مهروماه

برای اولین‌بار، راننده‌ای با اصالت ایرانی در مهم‌ترین رویداد موتوراسپرت جهان حضور دارد. در این مطلب، مروری بر داستان زندگی نیکولاس لطیفی، راننده جدید تیم فرمول یک ویلیامز داریم.

طی سال‌های اخیر، جوان‌گرایی در موتوراسپرت و خصوصا فرمول یک، افزایش یافته است. هم‌اکنون، رانندگانی در مسابقات جایزه‌بزرگ حضور دارند که بالاترین سطح رقابت‌های اتومبیل‌رانی جهان را، پیش از رسیدن به سن ۲۰ سالگی، آغاز کرده‌اند. مکس ورشتاپن در ۱۷ سالگی، لنس استرول در ۱۸ سالگی و لاندو نوریس در ۱۹ سالگی، اولین تجربه رانندگی در مسابقات فرمول یک جهانی را تجربه کردند؛ درحالی‌که هر سه نفر به‌عنوان جوان‌ترین رانندگان تاریخ این ورزش، طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ وارد رقابت‌های جایزه بزرگ شدند. حتی چارلز لکلرک که هم‌اکنون سه سال سابقه حضور در فرمول یک دارد و برای فراری رانندگی می‌کند، ۲۲ ساله است.

حضور چهره‌های جوان در سطوح بالای مسابقات اتومبیل‌رانی حرفه‌ای جهان، صرفا به دلیل توانایی‌های فنی و قابلیت‌های فردی نیست. به بیان بهتر، عواملی مثل خانواده‌های ثروتمند و بانفوذ در تیم‌های مختلف، پای جوانان و حتی نوجوانان را به پیست‌ها باز کرده است. این شرایط، البته موضوع جدید و رسم تازه‌ای نیست. طبیعتا مالک یا سهام‌دار اصلی یک تیم، می‌تواند خود یا هر یک اعضای خانواده یا دوستان را ضمن رعایت قوانین مسابقات و کسب گواهینامه‌های لازم،‌ به‌عنوان راننده معرفی کند. افزون‌بر این، افراد مشهور، مثل سرمایه‌داران بزرگ یا رانندگان قدیمی نیز وجود دارند که از روابط خود برای اعمال نفوذ در تیم‌ها استفاده می‌کنند.

 

 

پدیده‌ای به‌نام راننده رایگان
پیش از پرداختن به زندگی نیکلاس لطیفی و تیم فرمول یک ویلیامز، بهتر است با اصطلاحی به‌نام Paid Driver یا راننده رایگان (راننده‌ی پول دهنده) آشنا شویم. این عبارت، برای توصیف یک راننده‌ در مسابقات حرفه‌ای اتومبیل‌رانی استفاده می‌شود که قرارداد تجاری با دریافت حقوق ماهیانه یا سالیانه ندارد. چنین فردی، ممکن است بنابر علاقه شخصی یا برای رسیدن به اهداف حرفه‌ای، پشت فرمان خودرو یا موتورسیکلت مسابقه‌ای بنشیند.

طبیعتا، افراد بی‌شماری در سراسر دنیا وجود دارند که حاضر هستند برای شرکت در مسابقات سرعت، پول هنگفتی نیز پرداخت کنند. به همین دلیل، علاوه‌بر اصطلاح Paid Driver یا Pay Driver که به‌دلیل عدم وجود معادل فارسی، نگارنده "راننده رایگان" ترجمه کرده است، عباراتی مثل بچه پول‌دار (rich kid) و خریدار سواری (ride buyer) و آقای راننده (gentleman driver) نیز برای توصیف راننده‌های رایگان (پول‌دهنده) استفاده می‌شود.

پدیده راننده رایگان، نه‌تنها در تاریخ فرمول یک به وفور اتفاق افتاده است؛ بلکه در دیگر رشته‌های موتوراسپرت، مثل فرمول 2، فرمول 3 و خصوصا نسکار امریکا نیز وجود دارد. چهره‌های بسیار مشهوری مثل میشائیل شوماخر، نیکی لائودا و فرناندو آلونسو نیز، حضور در مسابقات فرمول یک را به‌صورت Paid Driver آغاز کردند که البته هرکدام، شرایط متفاوت و داستانی مختص خود دارند. مثلا نیکی لائودا به‌عنوان یکی از برترین رانندگان تاریخ، با سرمایه‌ خانوادگی خود، یک تیم فرمول یک خرید، تجهیز کرد و راننده آن شد.

هم‌اکنون، علاوه‌بر نیکلاس لطیفی، لنس استرول هم به جهت سرمایه‌گذاری خانوادگی و مالکیت تیم فرمول یک ریسینگ پوینت توسط پدرش، راننده رایگان یا پول ‌دهنده (Pay Driver) محسوب می‌شود. این احتمال وجود دارد که تعدادی دیگر از تیم‌های حاضر در مسابقات جایزه بزرگ هم، به دلیل ارزش تبلیغاتی و تجاری این رقابت‌ها، حقوق ماهیانه یا سالیانه به رانندگان خود پرداخت نکنند یا حتی مبالغی را مخفیانه دریافت کنند. نگاهی به توان مالی خیره‌کننده در خانواده‌های بعضی از رانندگان جوان فرمول یک جهان، مثل الکس آلبون و سرجیو پرز و لاندو نوریس، چنین شرایطی را تداعی می‌کند.

بنابر شایعات پرتعداد و البته تأیید نشده در سایت‌های خبری مرتبط با موتوراسپرت، نیکلاس لطیفی برای رسیدن به صندلی فرمول یک تیم ویلیامز در سال ۲۰۲۰، مبلغی حدود ۳۰ میلیون پوند (معادل ۳۸ میلیون دلار) پرداخت کرده است. مایکل لطیفی پدر نیکلاس (برخلاف خانواده استرول)، هنوز سهام‌دار هیچ‌کدام از تیم‌های حاضر در فرمول یک نیست اما میلیاردها دلار، ثروت دارد و نزدیک به ۲۸۰ میلیون دلار در شرکت مکلارن (McLaren Group) سرمایه‌گذاری کرده است تا مالک ۱۰ درصد از کل مجموعه باشد. با این اوصاف، احتمال حضور نیکلاس در تیم فرمول یک مکلارن، طی سال‌های آینده وجود دارد.

 

 

بیوگرافی نیکلاس لطیفی و پدرش
نیکلاس دنیل لطیفی (Nicholas Daniel Latifi) در تاریخ ۸ تیرماه ۱۳۷۴ متولد شد. او هرگز سفری به ایران نداشته و متولد کبک (استان فرانسو‌ی زبان) کانادا است.

پدر نیکلاس با نام مایکل لطیفی، هم‌اکنون ۵۷ سال دارد و با عنوان ثروتمندترین ایرانی‌تبار خارج از کشور شناخته می‌شود. او در سنین نوجوانی به کانادا آمد و اولین شغل خود را با کارگری برای مک‌دونالد شروع کرد. مایکل در کانادا، مهندسی برق را تا سطح کارشناسی آموخت و طی سال‌های بعد، بیشترین ثروت خود را از تأسیس شرکت غذایی سوفینا (Sofina Foods) کسب کرد. مجموعه تحت مالکیت او، هم‌اکنون سومین شرکت بزرگ مرتبط با صنایع غذایی در کانادا محسوب می‌شود.

براساس شنیده‌ها، مایکل لطیفی با خرید و فروش سهام شرکت‌های دانش‌بنیان مثل گروه ادوبی (سازنده نرم‌افزارهای فوتوشاپ و افترافکت و...) نیز ثروت قابل توجهی به‌دست آورده است. او هم‌اکنون مالک ۱۰ درصد از شرکت مکلارن است و سومین سهام‌دار بزرگ این مجموعه محسوب می‌شود. به‌تازگی اخبار تأیید نشده از مذاکرات بین مایکل لطیفی و مالکان تیم فرمول یک ویلیامز نیز منتشر شده است که احتمال خرید این تیم انگلیسی با مبلغی در حدود ۱۷۲ میلیون دلار را نشان می‌دهند. شرکت صنایع غذایی سوفینا که تحت مالکیت مایکل لطیفی است، سال ۲۰۲۰ حامی مالی تیم فرمول یک ویلیامز شد.

 

 

نیکلاس لطیفی قبل از فرمول یک
نیکلاس لطیفی از سن ۱۳ سالگی وارد مسابقات کارتینگ شد. از شانزده‌سالگی، به رقابت‌های حرفه‌ای کارتینگ امریکا و کانادا راه یافت و چندین قهرمانی ضمن رقابت با رانندگان بازنشسته فرمول یک، شامل روبنس باریچلو کسب کرد.

اولین حضور رسمی لطیفی، پشت فرمان خودروهای تک‌صندلی کلاس فرمول، سال ۲۰۱۲ ثبت شد. هم‌زمان با کسب تجربه در کارتینگ، نیکلاس ۱۶ ساله با تیم BVM در مسابقات فرمول 3 ایتالیا شرکت کرد و هفتم شد.

با شروع سال ۲۰۱۳، لطیفی به تیم فرمول 3 تویوتا در رقابت‌های قهرمانی اروپا پیوست؛ درحالی‌که هم‌زمان برای تیم انگلیسی کارلین نیز، رانندگی فرمول 3 بریتانیا را تجربه می‌کرد. نیکولاس لطیفی تا سال ۲۰۱۵ در فرمول 3 باقی‌ ماند و در رقابت‌های پورشه کاررا کاپ و فرمولا رنو بدون کسب عنوان درخور توجه حضور داشت.

جهش بزرگ نیکلاس لطیفی در دنیای اتومبیل‌رانی با حضور در تیم فرانسوی DAMS و مسابقات GP2 شکل گرفت که از نظر فنی، مشابهت زیادی با رقابت‌های فرمول یک دارد. سال بعد، تیم دامز و لطیفی به رقابت‌ها جهانی فرمول دو ۲۰۱۷ راه پیدا کردند. این مسابقات برای نیکلاس، یک مقام قهرمانی و ۸ پودیوم (دومی یا سومی) در پی داشت تا او در پایان فصل ۲۰۱۷، رده‌ی ارزشمند پنجم را کسب کند. سال ۲۰۱۸ هم، مشابه فصل قبل برای نیکلاس لطیفی در فرمول دو به اتمام رسید.

در سال ۲۰۱۹، لطیفی توانست بالاترین مقام ثبت‌شده برای خودش و هر راننده ایرانی‌تبار دیگر در دنیای موتوراسپرت را ثبت کند. او با ۴ عنوان نخست و ۸ پودیوم، نایب قهرمان فرمول 2 جهان شد.

نیکلاس لطیفی در فرمول یک
اولین رانندگی حرفه‌ای لطیفی در فرمول یک، سال ۲۰۲۰ با تیم ویلیامز شکل گرفت؛ اما او از سال‌ها قبل تجربه حضور پشت فرمان این نوع خودروها را کسب کرده بود.

نیکلاس برای فصل ۲۰۱۶، هنگامی که ۲۱ سال داشت، راننده تست تیم فرمول یک رنو شد. همان سال، لطیفی توانست در پیست سیلوراستون انگلیس، ۱۴۰ دور آزمایشی با خودرو فرمول یک تیم لوتوس (مجهز به پیشرانه رنو) رانندگی کند. او سال بعد، با یک مدل کاملا مشابه شرکت‌کننده در مسابقات فرمول یک (Renault R.S.17) نیز ۱۴۱ دور آزمایشی پیست کاتالونیا اسپانیا را تکمیل کرد.

لطیفی ضمن شرکت در مسابقات فرمول دو، سال ۲۰۱۸ برای تیم فورس ایندیا و سال بعد، برای ویلیامز، راننده تست بود.

اواخر سال ۲۰۱۹، نیکلاس لطیفی برای حضور در تیم فرمول یک ویلیامز به‌عنوان راننده اصلی فصل ۲۰۲۰، به توافق رسید. اولین حضور رسمی او در یک مسابقه جایزه بزرگ، قرار بود در نخستین رقابت فصل انجام شود؛ اما فرمول یک استرلیا به دلیل شیوع ویروس کرونا لغو شد. لطیفی به ناچار، ۱۵ تیرماه ۱۳۹۹، اولین مسابقه فرمول یک خود را در جایزه بزرگ اتریش، آغاز کرد که در نهایت با مقام یازدهم، ضمن انصراف ۹ راننده از مجموع ۲۰ شرکت‌کننده، به پایان رسید. لطیفی در دیگر رقابت‌های فرمول یک ۲۰۲۰، شامل ۸ مسابقه بعد از اتریش، رده‌های یازدهم تا نوزدهم ثبت کرد.

 

 

تاریخچه تیم فرمول یک ویلیامز
ویلیامز ریسینگ، از قدیمی‌ترین تیم‌های مستقل حاضر در مسابقات فرمول یک محسوب می‌شود که رسما زیرمجموعه یک برند خودروسازی نیست. فرانک ویلیامز، مهندس و تاجر انگلیسی متولد ۱۹۴۲، ابتدا در سال ۱۹۶۶ اقدام به تأسیس یک تیم مسابقه‌ای با نام خود کرد. مجموعه تحت مدیریت او، حدود ۱۰ سال در رقابت‌های فرمول 2 و فرمول 3 شرکت می‌کرد؛ اما حضوری ناموفق در رقابت‌های فرمول یک ۱۹۷۶ و ۱۹۷۷ داشت.

تیم فرانک ویلیامز ریسینگ (Frank Williams Racing Cars) با چند مجموعه مهندسی دیگر ادغام شد تا Williams Grand Prix Engineering در سال ۱۹۷۷ تشکیل شود. از آن دوران تا امروز، ویلیامز پای ثابت رقابت‌های فرمول یک جهانی بوده؛ درحالی‌که فرمول 2، لمان ۲۴ ساعته و فرمول E را هم تجربه کرده است.

م فرمول یک ویلیامز، طی ۴۳ سال حضور در رقابت‌های جایزه بزرگ، ۹ بار قهرمان فصل و ۶ مرتبه نایب قهرمان شده است. بزرگ‌ترین افتخار این تیم در سال‌های اخیر، طی رقابت‌های فرمول یک ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ با رانندگی والتری بوتاس و فیلیپه ماسا رقم خورد که منجر به مقام سومی در دو فصل پیاپی شد.

تیم ویلیایمز در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، سه سال متوالی قعر جدول فرمول یک را تصاحب کرده و بین ۱۰ تیم، دهم شده است. احتمالا به همین دلیل، فرانک ویلیامز ۷۸ ساله و دخترش کلر ویلیامز به‌عنوان سهام‌داران اصلی، اواخر تابستان ۲۰۲۰ از سمت‌های مدیریتی خود در شرکت ویلیامز استفعا دادند.