چارلز رابرت داروین زیست شناس و زمین شناس انگلیسی بود. از آثار او می توان خاستگاه گونه ها یا «منشأ انواع» و تبار انسان، و انتخاب طبیعی در ارتباط با جنسیت را نام برد. او از اعضای انجمن سلطنتی بریتانیا بود. از کتاب او با نام کامل «خاستگاه گونه ها به وسیله انتخاب طبیعی» به عنوان یکی از مهم ترین کتاب های دنیا یاد می شود.
دوران کودکی و جوانی چارلز داروینچارلز داروین در 12 فوریه 1809 در شهر کوچک بازرگانی شروزبری انگلیس متولد شد. وی با وجود اینکه از یک خانواده ثروتمند بود ولی به کاوش در طبیعت علاقه داشت. داروین فرزند پنجم یک خانواده 8 نفری بود. پدر او دکتر R. W و پدربزرگش، دکتر اراسموس داروین، یک گیاه شناس مشهور بود. مادر داروین، سوزانا هنگامی که تنها 8 سال داشت درگذشت.
تحصیلات چارلز رابرت دارویندر اکتبر ۱۸۲۵، در سن ۱۶ سالگی داروین به همراه برادرش اراسموس در دانشگاه ادینبورگ ثبت نام کرد. دوسال بعد، وی دانشجوی دانشکده مسیح در کمبریج شد. پدرش امیدوار بود که او نیز راه او را طی کند و یک پزشک شود، اما دیدن خون باعث شد داروین مبهوت شود. پدرش به او پیشنهاد کرد که رشته تحصیلی خود را کند تا برای خودش کسی شود، اما داروین تمایل بیشتری به مطالعه تاریخ طبیعی داشت.
نخستین کشف چارلز داروین تشخیص تخم های سیاه یافت شده در پوسته صدف چروک بود که متوجه شد این تخم ها، تخم های زالوی اسکیت بودند. چارلز داروین هم زمان با انجام این فعالیت ها پیش رابرت جیم سان درس تاریخ طبیعی و زمین شناسی را فرا می گرفت ولی بعداز مدتی خسته شد و به یادگیری طبقه بندی گیاهان پرداخت. وی شجره گیاهان را فرا گرفت و به کلکسیون موزه دانشگاه که یکی از بزرگترین موزه های اروپا در آن زمان بود کمک می کرد.
کشتی HMS Beaglsدر حالی که داروین در کالج مسیح بود، استاد گیاه شناسی جان استیونس هنسلو مربی او شد. پس از فارغ التحصیلی او از کالج مسیح با مدرک لیسانس هنر در سال 1831، هنسلو داروین را به عنوان یک طبيعت شناس به کشتی HMS Beagls برد. این کشتی به فرماندهی کاپیتان رابرت فیتز روای قرار بود 5 سال به یک سفر پیمایشی به دور دنیا بپردازد. این سفر فرصتی برای زندگی یک جوان تازه کار بود که طبیعت را اثبات کند. در 27 دسامبر 1831، HMS Beagls سفر خود را به همراه داروین در سراسر جهان آغاز کرد. او در طول سفر، نمونه های طبیعی مختلفی از جمله پرندگان، گیاهان و فسیل ها را جمع‌آوری کرد.
چارلز داروین برخی از نمونه ها را در هنگام بررسی و تحقیقاتش برای بررسی دقیق تر همراه با نامه هایی به کمبریج ارسال میکرد به دلیل آن که فقط کمی در زمین شناسی، جمع آوری سوسک و کالبدشکافی بی مهرگان دریایی تخصص داشت ولی در سایر موارد مبتدی بود. به همین علت نمونه ها را برای بررسی دقیق به وسیله متخصصین ارسال می کرد. نخستین مقصدی که چارلز داروین به آن جا رسید و سفرش را ادامه داد مشاهدات، اکتشافات و دانستنی ها زیادی را کسب کرد.
چارلز داروین در گالاپاگوسداروین از طریق تحقیق علمی و آزمایش، فرصتی بی نظیر داشت تا اصول گیاه شناسی، زمین شناسی و جانورشناسی را از نزدیک مشاهده کند. جزایر اقیانوس آرام و مجمع الجزایر گالاپاگوس مانند آمریکای جنوبی مورد توجه خاص وی قرار گرفت. پس از بازگشت به انگلستان در سال ۱۸۳۶، داروین شروع به نوشتن يافته‌های خود در ژورنال تحقیقات، که به عنوان بخشی از روایت بزرگتر کاپیتان فیتز روای منتشر و بعدها در جانورشناسی سفر بیگل ویرایش شد. این سفر تاثیر چشمگیری در دید داروین از تاریخ طبیعی داشت. وی شروع به توسعه نظریه‌ای انقلابی در مورد منشأ موجودات زنده کرد که مغایر با دیدگاه رایج دیگر طبیعت گرایان در آن زمان بود.
نظریه تکامل چارلز داروینداروین در نظریه تکامل اعلام کرد که گونه‌ها از طریق فرآیندی به نام “انتخاب طبیعی” زنده می‌مانند، جایی که آن ها زنده می مانند که با موفقیت سازگار یا تکامل می یابند تا نیازهای متغیر زیستگاه طبیعی خود را تکمیل و تکثیر کنند، در حالی که گونه‌هایی که موفق به تکامل و تولید مثل نمی‌شود از بین می‌روند.
داروین با مشاهدات و بررسی های خود در مورد پرندگان، گیاهان و فسیل‌ها شباهت‌هایی را بین گونه‌های مختلف کره زمین، همراه با تغییرات بر اساس مکان‌های خاص مشاهده کرد. وی را بر این باور داشت که گونه‌هایی که امروز می‌شناسیم به تدریج از اجداد مشترک رشد کرده‌اند. نظریه تکامل داروین و روند انتخاب طبیعی که بعدها به عنوان “داروینیسم” شناخته شدند. در آن زمان، طبیعت شناسان دیگر معتقد بودند که همه گونه‌ها یا در آغاز جهان به وجود آمده‌اند با در طی تاریخ طبیعی ايجاد شد‌ه‌اند. در هر صورت، آن‌ها معتقد بودند که گونه‌ها در طول زمان تقریبا یکسان باقی‌مانده اند.
در سال 1858، داروین پس از سال‌ها تحقیق علمی، در نامه‌ای که در جلسه انجمن لین خوانده شد، نظریه انقلابی تکامل خود را علنا معرفی کرد. در 24 نوامبر 1859، وی توضیحات مفصلی از نظریه خود را در مشهورترین اثر خود، درباره منشاء گونه‌ها به وسیله انتخاب طبیعی منتشر کرد. در قرن بعدی، مطالعات DNA شواهد علمی برای نظریه علمی تکامل داروین ارائه داد. با این حال، بحث و جدال پیرامون درگیری آن با خلقت گرایی _ این دیدگاه مذهبی که همه طبیعت از خدا متولد شده است _ هنوز هم در میان برخی از افراد می‌شود.
داروینیسم اجتماعیداروینیسم اجتماعی مجموعه ايده‌هایی است که در اواخر دهه ۱۸۰۰ ظهور کرد و تئوری داروین را برای توضیح مسائل اجتماعی و اقتصادی به کار گرفت. داروین به ندرت در مورد ارتباط بین نظریه‌های خود و جامعه بشری در هر گونه اظهار نظر میکرد. اما او در حالی که می‌خواست ایده‌های خود را برای عموم توضیح دهد، از مفاهیم کاملا ساده شده‌ای مانند “بقای کامل” جامعه اجتماعی “هربرت اسپنسر” کمک می‌گرفت. با گذشت زمان، همزمان با گسترش انقلاب صنعتی و سرمایه‌داری در سراسر جهان، از داروینیسم اجتماعی به عنوان توجیهی برای امپریالیسم، سوءاستفاده از کارگرها، فقر، نژادپرستی و نابرابری اجتماعی استفاده شده است.
درگذشت چارلز داروینبه دنبال یک عمر تحقیق، چارلز رابرت داروین 19 آوریل 1882 در خانه خانوادگی خود، Down House ، که در لندن بود چشم از جهان فرو بست. وی در وست مینستر ابی به خاک سپرده شد. بیش از یک قرن بعد، ریچارد بروم که یک پرنده شناس در دانشگاه ییل بود، تلاش کرد تا نظریه کمتر شناخته شده داروین در مورد انتخاب جنسیت را در تکامل احیا کند. در حالی که تلاش‌های داروین برای استفاده در انتخاب‌های همسریابی بر اساس زیبایی به عنوان نیروی محرکه تکامل مورد انتقاد قرار گرفت، بروم با استفاده از تخصص خود در زمینه پرندگان یک استدلال موثر ارائه داد و توانست به لیست ده کتاب برتر سال 2017 نیویورک تایمز دست یابد.
روز جهانی چارلز داروین۲۳ بهمن مصادف با ۱۲ فوریه سالروز تولد چارلز داروین است. مراسمی به مناسبت سالگرد تولد چارلز داروین اختصاص داده شده است که روز داروین یا روز جهانی داروین، نامگذاری شده است. در این روز برای یادآوری نقش برجسته داروین در علم و ترویج علم توسط نهادهای مختلف برنامه هایی به صورت کلی برگزار می شود.
