بقهبندی علمی جانداران برای اینکه کار
بررسی جانداران، اعم از جانوران و گیاهان، سادهتر شود، آنها را ردهبندی
یا طبقهبندی میکنند. در طبقهبندی زیستشناختی، هر جانداری در جایگاه
ویژهای از نظر دستهبندی قرار میگیرد. به هر سطح از دستهبندی، یک آرایه
(Taxon) گفته میشود. طبقهبندی علمی جانداران درواقع زیرمجموعهای از دانش
آرایهشناسی زیستی یا آرایهشناسی (تاکسونومیِ) آلفا (Alpha Taxonomy)
است.
«طبقهبندی علمی جانداران» شکلی از آرایهشناسی علمی است که باید آن را از
طبقهبندی جانداران از سوی مردم عادی، که بنیان علمی ندارند، بازشناخت.
گرچه گاه اصطلاحات سامانهشناسی، آرایهشناسی و طبقهبندی علمی را بهطور
مترادف با هم بهکار برده میشوند و ممکن است برخی آنها را با هم اشتباه
بگیرند، ولی هریک تعریف و مرز و محدودهٔ کاریِ مربوط به خود را دارند.
آرایهشناسی به توصیف، شناخت، طبقهبندی و نامگذاری جانداران
(ارگانیسمها)، چه موجود و چه منقرض، گفته میشود در حالی که طبقهبندی
علمی تنها بر بخشی از این دامنه یعنی همان گذاردن جانداران در گروههایی که
ارتباط بین آنها را بنمایاند، میپردازد.
با توجه به اینکه ارتباط میان یک جاندار با دیگر موجودات زنده را میتوان
بدون آنکه اول چنانکه باید و شاید مورد مطالعه و بررسی دقیق وریزبینانه
قرار داده شود، فهمید، طبقهبندی علمی یاری بزرگی در ثبت و گزارش اطلاعات،
هم به دیگر دانشمندان و هم به مردم عادی میرساند و در واقع گام آغازینی
برای ادامهٔ بررسیهای آرایهشناختی به شمار میرود. تبارشناسی تبارزایش
نیز هرچند در عمل کل حوزهٔ کاری «آرایهشناسی» را دربرمیگیرد ولی هدف
اصلیش پی بردن به چگونگی خویشیها و نسبتهای جانداران در طول زمان است.
«طبقهبندی علمی» نوین ریشه در کارهای کارل لینه، که جانداران را بر طبق
مشخصههای همسان جسمی گروهبندی میکرد، دارد. البته پس از وی، این
گروهبندیها برای سازگاری هر چه بیشتر با «اصل نسب مشترک» داروینی مورد
بازبینی قرار گرفتهاند.