سنجش ملی كیفیت یادگیری برای سنجش یادگیری دانش آموزان پایه ششم در سه درس ریاضی، خواندن و علوم در سراسر كشور طراحی شد تا اطلاعاتی درباره كیفیت یادگیری در هر یك از استان های كشور حاصل گردد.
به گزارش مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، سنجش یادگیری دانشآموزان یكی از مراحل اصلی چرخه تعلیم و تربیت به شمار می رود. در عرصه كلان نیز این موضوع مستثنی نیست و سیاست گذاران آموزشی باید از سودمندی اقدامات و برنامه های خود در سطح كلان آگاه شوند.
سنجش ملی كیفیت یادگیری دانش آموزان به همین منظور طراحی شده و قرار است خلاء اطلاعاتی ناشی از كم اطلاعی مدیران و برنامه ریزان از كیفیت یادگیری دانش آموزان را تكمیل نماید. این مطالعه اولین تلاشِ به ثمرنشسته برای تكمیل یك سنجش ملی با تمامی ویژگی ها و قابلیت های لازم پس از دو تجربه در انتهای دهه هفتاد شمسی است كه در آموزش و پرورش ایران اجرا شده است. ایده های اولیه در ۱۵ سال پیش مطرح شد و دو تلاش ناكام در سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۳ نیز صورت پذیرفت ولی هیچ كدام به بار ننشست تا اینكه با تأكید وزیر وقت آموزش و پرورش در انتهای سال ۱۳۹۹ اجرای سنجش ملی دوباره به جریان افتاد و گردآوری داده ها در خرداد ۱۴۰۰ انجام شد. با این حال، به دلیل آنكه حمایت ها و پشتیبانی ها ادامه پیدا نكرد مراحل بعدی تا سال ۱۴۰۳ به تعویق افتاد. با این همه، به دلیل اینكه اطلاعات موجود تصویر دقیقی از جریان یادگیری دانش آموزان در پایه ششم در همه استانهای كشور در اختیار میگذارد اطلاعات آن نه تنها كهنه نمیشود بلكه تصویری واقعی از آنچه بچهها یادگرفتهاند در انتهای دولت دوازدهم و در آستانه تحویل به دولت بعدی ارائه می كند.
سنجش ملی كیفیت یادگیری برای سنجش یادگیری دانش آموزان پایه ششم در سه درس ریاضی، خواندن و علوم در سراسر كشور طراحی شد تا اطلاعاتی درباره كیفیت یادگیری در هر یك از استان های كشور حاصل گردد. تمركز این دور از مطالعه روی درس ریاضی بود. جدا از آزمون های پیشرفت تحصیلی طراحی شده، پرسشنامه های پیشینه كاوی به تفكیك از دانشآموزان، معلمان و مدیران گردآوری شد تا بافت و زمینه یادگیری همچون بافت خانوادگی، نگرش های و پنداشت های دانش آموزان، جو مدرسه، باورها و عقاید كارگزاران آموزشی، فعالیت ها و اقدامات كنشگران و... تحلیل و مقایسه شده و ارتباطات آنها با یادگیری بررسی گردد. این تحلیلها روی بیش از ۲۸۰۰۰ دانش آموز از ۱۲۵۶ مدرسه گردآوری شد. حاصل كار علاوه بر توصیف و مقایسه كیفیت یادگیری در استانها، یافته های گسترده ای در زمینه های عدالت آموزشی، بافت خانوادگی دانش آموزان، شرایط مدارس و كنشگران آموزشی و وضعیت تدریس و یادگیری در كلاسهای درس بود كه هر یك به طور جداگانه در فصلی از این گزارش تشریح شده است.
نتایج مطالعه نشان داد كه كیفیت یادگیری به طور متفاوتی در كشور توزیع پیدا كرده است كه از استان هایی همچون مركزی، یزد و اصفهان به عنوان برترین استان ها تا سیستان و بلوچستان وخوزستان در انتهای فهرست قرار گرفته اند. با این حال، هنوز میانگین عملكرد هیچ استانی از نقطه وسط مقیاس عبور نكرده است. علاوه بر كیفیت یادگیری افزودن مؤلفه عدالت آموزشی (با تأكید بر عدالت در كیفیت یادگیری) نیز نشان داد كه حتی برخی از استان های موفق در زمینه كیفیت یادگیری، در زمینه عدالت آموزشی كامیابی نداشته اند. ذكر این نكته لازم است كه گردآوری داده ها در بحبوحه جولان ویروس كرونا و با اخذ مجوز از ستاد ملی كرونا اتفاق افتاد.
تكرار سنجش ملی با فواصل منظم و در دروس و پایه های متفاوت می تواند خلاء اطلاعاتی چندین ساله درباره دستاوردهای یادگیری در استانها را مرتفع كند و مدیران استانی را در قبال خروجی های یادگیری استان به جای تمركز بر درون دادها یا فرایندها پاسخگو كند. این كار در دوره ابتدایی كه به طور معمول اطلاعات كمی از میزان یادگیری دانشآموزان آن تولید می شود، اهمیت دوچندان خواهد داشت. در صورت تكرار این دست سنجشها میتوان مطلع شد كه میزان تغییرات در گذر زمان در كل كشور یا هر یك از استانها به چه میزان بوده است. پایش تغییرات می توان علاوه بر یادگیری در مورد متغیرهای پیشنهادی دیگر نیز صورت بپذیرد.
