ریچارد فاینمن ، یکی از تاثیرگذارترین فیزیکدان‌های آمریکایی و برنده جایزه نوبل است، اما در زمان حیاتش او را به عنوان معلمی نمونه هم می‌شناختند. او قادر بود مطالب سخت و دشوار را به ساده‌ترین و قابل درک‌ترین شکل ممکن بیان کند.
امروزه روش آموزش او را به نام تکنیک فاینمن می‌شناسند که یکی از تکنیک‌های قوی یادگیری است. به طور کلی، این تکنیک به معنی ارائه یک مفهوم با زبانی ساده و قابل درک و مختصر است.
یادگیری و مطالعه یکی از مهمترین توانایی‌های افراد در توسعه فردی است که افراد موفق دنیا از آن استفاده می‌کنند.
با تکنیک فاینمن به راحتی متوجه می‌شوید که تا چه حد مطالب را درست فهمیده‌اید. در واقع اگر کامل متوجه مطلب شده باشید، می‌توانید به شکلی ساده آن را به زبان بیاورید، و هرقسمتی که نتوانستید مفهوم را روشن و واضح برسانید، معلوم خواهد شد که در آن بخش از مطلب دچار مشکل هستید.
به این ترتیب مطمئن می‌شوید که مطلبی را یاد رفته‌اید و مطالعه‌های سرسری گولتان نخواهد زد. این تکنیک در عین سادگی، سریع و اثرگذار است و یادگیری‌تان را هدفمند می‌کند. چرا که راحت‌تر متوجه نقاط ضعف خود می‌شوید.
چگونه تکنیک فاینمن را به کار گیریم؟نکته اصلی این تکنیک، شرح دادن مطلب است. پس باید با یک روش آن را انجام دهید. در صورت امکان می‌توانید با دوستی این کار را تمرین کنید. هرچند اگر همیشه چنین امکانی نداشته باشید نیز مساله‌ای نیست. می‌توانید با یک برگه کاغذ هم تمرین کنید. یا اگر تخته‌ای در اختیار دارید، ماژیک به دست گرفته و شروع به تدریس کنید، به خودتان!
بعد از انتخاب روش مراحل زیر را انجام دهید:
قدم اولیک برگه کاغذ بردارید و اسم مطلب را بالای صفحه بنویسید. هر مفهوم یا مطلبی را که می‌توانید به کار گیرید. هرچند نام این تکنیک از یک فیزیکدان برگرفته شده، ولی تکنیک محدود به فیزیک و ریاضیات نیست.
قدم دوممطلب را به زبان خود بیان کنید. با این تصور که در حال تدریس آن به فرد دیگری هستید. روی ساده و قابل فهم بودن تمرکز کنید. به تعریفات و کلیات اکتفا نکنید. با چند مثال توضیحات خود را تکمیل کنید. سعی کنید از کاربرد مطلب هم بگویید.
قدم سومتوضیحات خود را مرور کنید. با توجه به منبع اصلی تشخیص دهید در چه زمینه‌هایی هیج اطلاعاتی نداشتید یا توضیحاتتان به اندازه کافی واضح نبود. به محض اینکه تمام نقاط ضعف خود را مشخص کردید، دوباره سراغ منبع اصلی روید و رفع اشکال کنید.
قدم چهارمدوباره توضیحات خود را مرور کنید. هرجا که اصطلاحات فنی یا دشوار زیادی به کار بردید، سعی کنید آن را به زبان ساده تری تغییر دهید. توضیحتان باید در حدی باشد که فردی بدون سطح علمی فعلی شما، بتواند متوجه موضوع شود.
همان طور که مشخص است متوجه شدن تکنیک تنها نیمی از مسیر است. با چند مثال خودتان تمرین کنید. با مطلبی ساده شروع کنید که کاملا متوجه شده‌اید. تا بتوانید مراحل تکنیک را راحت‌تر پیش ببرید.
چگونه به کمک تکنیک فاینمن سریع تر یاد بگیریم؟مثل یک کودک فکر کنیدیک راهکار نهایی برای پیاده سازی هرچه بهتر تکنیک فاینمن، کودکانه فکر کردن است.
یکی از بارزترین اخلاقیات کودکان، دائما “چرا؟” گفتن است. پس تصور کنید مطلب را برای کودکی شرح می‌دهید. بزرگ‌ترها معمولا به معلومات سطحی رضایت می‌دهند، ولی کودکان طبیعت کنجکاوتری دارند. آنان به سرعت سردرگمی خود را به زبان می‌آورند.
پس تا جایی که وقت و حوصله‌تان اجازه می‌دهد “چرا” بپرسید. چرا این فرمول درست است؟ چرا این تحلیل به چنین مفهومی می‌انجامد؟ با جواب این “چرا”هاست که متوجه می‌شوید واقعا چقدر مطالب را متوجه شده‌اید.
شاید گاهی جواب تمام “چرا”ها را برای مطلبی دشوار ندانید. در اینجا می‌توانید به فرضیات، “می‌دانیم”ها و باقی جعبه سیاه‌ها متوسل شوید. ولی نکته مورد توجه داشتن ذهنیت “کودکانه و کنجکاو” است. باید بتوانید تا جای ممکن مفهوم را واضح و کامل برسانید.
