در هنگام دم ترکیبی از گازهای نیتروژن، اکسیژن و کربن‌دی‌اکسید وارد کیسه‌های هوایی می‌شود. اکسیژن هوا با کربن‌دی‌اکسید موجود در خون مبادله می‌شود. بنابراین هوای بازدمی ترکیب متفاوتی با هوای دمی دارد. این هوا اکسیژن کمی دارد در عوض دی اکسید کربن آن زیاد است و حاوی بخار آب نیز می‌باشد.
مرکزی در مغز (بصل النخاع) برای تنظیم تنفس وجود دارد که در حالت استراحت ٢٠ ـ ١٥ بار در دقیقه شش‌ها را به فعالیت وا می‌دارد و در هنگام فعالیت میزان آن را افزایش می دهد. با وجود این مرکز نیاز دایمی به اکسیژن در هر شرایطی تأمین می‌گردد. قبل از این که اکسیژن هوا به اندام‌های بدن برسد، از طریق شش‌ها جذب می‌گردد.
جذب اکسیژن فقط در کوچک ترین واحدهای عمل در دستگاه تنفسی یعنی کیسه‌های هوایی امکان‌پذیر است که سبب ورود اکسیژن به خون می‌شود و از طریق آن به تمامی سلول‌های بدن می‌رسد.
ماهیچه دیافراگم نقش مهمی در فرآیند تنفس دارد. این ماهیچه‌ی مخطط حفره‌ی شکمی را از قفسه‌ی سینه جدا می‌کند. دیافراگم همچنین باعث می‌شود فشار بالای داخل شکم، بر قفسه‌ی سینه تأثیری نگذارد در غیر این صورت تنفس مختل می‌شود.
هنگامی که بدن در حال استراحت است، برای تنفس، فقط ماهیچه دیافراگم فعالیت دارد در این حالت تنفس دیافراگمی یا تنفس شکمی نامیده می‌شود. در تنفس شکمی، دیافراگم منقبض می‌شود و حفره‌ی قفسه‌ی سینه افزایش حجم می‌یابد، در نتیجه حجم شش‌ها نیز افزایش می‌یابد. در تنفس بسیار عمیق دیافراگم تا ١٠ سانتی‌متر پایین می‌آید و سطح دیافراگم که در حالت عادی گنبدی شکل است، مسطح می‌گردد یا حتی به سمت پایین متمایل می‌شود و در نتیجه‌ی آن قلب که روی دیافراگم قرار دارد، به طرف پایین و متمایل به غضروف‌های دنده‌ای یا صفاق آویزان می‌گردد. در افراد خیلی لاغر و قد بلند می‌توان حتی با چشم این پدیده را دید.
