پرویز تناولی (متولد ۱۳۱۶ در تهران) تندیسگر، نقاش، پژوهشگر و مجموعه دار معروف ایرانی است. مجموعه‌های “هیچ”، “دست‌ها”، “قفل و قفس” و “شاعر”در زمره معروف‌ترین آثار پرویز تناولی قرار دارند که در این میان “هیچ” شهرتی جهانی دارد. لازم به ذکر است که مجسمه‌ی پرسپولیس تناولی در سال ۱۳۸۷ با رکورد بی‌سابقه‌ی بیش از دو میلیون و پانصد هزار دلار در حراج کریستی به فروش رفت.
برای نخستین بار در ۱۳۳۷ مجسمه‌ای به یاد فرهاد کوهکن می‌سازد. این مجسمه که فرهاد را پس از افتادن از کوه نشان می‌دهد، پایه‌ای می‌شود برای مجموعه‌ی “شاعر”. در این سال‌ها تناولی در آکادمی میلان درس می‌خواند و شاگرد مارینو مارینی بود و به گفته‌ی خودش “کارهایم هنوز از تاثیر استادم به در نیامده بود”. پرویز تناولی در کتابش در مورد مجموعه‌ی “شاعر” می‌گوید: “تا پیش از ۱۳۴۰ و سفر به امریکا هر چه می‌ساختم و می‌کشیدم به یاد فرهاد بود و عنوان آن‌ها با نام او تنیده بود.” وی در زمستان ۱۳۴۰ دعوتنامه‌ای از کالج هنری میناپولیس دریافت می‌کند. در این دعوتنامه، کالج وی را به عنوان “هنرمند مدعو” به مدت شش ماه دعوت کرده بود. او پس از آن که خود را به میناپولیس رساند، در کارگاه مجسمه‌سازی کالج مشغول به کار شد و شروع کارهایش را به ادامه‌ی همان کارهای مسی بنا گذاشت.
اولین ایده‌ی “هیچ” در سال ۱۳۴۳ در آتلیه زال زر به سراغ پرویز تناولی آمد. نخستین ظهور “هیچ” با پلاستیک زرد و در قطعه‌ای متشکل از مواد گوناگون بود. دکتر شیوا بلاغی معتقد است بخشی از منبع الهام “هیچ”، آگاهی ژرف تناولی از شعر کهن پارسی بوده است. او “هیچ” را را برگرفته از اشعار مولانا می‌داند. تناولی هم این گفته را تائید کرده و می‌گوید: “دلبستگی من به شعر کهن شرق، از جمله علایق دیرپایی است که همیشه نسبت به شرق پربار داشته‌ام”.
“هیچ” در واقع اعتراض تناولی به دو جریان عمده ی مسلط آن روز هنر ایران بود: یکی افرادی که هرچه از غرب می آمد را می‌پرستیدند و دیگر افرادی که خط و خطاطی رادرنقاشی های مکتب سقاخانه ستایش می کردند.اگر چه تناولی خودیکی از پایه گذاران آن مکتب به شمار می رفت،اما به گفته ی خودش “هیچ” ندای این اعتراض بود.در بهار ۱۳۵۲ بیست و پنج مجسمه ی هیچ پرویز تناولی در تهران به نمایش عمومی درآمدند. در سال ۱۹۷۱ (۱۳۵۰) یک مجسمه هیچ از جنس فولاد ضد زنگ در دانشگاه هملین در مینه سوتا سنت پل امریکا نصب شد.از ۴۵ سال پیش تا به امروز، “هیچ” به نماد و تصویر هنر مدرن ایران بدل شده است.
آخرین نمایشگاه وی که هم‌زمان با رونمایی از کتاب “شاعر” بود، آدینه ۲۳ آبان ماه در گالری اعتماد ۳ برگزار شد. وی که دیگر حاضر به مصاحبه نمی‌شود، می‌گوید “همه چیز را کتاب‌هایم گفته‌ام”. تا به امروز بیش‌از ده جلد کتاب از او به چاپ رسیده است که منبع ارزشمندی برای هنرپژوهشان است.
ارسال مطلب به ایمیل دوستاتون:
