يكي از مهم‌ترين مسيرهاي توليد انرژي در موجودات زنده، فرآيند فسفريلاسيون
اكسيداتيو است كه در غشاي داخلي ميتوكندري رخ داده و طي آن با مشاركت
كمپلكس‌هاي آنزيمي موجود در غشاي داخلي، انرژي موجود در الكترون‌هاي موجود
در حاملين الكترون (اغلب NADH و NADPH) با حركت در خلال اين كمپلكس‌هاي
زنجيره‌اي و همچنين پمپ كردن پروتون‌ها در خلاف جهت شيب الكتروشيميايي منجر
به توليد ATP به عنوان انرژي مورد نياز براي امور حياتي مي‌شوند.در اين
قسمت به توضيح كامل اين فرآيند و اين
زنجيره انتقال الكترون پرداخته ميشود.زنجيره انتقال الكترون در موجودات زنده شامل چهار كمپلكس آنزيمي است:
1-كمپلكس اول موسوم به NADH دهيدروژناز بوده كه منجر به اكسيداسيون
الكترون‌هاي موجود در NADH توليد شده در چرخه سيتريك اسيد که درون ماتریکس
میتوکندری رخ می‌دهد، ميشود.در مرحله بعد، الكترون‌هاي ايجاد شده به سمت
اوبي كوئينون منتقل مي‌شوند.به طور كلي به ازاي هر دو الكترون وارد شده به
درون ابن كمپلكس، چهار پروتون به فضاي بين غشايي ميتوكندري پمپ ميشود.
اوبي‌كوئينون كه به عنوان حاملي محلول در فضاي دروني غشاي داخلي ميتوكندري
قرار دارد، به دليل آنكه به طور محكم در ساختار پروتئبن خاصي قرار نگرفته
است، قادر است به طور آزادانه در درون غشا حركت كرده و باعث انتقال الكترون
و پروتون در عرض غشا شود.
2-كمپلكس دوم موسوم به سوكسينات دهيدروژناز بوده و منجر به اكسيداسيون
FADH2 تولید شده از چرخه سيتريك اسيد و انتقال الكترون‌های آزاد شده به سمت
اوبي كوئينون ميشود. اين كمپلكس نقشي در پمپ كردن پروتون ندارد.
3-كمپلكس سوم موسوم به كمپلكس سيتوكروم bc1 بوده، منجر به اكسيداسيون
اوبي‌كوئينون احيا شده و انتقال الكترون‌ها به سيتوكروم c1 ميشود.به ازاي
هر دو الكترون، چهار پروتون توسط اين كمپلكس به دروه فضای بین دو غشای
میتوکندری پمپ ميشود.سيتوكروم c كه پروتئيني با اتصال ضعيف به ديواره
خارجي غشاي داخلي است، مسئوليت انتقال الكترون بين كمپلكس سوم و چهارم را
بر عهده دارد.
4- كمپلكس چهارم موسوم به سيتوكروم c اكسيداز بوده و به عنوان آخرين
اكسيداز موجود در اين چرخه با مصرف چهار الكترون منجر به تبديل اكسيژن
مولكولي (O2) به مولكول آب (H2O) ميشود. در اين مرحله به ازاي دو الكترون،
دو پروتون به سمت فضاي بين غشايي میتوکندری پمپ ميشود.
