کنکور سراسری با معایب بسیار هر سال برگزار می‌شود این درحالی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی از اصلاحات در آزمون ۱۴۰۱ خبر داده است.
اما شورای عالی انقلاب فرهنگی در ماه‌های اخیر درصدد برآمد این نواقص را برطرف کند که با دعوت از متخصصان و دانشگاهیان و در طی جلساتی که برگزار شد «ساماندهی کنکور» را آغاز کرد. در ابتدا مقرر بود این شورا ۸ سیاست برای اصلاح کنکور اجرایی کند که در نهایت ۵ سیاست را مصوب کرد.
سیاست یک: جدا شدن سنجش از پذیرش و برگزار شدن کنکور بیش از یک بار در سال
منصور کبگانیان دبیر ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور گفت: سیاست اول برای ساماندهی کنکور جدا شدن فرآیند سنجش از پذیرش در کنکور است. در این طرح داوطلب بعد از برگزاری کنکور پذیرش شده و نمره و رتبه فرد هم مشخص می‌شود.
او افزود: جدا بودن سنجش از پذیرش یعنی سطح و رتبه علمی فرد جدا می‌شود و بر اساس یک پیشنهاد، این رتبه تا یک بازه زمانی مثلاً ۲ ساله معتبر است تا فرد بتواند با آزادی عمل بیشتری برای انتخاب رشته و دانشگاه اقدام کند. همچنین برای پرهیز از جنگ روانی که در دوران کنکور رخ می‌دهد، بر برگزاری بیش از یک بار آزمون در سال تاکید شد؛ البته علاقه داریم تعداد بیشتری امتحان برگزار شود، اما حداقل ۲ بار در سال پیشنهاد شد.
کبگانیان افزود: در کنکور فعلی یا بهتر است بگوییم مسابقه‌ای که با مشترک بودن سنجش و پذیرش توسط سازمان سنجش برگزار می‌شود، داوطلب بعد از قبولی در آزمون بلافاصله با رتبه کسب کرده در کنکور پذیرش هم می‌شود. با جدا شدن طرح سنجش از پذیرش علاوه بر رتبه فرد در کنکور سطح علمی و رتبه علمی طی فرآیندی تعیین می‌شود و نتیجه عمل هر فردی در کنکور باید قابل مقایسه باشد. در این طرح اجتناب از ارزیابی محفوظات و اندازه گیری عمق یادگیری داوطلبان در کنکور مورد بررسی و تاکید قرار گرفت و در برخی از زمینه‌ها داشتن کف نمره در کنکور نیز پیشنهاد داده شد.
قائم مقام ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی بر روی این امر بحث شد که سیاست سنجش تک بعدی و مسابقه‌ای در کنکور کنار گذاشته شود و سنجش به سمت سطوح بالای شناختی پیش برود و از محفوظات فاصله پیدا کنیم و حفظ محوری اصلاح شود، تا بتوانیم خلاقیت و عمق یادگیری را بررسی کنیم.
سیاست دو: تأثیر سوابق تحصیلی سال آخر دانش آموزان در کنکور ۶۰ درصد می‌شود
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره گفت: سیاست پیشنهادی در مورد پذیرش و جدا شدن آن از سنجش بود که در این خصوص در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی بحث شد، بر استفاده از سابقه تحصیلی به مقدار کافی تاکید شد و عددی که برای سابقه تحصیلی پیشنهاد شد ۶۰ درصد بود. علاوه بر این سوالات باید استاندارد باشد. اگر امسال دانش آموزی رتبه و معدلی کسب کرد باید بتواند دو تا سه سال از آن استفاده کند. نتیجه کنکور باید تا یک مدتی قابل اتکا باشد.
او ادامه داد: در سیاست دوم ساماندهی کنکور تصویب شد حداقل ۶۰ درصد به سابقه تحصیلی و عمق یادگیری این امر تخصیص داده می‌شود، آزمون تخصصی که همان آزمون سراسری کنکور است نیز ۴۰ درصد نقش خواهد داشت. بخشی هم به ارزشیابی و اندازه گیری استعداد، هوش و شخصیت شناسی اختصاص داده شد. در مجموع سیاست دوم به این صورت جمع بندی شد که، ملاک پذیرش داوطلبان مشتمل بر نتایج سابقه تحصیلی یادگیری، مطالب دروس و عمق یادگیری، آزمون سنجش تکمیلی تخصصی (کنکور سابق) و آزمون هوش و استعداد با ویژگی‌های زیر خواهد بود. سوابق تحصیلی سال آخر دانش آموزان به میزان حداقل ۶۰ درصد از معیار پذیرش و آزمون تخصصی تکمیلی به میزان حداکثر ۴۰ درصد معیار پذیرش خواهد بود.
سیاست سه: پذیرش دانشجویان دوره کاردانی بر اساس سوابق تحصیلی
بر اساس سیاست شماره سه، پذیرش تمام دانشجویان در دوره‌های کاردانی پیوسته دانشگاه‌ها صرفا از طریق سوابق تحصیلی انجام خواهد شد. متقاضیان تحصیل در دوره کاردانی در مواردی با مشکلاتی رو به رو شده بودند و علاوه بر اینکه در هنرستان‌هایی تحصیل کرده بودند، در کنکور هم باید شرکت می‌کردند و چند دانشگاه مثل دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه فنی و حرفه‌ای برای ورود این افراد به کاردانی پیوسته، شرط شرکت در کنکور را گذاشته بودند، بر این اساس تصویب کردیم که پذیرش این دانشجویان فقط بر اساس سوابق تحصیلی انجام شود. این به معنای رها شدن سوابق نیست، بلکه سوابق تحصیلی جایگاه مهم خود را دارد، اما از کنکور مستثنی شد.
سیاست چهار: جلوگیری از تبلیغات بی حد و حصر موسسات کنکوری
دبیر ستاد نقشه جامع علمی کشور در این باره گفت: سیاست شماره ۴ آسیب بسیار مهمی بود که این مسئله چندین بار پیش از این از سوی رییس محترم مجلس به مقام معظم رهبری گزارش شده بود. ممنوعیت و جلوگیری از تبلیغات بی حد و حصر شرکت‌ها و موسسات و آموزشکده‌های کنکور بدون مجوز از سوی رسانه‌ها باید متوقف شود.
کبگانیان تصریح کرد: به منظور برقراری محیط مناسب تحصیلی و جلوگیری از سوء استفاده از محیط مدارس، دانشگاه‌ها و احساسات خانواده‌ها برای کسب درآمد‌های سودجویانه، لازم است کلیه امور تبلیغاتی مربوط به فعالیت‌های آموزشی و کمک آموزشی این موسسات به‌صورت حضوری، مکتوب و مجازی در رسانه‌های عمومی دارای مجوز از وزارت آموزش و پرورش باشد.
او گفت: فعلا این سیاست‌ها معطوف به مقطع کارشناسی است یعنی شامل خروجی‌های مدارس وزارت آموزش و پرورش می‌شود و این موسسات باید برای تبلیغات از آموزش و پرورش مجوز داشته باشند و ما برای سایر مقاطع مرجع صدور مجوز و نظارت بر آن‌ها را تعیین خواهیم کرد.
کبگانیان با تاکید بر اینکه این مصوبه معطوف به دوره کارشناسی است، اضافه کرد: به همین دلیل مسئول صدور مجوز را آموزش و پرورش اعلام کردیم و مسئولیت نظارت، ارزیابی و پاسخگویی به فعالیت‌های غیرمجاز موسسات برعهده این وزارتخانه که مجوز فعالیت آن موسسه را صادر کرده است، خواهد بود. بر همین اساس رسانه‌ها موظف هستند که تمام فعالیت‌های تبلیغی موسسات آموزشی و کمک آموزشی بدون مجوز از آموزش و پرورش را ممنوع و متوقف کنند.
سیاست پنجم: پذیرش پزشکی از لیسانس در رشته‌های پزشکی
سیاست بعدی در رابطه با رشته‌های پزشکی تصویب شد. با توجه به اینکه توزیع نامتعارف داوطلبان در رشته‌های مختلف و استعداد‌های مختلف داوطلبان، انواع مختلف هوش‌ها در رشته‌های مختلف نیاز است. در حال حاضر خانواده‌ها اطلاعات کمی از هدایت تحصیلی و رشته‌ها دارند که خود آسیب جدی وارد کرده است. در این جلسه سیاست پیشنهادی مبنی بر اینکه درصدی از کل پذیرش رشته‌های پزشکی با اولویت دانشگاههای برتر از مقطع کارشناسی وارد رشته‌های پزشکی شوند، به تصویب رسید؛ که بر این اساس متقاضیان می‌توانند از دوره کارشناسی یکی از رشته‌های علوم پایه، علوم پزشکی یا مهندسی وارد دکتری حرفه‌ای پزشکی شوند.
سیاست‌های ساماندهی کنکور چه زمانی عملیاتی می‌شوند؟
دبیر ستاد نقشه جامع علمی کشور اظهار کرد: اعمال این سیاست مربوط به سال‌های بعد از کنکور ۱۴۰۰ است و هنوز زمان اعمال آن‌ها اعلام نشده است و داوطلبان کنکور ۱۴۰۰ هیچ نگرانی از این بابت نداشته باشند.
کبگانیان اضافه کرد: بعد از نهایی شدن این موضوع که فعلاً در قالب طرح در حال بررسی است، فاصله زمانی حداقل یک ساله را برای خانواده‌ها و داوطلبان کنکور خواهیم گذاشت تا بتوانند خودشان را با سیاست‌های جدید تطبیق دهند. مجلس شورای اسلامی اعلام آمادگی کرده است که اگر براساس سیاست‌های ساماندهی کنکور، مصوبه قانونی مورد نیاز بود همکاری‌های لازم صورت گیرد.
سیاست‌های ساماندهی کنکور نیازمند تصویب در صحن علنی شورای عالی انقلاب فرهنگی با حضور سران قوا و همچنین مجلس شورای اسلامی است. این سیاست‌ها به این معنی نیست که کنکور حذف شود بلکه داوطلبان باز هم کنکور خواهند داشت، اما شکل و نوع آن تغییر خواهد کرد و سوابق تحصیلی با همکاری وزارت آموزش و پرورش در این روند و در پذیرش و سنجش نقش خواهد داشت. بعد از تصویب این سیاست‌ها زمان اجرایی شدن آن هم اعلام می‌شود تا داوطلبان بتوانند فرصت لازم برای ثبت نام را داشته باشند.
