی
آلبومین خواص آنتی‌اکسیدانی دارد و از سلول‌ها و بافت‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. این پروتئین ضروری به حفظ یکپارچگی سلولی کمک می‌کند.
۵- تنظیم اسمزی
آلبومین نقش حیاتی در حفظ تعادل اسمزی بین عروق خونی و بافت‌های اطراف دارد. آلبومین توزیع آب، الکترولیت‌ها و سایر سلول‌ها را به خوبی تنظیم می‌کند و به‌این‌ترتیب مایعات طبیعی بدن را متعادل نگه می‌کند.
۶- عملکرد ایمنی
آلبومین در پاسخ ایمنی نقش دارد و به حمل‌ونقل مواد مختلفی مانند هورمون‌ها، آنزیم‌ها و اسیدهای چرب که در سیستم ایمنی دخیل هستند، کمک می‌کند. آلبومین به‌عنوان یک مخزن برای برخی از مولکول‌های تنظیم‌کننده‌ی ایمنی نیز عمل می‌کند.
اهمیت بالینی سطوح آلبومین
سطح آلبومین در خون می‌تواند به‌عنوان یک نشانگر برای وضعیت کلی سلامت انسان عمل کند.
سطح پایین آلبومین که به‌عنوان هیپوآلبومینمی شناخته می‌شود، می‌تواند نشانه سوءتغذیه، بیماری‌های کبد، بیماری‌های کلیوی یا دلایل دیگری مانند التهاب مزمن باشد. به همین دلیل پایش سطوح آلبومین برای ارزیابی و مدیریت وضعیت‌های مختلف پزشکی اهمیت دارد. علائم هیپوآلبومینمی شامل ورم، ضعف عضلانی و خستگی است.
سطوح بالای آلبومین یا هیپرآلبومینمی نادر است و معمولاً با کم‌آبی بدن یا رژیم‌های غذایی پر پروتئین مرتبط است.
از آلبومین می‌توان به‌عنوان نشانگر تشخیصی استفاده کرد. اندازه‌گیری سطوح سرمی آلبومین یک آزمایش تشخیصی رایج است که برای ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای، عملکرد کبد و سلامت کلی بیمار استفاده می‌شود.
کاربردهای درمانی آلبومین چیست؟
پروتئین آلبومین خون در طب مدرن کاربردهای درمانی زیادی دارد. در اینجا برخی از کاربردهای اصلی آن آورده شده است:
۱- درمان هیپوآلبومینمی
برای جایگزینی آلبومین ازدست‌رفته در بیمارانی که سطح آلبومین خون آنها به علت شرایطی مانند نارسایی کبد، بیماری کلیوی یا سوختگی‌های شدید، پایین آمده است، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
۲- افزایش حجم خون
آلبومین برای درمان حجم خون پایین (هیپوولمی) کاربرد دارد. کاهش حجم خون بدن ممکن است به دلایلی مانند ضربه، پارگی رگ یا جراحی رخ دهد.
۳- مدیریت آسیت
از آلبومین برای مدیریت تجمع مایعات در شکم (آسیت) بیمارانی که دچار سیروز کبدی هستند، استفاده می‌شود.
۴- تصویربرداری تشخیصی
از این پروتئین در برخی از کیت‌های تصویربرداری تشخیصی استفاده می‌شود.
۵- پشتیبانی در بیماری‌های کبدی
آلبومین در مدیریت مشکلات مربوط به بیماری‌های کبدی مانند سندرم هپاتورنال و پریتونیت باکتریال کاربرد دارد.
آلبومین برای درمان شرایط مختلفی مانند سندرم دیسترس حاد تنفسی (ARDS) و زردی در نوزادان نارس نیز استفاده می‌شود. آلبومین از طریق ورید برای درمان آسیب‌های شدید، سوختگی‌ها، خونریزی و قبل از جراحی بای‌پس قلب تجویز می‌شود. جالب است بدانید که آلبومین از پلاسمای اهدایی از طریق فرایندی به نام جزئی‌سازی استخراج می‌شود.
آزمایش خون آلبومین چیست؟
آزمایش خون آلبومین عملکرد کبد و کلیه‌ها را بررسی می‌کند. همان‌طور که گفتیم آلبومین یک پروتئین در پلاسمای خون است که توسط کبد تولید می‌شود. آلبومین از نشت مایعات جریان خون جلوگیری می‌کند. همچنین به ویتامین‌ها، آنزیم‌ها، هورمون‌ها و سایر مواد کمک می‌کند تا در سراسر بدن شما جریان یابند. سطح پایین آلبومین ممکن است در نتیجه‌ی بیماری کلیوی، بیماری کبد، التهاب یا عفونت باشد. سطح بالای آلبومین معمولاً در نتیجه‌ی کم‌آبی بدن یا اسهال شدید رخ می‌دهد.
در آزمایش خون آلبومین، میزان آلبومین موجود در خون بررسی می‌شود. اگر پزشک به عملکرد درست کبد یا کلیه‌ها شک کند، معمولاً آزمایش خون آلبومین را درخواست خواهد کرد.
چه زمانی آزمایش خون آلبومین لازم است؟
آزمایش آلبومین خون یک آزمایش برای بررسی عملکرد کبد است. اگر علائم بیماری کبد یا کلیه را داشته باشید، ممکن است علاوه بر سایر آزمایش‌های خون یا آزمایش ادرار به آزمایش خون آلبومین نیز نیاز داشته باشید. سطح آلبومین همچنین می‌تواند نقص‌های تغذیه‌ای به‌ویژه کاهش پروتئین در رژیم غذایی را به خوبی نشان دهد.
علائم بیماری کبد معمولاً شامل موارد زیر است:
کبودی
ادرار تیره
خستگی
یرقان (زردی پوست یا سفیدی چشم‌ها)
ازدست‌دادن اشتها
تغییرات در مدفوع مانند مدفوع رنگ‌پریده
ورم در شکم یا پاها
کاهش وزن بی‌دلیل
علائم بیماری کلیه معمولاً شامل موارد زیر است:
ازدست‌دادن اشتها
خستگی یا مشکل در تمرکز
ادرار مکرر به‌ویژه در شب (نوکتوریا)
پوست خشک یا خارش‌دار
گرفتگی یا ضعف عضلانی
حالت تهوع و استفراغ
ورم در پاها، مچ‌ها یا صورت
مشکل در خواب
تغییرات در ادرار مانند ادرار خونی، کف‌آلود یا تیره
شرایط آمادگی برای آزمایش خون آلبومین چیست؟
آماده‌شدن برای آزمایش خون آلبومین نیاز به انجام کار خاصی ندارد. اما اگر آزمایش‌های دیگری علاوه بر آزمایش آلبومین دارید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که ناشتا باشید (چیزی نخورید یا ننوشید). همچنین ممکن است نیاز به توقف مصرف برخی از داروها قبل از آزمایش داشته باشید؛ زیرا برخی از داروها می‌توانند بر سطح آلبومین خون تأثیر بگذارند.
آزمایش خون آلبومین یک آزمایش معمولی است که خطرات جدی ندارد. ممکن است یک کبودی، درد یا خونریزی خفیف در محل ورود سوزن به بازوی خود مشاهده کنید. این علائم معمولاً در عرض یک یا دو روز از بین می‌روند.
تفسیر نتایج آزمایش خون آلبومین چیست؟
معمولاً چند روز طول می‌کشد تا نتایج آزمایش خون آلبومین آماده شود. سطح طبیعی آلبومین در خون یک بزرگسال بین ۳.۵ تا ۵.۵ گرم در دسی‌لیتر (g/dL) است.
عوارض پایین‌بودن آلبومین خون زیاد است. سطوح پایین‌تر از حد طبیعی آلبومین در خون (هیپوآلبومینمی) ممکن است نشان‌دهنده موارد زیر باشد:
عفونت
التهاب ناشی از سپسیس یا جراحی
بیماری التهاب روده (IBD)
بیماری کلیوی
بیماری کبد مانند سیروز، کبد چرب، سرطان کبد یا هپاتیت A،B یا C
تغذیه ضعیف و نادرست
بیماری تیروئید
سطوح بالاتر از حد طبیعی آلبومین در خون (هیپرآلبومینمی) ممکن است نشان‌دهنده موارد زیر باشد:
کم‌آبی بدن
اسهال شدید
سخن پایانی
آلبومین خون یک پروتئین چندمنظوره و ضروری است که عملکردهای متعددی در حفظ هموستاز بدن بر عهده دارد. نقش آن در تنظیم اسمزی، حمل‌ونقل مواد، حفظ فشار انکوتیک، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، بافر اسید – باز، عملکرد ایمنی و به‌عنوان نشانگر تشخیصی در سلامت و بیماری انسان بسیار اهمیت دارد. تحقیقات و توسعه مداوم در زمینه آلبومین، امید به کاربردهای درمانی جدید و پیشرفت‌های علمی پزشکی را افزایش می‌دهد. پایش سطح آلبومین می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد سلامت کلی بدن ارائه دهد و در تشخیص و مدیریت وضعیت‌های مختلف پزشکی بسیار کمک‌کننده است.
