مهروماه

آمریکایی‌ها دیروز از قوی‌ترین ابررایانه‌ی جهان به نام Summit‌ با قدرت پردازشی ۲۰۰ پتافلاپس رونمایی کردند و چینی‌ها را که از سال ۲۰۱۳ مالک قوی‌ترین ابررایانه جهان بودند، به رتبه‌ی دوم جدول راندند.

روز گذشته آمریکایی‌ها از قوی‌ترین ابررایانه‌ی جهان رونمایی کردند و به این ترتیب جایگاه نخست را از چینی‌ها ربودند. ابررایانه‌ی جدید آمریکایی‌ها که در آزمایشگاه ملی اُک ریج (Oak Ridge National Lab) توسعه یافته، هنوز رسما وارد لیست ۵۰۰ سوپرکامپیوتر قوی در جهان نشده است و آمریکایی‌ها به‌صورت غیررسمی اعلام کرده‌اند که سامیت، قوی‌ترین ابررایانه‌ی جهان خواهد بود. برنامه‌ی توسعه‌ی قوی‌ترین ابررایانه‌ی جهان توسط آزمایشگاه اُک ریج انجام شده است که زیر نظر وزارت انرژی آمریکا فعالیت می‌کند. این اولین بار از ژوئن ۲۰۱۳ است که آمریکایی موفق شده‌اند عنوان قوی‌ترین ابررایانه‌ی جهان را از چینی‌ها بازپس گیرند. انتظار می‌رود پس از انتشار جدیدترین گزارش مربوط به ۵۰۰ ابررایانه‌ی قدرتمند جهان در اواخر ماه جاری میلادی، سامیت در بالای لیست قرار گیرد.

ابررایانه‌ها در سال‌های گذشته تحت تأثیر ظهور تکنیک‌های جدید پردازشی نظیر سرویس‌های ابری و دیتاسنترهای بزرگ قرار گرفته‌اند؛ اما همچنان در برخی کاربردها حرف اول را می‌زنند. دولت آمریکا سال گذشته با انتشار گزارشی از هدف خود برای سرمایه‌گذاری بیشتر در توسعه‌ی ابررایانه‌های قوی‌تر پرده برداشت. از جمله‌ی اصلی‌ترین اهداف برای سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه‌ی ابررایانه‌ها، حفظ قدرت رقابت با چینی‌ها در این خصوص عنوان شده است. ابررایانه‌ها در محاسبات مربوط به سلاح‌های هسته‌ای، هواپیماهای مافوق صوت، اکتشافات نفت و داروسازی کاربرد بسیاری دارند.

ابررایانه‌ی سامیت که توسط IBM توسعه یافته، مساحتی نزدیک به دو زمین تنیس را به خود اختصاص داده است. سیستم خنک‌کننده‌ی سامیت در هر دقیقه نیاز به ۱۵ هزار لیتر آب دارد تا بتواند حرارت تولیدشده توسط ۳۷ هزار پردازنده‌ی این ابررایانه را خنک کند. آزمایشگاه ملی اُک ریج اعلام کرده که قدرت پردازشی سامیت نزدیک به ۲۰۰ کوادریلیون محاسبه در هر ثانیه یا به بیان بهتر ۲۰۰ هزار میلیون میلیون محاسبه در هر ثانیه است که به زبان استاندارد محاسباتی برای بیان قدرت پردازشی، ۲۰۰ پتافلاپس می‌شود.

قدرت پردازشی سامیت نزدیک به دو برابر بیشتر از ابررایانه‌ی چینی سان‌وی تایهولایت است که پیش از سامیت عنوان قوی‌ترین ابررایانه‌ی جهان را به خود اختصاص داده بود.

جدیدترین ابررایانه‌ی آمریکایی‌ها نه‌تنها از نظر پردازشی، بلکه با در نظر گرفتن سایر ویژگی‌ها نیز بسیار بهتر از سوپرکامپیوترهای چین است. این ابررایانه به گونه‌ای طراحی شده است که قادر به پردازش الگوریتم‌های مبتنی بر یادگیری ماشین و هوش مصنوعی مورد نیاز شرکت‌هایی نظیر اپل یا گوگل نیز باشد.

با توجه به اینکه در سال‌های گذشته پردازنده‌های گرافیکی نقشی پررنگ‌تر در پردازش‌های مرتبط با هوش مصنوعی و در کل پردازش‌های سنگین بر عهده گرفته‌اند، سامیت نیز از پردازنده‌های گرافیکی بهره گرفته است. در این ابررایانه از وجود بیش از ۲۸ هزار پردازنده‌ی گرافیکی ساخت انویدیا در کنار ۹۰۰۰ پردازنده‌ی ساخت IBM استفاده شده است. استفاده از چنین حجم گسترده‌ای از پردازنده‌های گرافیکی در یک ابررایانه غیرمعمول است و می‌تواند الگوریتم‌ها و پردازش‌های مرتبط با هوش مصنوعی را به‌راحتی انجام دهد، توماس زکریا، مدیر آزمایشگاه ملی اُک ریج، در این خصوص چنین اظهار نظر کرده است:

     ما نه‌تنها قوی‌‌ترین ابررایانه‌ی جهان، بلکه هوشمندترین ابررایانه‌ی جهان را توسعه داده‌ایم.

بسیاری از محققان استفاده از پردازنده‌های گرافیکی در ابررایانه‌ی سامیت را به‌عنوان یک سرزمین آرزو برای دانشمندان عنوان کرده‌اند؛ چراکه قدرت پردازشی این ابررایانه در حوزه‌ی هوش مصنوعی، قابلیت‌های متعددی در اختیار محققان قرار خواهد داد.

پس از سلطه‌ی چینی‌ها در زمینه‌ی ساخت قوی‌ترین ابررایانه‌های جهان در چند سال گذشته، بسیاری از آمریکایی‌ها برای رقابت در این زمینه اظهار نگرانی کرده بودند. ایالات متحده‌ی آمریکا، چین، ژاپن و اتحادیه‌ی اروپا هدف بعدی برای ساخت قوی‌ترین ابررایانه‌ها را دست یافتن به قدرت پردازشی یک هزار پتافلاپس عنوان کرده‌اند. چین مدعی شده است که تا سال ۲۰۲۰ به این هدف دست خواهد یافت. آمریکایی‌ها نیز برای توسعه‌ی ابررایانه‌ی Aurora با قدرت پردازشی یک هزار پتافلاپس، تا سال ۲۰۲۱ برنامه‌ریزی کرده‌اند.