دریافت كارنامه تحصیلی اغلب برای دانش‌آموزان و والدین آنها با استرس و نگرانی همراه است و این اضطراب در بین دانش‌آموزانی كه به هر علتی امتحان خود را خوب نداده اند، بیشتر دیده می‌شود.
بعد از گرفتن کارنامه فرزندان باید این نکته‌ها را حتما به یاد داشته باشیم:
- نتایج امتحانات را در درجه اول دراثر سعی و تلاش خودشان بدانیم و چنانچه در رسیدن به موفقیت به کمک کرده‌ایم به آن اشاره ا نکنیم و این را بگوییم که درس خواندن، توکل و سعی او باعث نتیجه خوب امتحان گردیده است.
- در موفقیت ها باید سعی کنیم که دلایل پیروزی او را معلوم کنیم تا بداند دلایل موفقیت او چه چیزهایی بوده و آنگاه با تاکید بر آنها طرح رشد شخصیتی او را در همه زمینه ها آماده کنیم.
- والدین باید به گونه ای عمل کنند تا دانش‌آموزان بدانند که با گرفتن نمرات بالا و کارنامه قبولی کار به پایان نرسیده بلکه باید خود را برای قدم های بعدی آماده کنند، پس بعد از گرفتن کارنامه قبولی و استراحت و تفریح اندک، باید به آنان کمک کنیم تا برنامه‌ای برای خود تنظیم کنند و به فعالیت‌های خود در زمینه افزودن دانش ادامه دهند.
- چنانچه چند فرزند دارید و یکی از آنان نمرات بالایی آورده است نباید آنان را با یکدیگر قیاس کنیم و از همه مهم‌تر نباید به گونه ای رفتار کنیم که فرزند موفق حس غرور و خودبزرگ بینی کند و فرزندان دیگر حس کوچکی کنند بلکه رفتار ما باید به صورتی باشد که دیگر فرزندان تشویق شوند که در اندازه توان‌شان سعی و تلاش کنند.
- زمانی که کارنامه فرزندان را می‌بینید، به اهمیت و ارزش آن آگاه باشید. این کارنامه نشان دهنده کارکرد و تلاش، نقاط قوت و ضعف فرزند شماست. یادتان باشد کارنامه چیزهای بسیاری برای گفتن دارد. با توجه به تک تک نمرات نگاه کنید. می‌توانید کارنامه را نزد خود دانش‌آموز بررسی کنید.
نباید تنها به معدلش نگاه کنید و تمام کارنامه را در یک نمره جمع کنید، بلکه باید با توجه و درس به درس پیش بروید و همه نمرات را با توجه و دقت نگاه کنید. این کار شما سبب می‌شود فرزندتان حس کند درس خواندن و نمره آوردن برای شما اهمیت دارد و شما به او و نتیجه کارش عکس العمل نشان می‌دهید.
- بی تردید تمام دانش‌آموزان در امتحانات، نتایج دلخواه و مناسب را به دست نمی‌آورند و دلیل این مسئله به چیزهای گوناگونی بستگی دارد.
خصوصیت های فردی دانش‌آموز، عوامل آموزشگاهی، خانوادگی و اجتماعی می‌تواند در شیوه نتیجه‌گیری یک دانش‌آموز تاثیر گذار باشد، ولی بعضی از والدین بدون توجه به این موضوعات، نتیجه های ضعیف درسی فرزندان خود را تحمل نمی کنند و بعد از آگاهی از نمرات ضعیف فرزند خود، به او برچسب‌های منفی مانند تنبل بودن، نداشتن استعداد می‌زنند.
زدن این برچسب‌های نه فقط هیچ کمکی به پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز نمی‌کند بلکه در بیشتر موارد دانش‌آموز را از شوق ادامه تحصیل و دریافت موفقیت درسی نیز باز می‌دارد.
- زمانی که نمرات فرزندتان ضعیف است، فقط او را مقصر ندانید و از خودتان بپرسید که آیا الگوی خوبی از سعی و تلاش برای او بوده‌اید؟ آیا به دنبال شرایط تحصیلی او بوده اید ؟ آیا منزل برای درس خواندن او آماده بوده؟ و آیا او ضعف جسمانی و بیماری نداشته است؟ تلاش کنید ببینید دلایل حقیقی نمرات پایین دانش آموز شما چیست؟ برای این کار می‌توانید کنار فرزندتان بنشینید و از او بخواهید دلیل و علت نمرات پایینش رابرای شما توضیح دهد و دلیل حقیقی را پیدا کنید و دنبال راه حل مناسب برای آن باشید.
- هر دانش‌آموز توانایی و استعدادهای گوناگونی دارد و نمی‌توانیم از همه انتظار نمره عالی داشته باشیم. سعی کنید به آگاهی واقع‌بینانه‌ای از توانایی‌ها و استعدادهای فرزندتان برسید و بیشتر از اندازه توانش از او انتظار نداشته باشید.
- پس از این‌که علل واقعی نمرات پایین را پیدا کردید، برای هر کدام برنامه مناسب داشته باشید. به طور مثال می‌توانید از یک مشاور متخصص برای برنامه‌ریزی تحصیلی کمک بگیرید، او را در کلاس تقویتی یک درس ثبت‌نام کنید، کتاب کمک‌درسی برایش بگیرید، خودتان در یک درس که می توانید به او کمک کنید، هنگام امتحانات رفت‌و‌آمد و مهمانی را کمتر کنید، محیط منزل را آرام‌تر کنید یا ساعت استفاده از تلویزیون و اینترنت را کم کنید.
- موفق نشدن دانش‌آموز در درس‌ها نباید باعث محرومیت او از تفریح، مسافرت و استراحت شود بلکه باید برای تمام کار‌های او برنامه‌ریزی کرد، چون فرزند شما به همه آنها احتیاج دارد. همینطور چنانچه پس از بررسی دلایل کسب نمرات ضعیف، دانش‌آموزتان برطرف کردن ضعف خود است، تا جایی که ممکن است شرایط فعالیت را برای او فراهم کنید و به فرزند خود قوت قلب دهید و تذکر شوید که هنوز دیر نشده است.
- زمانی که شما از نمره‌های دانش‌آموزتان خیلی راضی و خشنود هستید و کارنامه او را با نمرات عالیش می‌پسندید، حتماً باید او را برای سعی اش تشویق و ترغیب کنید. ولی باید حواستان را جمع کنید که تشویق و پاداشی که برای او در نظر می‌گیرید متناسب باشد و نباید حد تشویق خیلی بیشتر از اندازه کار او باشد، چون سبب بالا رفتن انتظار فرزندتان می‌شود.
- در آخر فراموش نکنید هر دانش آموز توانایی و استعدادهای گوناگونی دارد و نمی توانیم از همه توقع نمره ۲۰ داشته باشیم. تلاش کنید به آگاهی واقع بینانه ای از توانایی ها و استعدادهای فرزندتان برسید و بیشتر از اندازه توانش از او توقع نداشته باشید.
چنانچه می بینید او واقعا سعی می کند ولی نمی تواند نمراتش را بیشتر از این بهتر کند ، او را با اجبار و فشار بیشتر دچار استرس و حس ناتوانی نکنید، بلکه از او برای کوششی که انجام داده تشکر کنید.
حرف آخر؟
نکته خیلی مهمی كه والدین باید به آن دقت كنند، این است كه تشویق باعث یک اشتباه و انحراف جدی نشود. متاسفانه بعضی از والدین برای اینكه فرزندشان کار خوبی انجام دهد، پاداش‌های خطرناکی می‌دهند که خیلی مخرب است. این نوع تشویق درباره فرزندان بزرگ‌تر بیشتر رایج است. آنها برای تشویق فرزند خود برای او وسیله‌ای می‌خرند یا به او یک آزادی کار عجیب می‌دهند و اینها معمولا نیز با وعده‌های محکم همراه می‌شود. «اگر دانشگاه قبول بشی می‌تونی شب تا دیروقت بیرون باشی، با دوستات مسافرت بری و ...» همیشه با خود بگویید آیا پاداشی که می‌دهم، وسیله‌ای که می‌خرم یا آزادی عملی که می‌دهم به خودی خود تباهی و ویرانی به همراه دارد یا نه.
