سال 92 بود که سید باقر مسلمی، معاون وقت پشتیبانی سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور اعلام کرد که تا پنج سال آینده تمامی مدارس کشور تک نوبته می‌شود. این درحالی بود که در آن زمان 20 درصد مدارس کشور دو نوبته بودند و به اعتقاد مسئولان آموزشی این موضوع به هیچ عنوان با عدالت آموزشی همخوانی نداشت. آنچه که ضرورت و اهمیت ساخت مدارس جدید را بیش از پیش گوشزد می‌کرد، ضمن اینکه بحث مورد نظر در برنامه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز مدنظر قرار گرفته بود، اگرچه این امر، اقدام قابل قبولی بود اما نتیجه آن با توجه به نبود بستر لازم برای چنین تدابیر شاید اکنون تراکم بالای تعداد دانش‌آموز در کلاس‌های درس بوده است.
بازگشت نیمکت‌های سه نفره
به این ترتیب و با توجه به سیاست‌های مدنظر برای یک نوبته شدن مدارس تراکم و تعداد دانش‌آموزان در کلاس‌های درس در طول سال‌های گذشته به اصرار متولیان امر بر یک نوبته شدن مدارس افزایش یافت. البته به این موارد تشکیل پایه ششم ابتدایی نیز اضافه شد که خود تا حدی دوباره نیمکت‌های سه نفره را به مدارس بازگرداند. آنچه که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان آموزشی می‌توانست، افت تحصیلی دانش‌آموزان و بی‌انگیزگی و خستگی معلمان را به همراه داشته باشد. با این وجود اما طبق آخرین اظهار نظر محمد تقی نظری پور، رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، همچنان 20 درصد مدارس کشور به صورت دو نوبته استفاده می‌شود و با این اوصاف این عدد در طول حدود پنج‌سال ثابت مانده و تغییر در آن رخ نداده است. آنچه که وی دلیل آن را تخریب و بازسازی مدارس فرسوده یا تکمیل فضاهای آموزشی در حال ساخت دانسته است.
14درصد کلاس‌ها بیش از 36 دانش‌آموز دارند
اما دو نوبته بودن تنها موضوع مهمی نیست که اکنون در رابطه با کلاس درس دانش‌آموزان با آن روبرو هستیم، بلکه تعداد بالا محصلان در برخی از کلاس‌ها نیز مساله دیگری است که می‌توان به عنوان زنگ خطرهای کیفیت آموزشی به آن اشاره کرد. به‌طور مثال درحال حاضر حدود 14 درصد کلاس‌های درس بیش از 36 دانش‌آموز را در خود جای داده‌اند. آمار و ارقامی که رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش آن را تایید می‌کند. با این توضیح که بر اساس آمارها 49/12 درصد جمعیت دانش‌آموزی در کلاس‌های ۳۶ تا ۴۰ نفره و و 15/1 درصد نیزدر کلاس‌های ۴۱ تا ۴۵ نفر تحصیل می‌کنند. آنچه که به اعتقاد معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش نیز شرایط را برای آموزش دشوار می‌کند و باعث می‌شود یاددهی و یادگیری به درستی محقق نشود. این درحالی است که طبق بخشنامه ساماندهی نیروی انسانی، تراکم دانش‌آموزان در نقاط شهری و در سه ساله نخست دوره ابتدایی حداکثر 32 نفر و در سه ساله دوم حداکثر 35 نفر است، همچنین در دوره متوسطه اول و دوم تراکم دانش‌آموزان در کلاس درس حداکثر 36 نفر است. هرچند که باید گفت؛ استاندارد جهانی تراکم دانش‌آموزان در یک کلاس 18تا 22نفر و استاندارد فضای فیزیکی 6/1 مترمربع برای هر دانش‌آموز است که درحال حاضر در بسیاری از مدارس کشور این استاندارد رعایت نشده است.
نرخ رشد جمعیت دانش‌آموزی هم مهم است
به مجموع این موارد باید نرخ رشد جمعیت دانش‌آموزی را نیز اضافه کرد که می‌تواند آمار و ارقام عنوان شده را به تدریج دوباره افزایش دهد، زیرا به‌طور نمونه در سال تحصیلی جاری تعداد دانش آموزان ثبت‌نامی به 13 میلیون و 500 هزار نفر رسید که این میزان نسبت به سال گذشته با رشد پنج درصدی روبرو بود. عددی که با توجه به ثابت ماندن تعداد مدارس دو شیفته همچنین وجود مدارس فرسوده و تخریبی اگر اقدام موثری در این راستا صورت نگیرد، می‌تواند در سنوات آینده باعث افزایش تراکم در کلاس درس و در نتیجه افت کیفیت آموزش شود. توجه داشته باشید؛ به هر میزان که تعداد دانش‌آموزان در کلاس کمتر باشد، معلم آسان‌تر می‌تواند به وضعیت درسی آنها رسیدگی کند.
براین اساس کلاس‌هایی که تراکم بالایی دارند، از این امکان بهره کمتری خواهند برد. نتیجه چنین شرایطی نیز ناکارآمدی فرایند آموزش و پرورش خواهد بود. ضمن اینکه نباید از یاد برد، محیط فیزیکی کلاس درس بر پویایی یادگیری اثر مثبت دارد. تا به آنجا که گفته می‌شود؛ نقش معلم در کلاس‌های درس با تراکم بالا حتی ممکن است به مبصر نیز تنزل یابد، زیرا وی بیش از درس دادن باید توان و انرژی خود را برای برقراری نظم و ساکت کردن دانش‌آموزان به کار گیرد که به‌طور مستقیم بر کاهش کیفیت ارائه دروس تاثیرگذار خواهد بود.ضمن اینکه تراکم بیش از میزان استاندارد دانش‌آموز در کلاس حتی بر کمیت و کیفیت استفاده از فضای مدرسه و وسایل کمک آموزشی اثرگذار است.
ارسال مطلب به ایمیل دوستاتون:
