مهروماه

ویروس کرونا این روزها افکار زیادی را درگیر خود کرده است. در این مطلب درباره علائم، منشاء ، راه‌های تشخیص و درمان، پیشگیری و جلوگیری از این بیماری، پرداخته‌ایم.

ویروس کرونا موجودیت جدیدی نیست و پیش از این نیز قربانیان زیادی گرفته بود، اما به تازگی، نوع جدید و جهش یافته‌ای از آن سر و کله‌اش در شهر ووهان چین پیدا شده است. گفتنی است ووهان ششمین شهر بزرگ چین محسوب شده و محل زندگی ۱۱ میلیون نفر است.

سر و کله ویروس کرونا در سال ۲۰۱۹ از کجا پیدا شد؟

برای نخستین مرتبه، گزارشی از بروز یک بیماری شبیه ذات‌الریه در شهر ووهان، توسط مقامات چینی به سازمان بهداشتی جهانی ارسال شد. افرادی که به این بیماری مبتلا شده بودند، به خاطر عجیب و متفاوت به نظر رسیدن آن، در قرنطینه نگه داشته شده و خیلی سریع تحقیقات برای یافتن منشاء بیمار آغاز شد. بر اساس بررسی‌های اولیه مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ ایالات متحده، این بیماری شبیه ذات‌الریه از یک بازار محلی ماهی‌فروشان در ووهان ریشه گرفته است. یک روز بعد از اعلام این موضوع، بازار نام برده تعطیل شد.

۹ روز بعد از تاریخ گزارش اولیه مقامات چینی به سازمان بعداشتی جهانی مشخص شد نوع جدیدی از ویروس کرونا مسبب این بیماری شده است. گفتنی است کرونا در اصل نام خانواده‌ای از ویروس‌ها است، به طوری که از بیماری سرماخوردگی عادی تا بیماری بسیار خطرناک سارس را در بر می‌گیرد. دو روز بعد و در روز ۲۱ دی ماه، اولین قربانی به خاطر ویروس کرونا گزارش شد. در ابتدا تصور بر این بود که افراد مبتلا همه از منبعی غیر انسانی به این بیماری گرفتار شده و انتقال انسان به انسان رخ نداده است، هر چند احتمال آن رد نمی‌شد.

در روز ۲۳ دی ماه، اولین فرد مبتلا به بیماری ناشی از ویروس کرونا در خارج از کشور چین، در کشور تایلند، رویت شد. این زن علائم خفیفی از بیماری ذات‌الریه داشت و چند روز قبل، از شهر ووهان به تایلند بازگشته بود. سه روز بعد دیده شدن فرد گرفتاری به ویروس کرونا در ژاپن خبرساز شد. او نیز پیشتر، سفری به شهر ووهان چین داشت.

شش روز بعد از اولین قربانی، دومین نفر نیز در روز ۲۷ دی ماه در شهر ووهان به خاطر کرونا درگذشت. او یک پیرمرد ۷۰ ساله بود. بعد از این اتفاق، نگرانی‌ها درباره ویروس مورد بحث افزایش یافت، به طوری که ایالات متحده آمریکا اعلام کرد مسافرانی که از شهر ووهان چین به شهرهای این کشور سفر می‌کنند، در فرودگاه‌ها از نظر سلامت مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

در روز ۳۰ دی ماه، سومین فرد به خاطر ابتلا به بیماری مرموز جانش را از دست داد. در این زمان تعداد افراد گرفتار شده به بیماری نزدیک ۱۰۰ نفر اعلام شده بود. قضیه زمانی همه کشورهای دنیا را نگران کرد که روز به روز با افزایش شدت ویروس کرونا به شروع سال جدید چینی‌ها در روز ۵ بهمن نزدیک می‌شدیم! با شروع تعطیلات، مردم زیادی از این کشور به نقاط مختلف دنیا سفر می‌کنند. اگرچه مقامات چینی خیلی زود اهالی شهر ووهان را قرنطینه کردند، اما کار از کار گذشته بود و ویروس کرونا به شهرهای پکن (پایتخت)، شانگهای و شنژن نیز سرایت کرد.

در ادامه نوبت به رویت فردی گرفتار به ویروس کرونا در کره جنوبی رسید. وی فردی چینی و ساکن شهر ووهان بود و تاکنون این بیماری علاوه بر کشور چین، کرونا از مرز برخی از کشورهای دیگر نیز رد شده، به نحوی که هر روز به لیست کشورهایی که کرونا در آن ورود پیدا کرده است، افزوده می‌شود. از کشورهایی مانند ژاپن، تایلند، سنگاپور، تایوان و کره‌جنوبی گرفته که به چین نزدیکتر هستند تا آلمان و فرانسه و ایتالیا که در اروپا قرار دارند و حتی کشور آمریکا که فاصله جغرافیایی زیادی با چین دارد، ویروس کرونا جولان می‌دهد. آخرین خبرها حاکی از آن است که کرونا به روسیه هم رسیده و حتی به پشت مرزهای ایران نیز رسیده است.

منشاء بیماری کرونا ویروس جدید

تا چند روز پیش، احتمال انتقال بیماری از انسان به انسان در هاله‌ای از ابهام قرار داشت، اما موضوع اکنون تایید شده است. اما ویروس کرونا از کجا نشات پیدا کرده و این مرتبه سر و کله‌اش از کجا پیدا شده است؟ دو مظنون اصلی، سوپ‌ها و خوراکی‌های تهیه شده از مارها و خفاش‌ها هستند که با وجود چندش‌آور به نظر رسیدن از دید ما، جزو خوشمزه‌ترین غذاهای چینی‌ها محسوب می‌شوند! البته هنوز به صورت دقیق در این رابطه ریشه‌یابی نشده است، اما مارهای کریت و کبرای چینی دو گزینه احتمالی به شمار می‌روند.

در خانواده ویروس‌های Coronaviruses، خطرناک‌ترین موارد به بیماری سارس و مرس منجر می‌شوند. نکته اینجاست که آن‌ها در زمره ویروس‌های zoonotic قرار می‌گیرند. این موضوع نشان می‌دهد اولین افرادی که به بیماری‌های نام برده مبتلا شده‌اند، آن را از حیوانات دریافت کرده‌اند. وقتی ویروس در بدن یک حیوان ورود پیدا می‌کند، یک سری جهش ژنتیکی انجام داده و در ادامه قادر به بیمار کردن انسان می‌شود. نسل‌های جدید به اندازه‌ای جهش پیدا کرده‌اند که از انسان به انسان نیز منتقل می‌شوند.

اما گزارش دیگر، انگشت اتهام را به سوی خفاش‌ها برده‌اند. طبق مطالعات قبلی در زمان کشته شدن تعداد زیادی فرد به خاطر ابتلا به ویروس‌هایی از خانواده Coronaviruses، منشا اصلی SARS-CoV و MERS-CoV خفاش‌ها بودند. این مرتبه نیز نقش آن‌ها بسیار پررنگ اعلام می‌شود. سوپ  خفاش که از آن به عنوان یکی از چندش‌آورترین غذاهای دنیا یاد می‌کنند، در حال حاضر محتمل‌ترین دلیل شیوع ویروس کرونا جدید است.

اولین افراد مبتلا، مشتریان و کارکنان یک بازار ماهی فروشی در شهر ووهان بودند، بازاری که خیلی زود بعد از این اپیدمی تعطیل شد. در بازار یاد شده، گوشت زنده موجودات مختلفی اعم از مرغ، گوسفند، خوک، شتر، الاغ، روباه، گورکن، جوجه تیغی، موش بامبو و انواع خزندگان به فروش می‌رسند. پیش از این، هیچ مطالعه‌ای دربارۀ آلوده شدن حیوانات آبزی به ویروس کرونا اعلام نشده بود، به همین دلیل نگاه‌ها به سمت سایر انواع موجودات به فروش رسیده در بازار ماهی فروشان ووهان رفت.

ارزیابی توالی کدکننده پروتئین اسپایک که تاج ویروس را شکل می‌دهد مشخص کرد نوع جدید ویروس کرونا که با نام ۲۰۱۹-nCoV شناخته می‌شود، شبیه به ویروس‌های مرس و سارس از خفاش‌ها‌ آمده و پیش از آلوده کردن انسان‌ها، در بدن این حیوان با جهش مواجه شده است. البته مدتی بعد، بررسی ریزبینانه توالی ژنتیکی DNA ویروس مجددا محققان را به ریشه گرفتن ویروس جدید کرونا از مارها رساند.

همچنان سوپ خفاش و در کل این پرنده پستاندار، عامل اصلی بیماری اهالی مردم ووهان محسوب می‌شود؛ در حیات وحش، خفاش‌ها توسط مارها شکار می‌شوند. در نتیجه تغذیه مارها از این پستانداران پرنده سبب انتقال ویروس به آن‌ها شده است. به عبارتی ریشه اصلی ویروس کرونا جدید هنوز خفاش‌ها تلقی می‌شوند. با در نظر گرفتن این موضوع، سوال اصلی که برای محققان پدید آمده، چگونگی توانایی ویروس برای سازگار کردن خود با میزبان‌های خون سرد و خون‌ گرم است.

گمان می‌رود که این ویروس جدید از راه فروش غیرقانونی حیوانات وحشی در یکی از بازارهای ماهی ووهان به انسان منتقل شده باشد. با اینکه تحقیقات اخیر در چین نشان می‌دهد که خفاش می‌تواند منشاء احتمالی این ویروس باشد، مصرف سوپ خفاش چندان در این کشور متداول نیست و تحقیقات درباره منشاء دقیق این ویروس ادامه دارد.

علائم بیماری ۲۰۱۹-nCoV

تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات تنفسی حاد از جمله اصلی‌ترین علائم بیماری محسوب می‌شوند. ممکن است قبل از بروز نشانه‌های اصلی، بیمار برای چند روز سرفه‌های بدون دلیل داشته باشد. در موارد حاد، مشکلات گوارشی نیز پدید آمده و اسهال به سراغ بیمار خواهد آمد. در گزارش‌هایی از بیماران مبتلا به ویروس کرونا جدید ووهان چین، اختلالات انعقادی و نارسایی‌های کلیوی نیز گزارش شده است.

همانطور که می‌بینید، علائم اصلی بیماری شباهت زیادی به سرماخوردگی دارند، به همین دلیل در ابتدا قادر به تشخیص دقیق نوع بیماری خود نیستید. به وسیله نمونه‌برداری از مخاط بینی و گلو، نمونه برداری از خون یا دیگر انواع آزمایش، ریشه بیماری مشخص خواهد شد. در حالت معمول و خوشبینانه، انتظار می‌رود علائم بعد از چند روز از بین بروند، اما در صورتی که ویروس کرونا به دستگاه تنفسی تحتانی (نای و ریه) سرایت کند، مخصوصا در افراد دارای سن بالا، بیماری‌های قلبی ایجاد کرده و در افرای دارای سیستم ایمنی ضعیف، به ذات‌الریه منجر می‌شود.

آخرین آمارها کشته شدگان و مبتلایان

چین از ابتدای شروع این اپیدمی به صورت روزانه آمار دقیقی از شمار مبتلایان و قربانیان ویروس کرونا در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دهد. تا زمانی که این خبر منتشر می شود، نرخ مبتلایان به این ویروس جدید در چین در روز یکشنبه ۲ فوریه ۲۰۲۰ به ۱۴۳۸۰ نفر رسید و نرخ کشته شدگان به ۳۰۵ نفر رسید که از آمار افراد مبتلا به ویروس سارس در سال‌های ۲۰۰۲-۲۰۰۳ پیشی گرفته است. براساس گزارش‌های دریافتی روز یکشنبه ۲ فوریه ۲۰۲۰ یک مرد چینی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در فیلیپین فوت کرد و این اولین مورد ثبت شده مرگ بر اثر این ویروس مرگبار در خارج از چین است.

نسل تازه ویروس کرونا چیست و چقدر خطرناک است؟

نسل تازه‌ای از ویروس کرونا یا کرونا ویروس در منطقه‌ای از چین شیوع پیدا کرده که تا کنون جان ده‌ها نفر را گرفته است. مقامات چین از مردم این کشور خواسته‌اند به شهر ووهان، محل انتشار این ویروس، سفر نکنند و به ساکنان شهر هم توصیه کرده‌اند در شهر بمانند.

تا کنون ابتلای هزاران نفر به این ویروس گزارش شده است. به غیر از چین مواردی دیگری از ابتلا به این بیماری در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا و آمریکا هم مشاهده شده است. کارشناسان سازمان جهانی بهداشت در حال بررسی این موضوع هستند که آیا بیماری جدید تهدیدی در سطح جهانی است و آیا سرعت و سهولت گسترش این بیماری در حدی است که اعلام وضعیت اضطراری و محدودیت سفرهای بین‌المللی را موجه جلوه دهد یا نه.

علائم ویروس جدید چیست؟

در معمولی‌ترین حالت این ویروس باعث سرماخوردگی می‌شود اما در مواردی باعث سندروم حاد تنفسی یا همان “سارس” می‌شود. نشانه‌های ابتلا به این ویروس در انسان تب، سرفه، نفس نفس زدن و تنگی نفس است.

در همان ابتدای ماه دسامبر سال گذشته میلادی که این ویروس در انسان شناسایی شد، مقامات چینی گفتند این ویروس از انسان به انسان منتقل نمی‌شود. اما در حال حاضر مواردی از انتقال این ویروس از انسان به انسان، شناسایی شده است. پیتر هوربی، استاد از دانشگاه آکسفورد، می‌گوید: ” واضح است که این بیماری از انسان به انسان منتقل می‌شود. اما سوال حیاتی این است که چقدر انتقال آن آسان است.”

ویروس سارس را انسان‌ها به هم می‌دهند اما ویروس مرس به سختی از انسان به انسان منتقل می‌شود و تنها از راه تماس مستقیم. ویروس جدید موجب عفونت ریه می‌شود و با سرفه و عطسه همراه است و احتمالا از همین راه هم سرایت می‌کند. کشف این موضوع هم بسیار مهم است که کدام افراد در برابر این ویروس آسیب‌پذیرتر هستند. هنوز مشخص نیست که این ویروس در چه دوره‌ای بعد از انتقال، موجب عفونت می‌شود، قبل از بروز علائم آن در بدن یا هنگامی که علائمش در بدن شدید شد.

سرعت انتقال این ویروس چقدر است؟

به نظر می‌آید شمار مبتلایان به این ویروس در مدت چند روز به به هزاران نفر است. اما در حقیقت بسیاری از موارد تازه مبتلا به این ویروس، از چند روز قبل بیمار شده بودند و با تاخیر شناسایی شدند. اطلاعات کمی درباره نرخ رشد این اپیدمی وجود دارد. اما متخصصان معتقدند که شمار بیماران مبتلا به این ویروس احتمالا بالاتر از موارد ثبت‌شده است.

تا کنون مواردی از ابتلای به این بیماری در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا و ایالات متحده هم مشاهده شده است. این بیماری نخستین‌بار در شهر ووهان چین بروز کرد و تمام مبتلایان به آن در کشورهای مختلف کسانی بوده‌اند که پیشتر به این شهر سفر کرده بودند. اما این نگرانی وجود دارد که این ویروس توسط میلیون‌ها نفر که برای جشن سال نو میلادی در چین سفر می‌کنند،‌ در اواخر ماه جاری میلادی، همه‌گیر شود.